Aflevering 7 van klassen: trots

13 januari 2021

'Het is als een einde van een goed boek: het klopt, maar het is tegelijk onaanvaardbaar.' Lerarenopleider Mike Louwman kijkt naar de laatste aflevering van Klassen, de documentaireserie over kansenongelijkheid in het onderwijs. Hij is nog niet helemaal klaar met de serie. Nog één keer gaat zijn blik langs de kinderen waar hij stiekem van is gaan houden.

De vader van Waïl slaat een arm om zijn zoon. Het is een einde als dat van een goed boek: het klopt, maar het is tegelijk onaanvaardbaar. Ik was nog helemaal niet klaar met Klassen. Daarom kijk ik de laatste aflevering nog een keer. ‘Hij schaamt zich’, zegt Waïls vader aan het begin, als blijkt dat zijn zoon de teksten die hij heeft geschreven niet aan hem laat lezen. Hoe anders is dat op de avond van het open podium. Vol overtuiging draagt Waïl zijn gedicht voor, over de pijn die het plotselinge vertrek van zijn moeder hem heeft bezorgd. ‘Zo’, denk ik, al weet ik niet zo goed wat ik daarmee bedoel. Misschien weet ik het wel. ‘Waïl is sterk’, zegt zijn vader. ‘Ik ben trots op hem.’ Het voelt een beetje pathetisch, maar ik kan er niets aan doen. Ook ik ben trots op hem.

En op Gianny, die openhartig uitlegt hoe hij al zijn boosheid opkropt, totdat de emmer overstroomt. Zo werkt dat bij hem. Eindelijk vindt hij een omgeving waar hij kan ontspannen, waar hij zich niet hoeft te bewijzen. ‘Je kan je eigen pad niet maken’, constateert Gianny. Hij doelt op de school waar hij zit, waar het pad al voor hem uitgestippeld is, de verwachtingen voelbaar zijn. ‘Je kan je eigen pad niet maken’ zou de slagzin van de serie kunnen zijn en dat hij uit de mond komt van Gianny vind ik veelzeggend. Ik steek ongemerkt een duim op als hij het goede antwoord geeft op een wiskundesom. ‘Hartstikke goed’, krijgt hij te horen van de docent. ‘Zie je wel’, denk ik en deze keer weet ik precies wat ik bedoel.

Ik ben trots op kinderen die ik niet ken: op de leerzuchtige Yunuscan, op de peilende Viggo, de opportunistische Younes en op de energieke Tama, die het blij zijn tot kunst verheft. Ik ben trots op Anyssa, die zich groot houdt en dan weer klein is. Ik weet niet of het gepast is, maar ik ben ook trots op de juffen Jolanda en Astrid, die gedurende de serie voor mij voorbeelden zijn geworden van echte, onvoorwaardelijke betrokkenheid. En op de andere docenten en mentoren, op de zorgcoördinator die Waïl overlaadt met enthousiasme en waardering. Dat ik me zo met hen verbonden voel is de verdienste van de makers van Klassen, die behalve een schrijnend probleem van ongelijkheid, de karakters van een aantal mensen hebben blootgelegd. Ze hebben deze mensen in beeld gebracht en de rest gebeurde vanzelf.

In de laatste aflevering van Klassen kregen de leerlingen het afscheid dat ze verdienden. Ze werden in het zonnetje gezet, of ze deden het zelf. De grote afwezig was Evy en gek genoeg vond ik dat goed nieuws. Ze was er heel even, aan het einde. Ze zat in de trein, in de armen van haar vriendin, en sloot haar ogen. Dat was een fijn beeld. Het zal allemaal wel, dat idee. Ik hoop dat het goed met je gaat, Evy.

Mike Louwman is lerarenopleider Nederlands op het Fontys in Tilburg.

Alle publicaties over 'Klassen'

• Podcast over Klassen, gelijke kansen en de onvermijdelijke tragiek: ‘Tegen een samenleving waarin de druk zo groot is, kun je eigenlijk niet op.’ - Eddie Denessen
• Aflevering 7 van Klassen (slot): De mythe van de meritocratie - Thijs Bol
• De documentaireserie Klassen en onderwijs: een nabeschouwing - Gerard Paardenkopper
• Hoe verder na ‘Klassen’? - een nabeschouwing - Dick van der Wateren
• Aflevering 7 van klassen: trots - Mike Louwman
• De laatste aflevering van Klassen: Hiervoor doe ik wat ik doe - Natasja de Kroon
• Klassen, aflevering 6: De scholensluiting als vergrootglas - Thijs Bol
• Aflevering 6 van Klassen: quarantaine time -  Mike Louwman
• Ik wens jou... een havo-advies. Een terugblik op Klassen: aflevering 5 - Lisa Hu
• Aflevering 5 van Klassen: over het stellen van vragen - Mike Louwman
• "Klassen", aflevering vier. Het begint thuis - Dick van der Wateren
• Hoe smaller het pad, hoe eerder je eraf valt - Leone de Voogd
• Aflevering 2 van Klassen: Gianny is te laat, en niet voor het eerst - Mike Louwman
• Rob keek naar KLASSEN: 'We zijn allemaal deel van het systeem maar in dat geheel staan hoge schotten' - Rob H. Bekker.