Whole Child Development
Dit is de basispagina van het programma Whole Child Development dat vanaf 2020 is ontwikkeld in samenwerking met vier lerarenopleidingen (Driestar Hogeschool, Windesheim/Teachers College, Hogeschool van Amsterdam en Hogeschool Leiden/Spring), het Kenniscentrum POP van HS Leiden en vier scholen (po en vo).
Er is een eigen website Breedvormend Onderwijs, waarop je toegang krijgt tot artikelen, reportages en podcasts die een weerslag zijn van ontwikkelingen binnen het programma, zowel binnen scholen als leraren-opleidingen, als van schoolleiders en opleiders.
De website is hier te vinden: https://breedvormendonderwijs.nl
Op 29 november 2024 vond het Festival Breedvormend Onderwijs plaats in Amsterdam. In deze aftermovie krijg je indruk van sfeer, inhoud en opbrengsten.
Op onderstaande NIVOZ-pagina vind je een overzicht met de volgende items:
- Bedoeling van het programma
- De opzet en aanpak
- De mensen, de opleidingen en de scholen
- Kernconcepten en uitgangspunten
- Bouwstenen voor breedvormend onderwijs
- Artikelen ter inspiratie
De bedoeling
“Een aanpak die uitgaat van Whole Child Development (WCD) erkent de waarde van alle dimensies van menselijke ontwikkeling, van de jongste kindertijd tot de vroege volwassenheid, en staat voor een onderwijs dat de fysieke, sociale, emotionele, cognitieve, creatieve, spirituele en ethische ontwikkeling van ieder kind adresseert. Door kinderen onderwijs te bieden waarmee ze zich in (en vanuit) alle dimensies van hun mens-zijn kunnen ontwikkelen, willen we ertoe bijdragen dat zij verbonden raken met zichzelf, anderen en de wereld, en dat zij bereid en in staat zijn om vanuit de eigen, unieke mogelijkheden in vrijheid en met gevoel voor verantwoordelijkheid bij te dragen aan het welzijn van ieder en de wereld."
Op basis van een point of view, geschreven door NIVOZ, hebben Porticus en NIVOZ, samen met vier lerarenopleidingen en een aantal schoolleiders een vierjarig programma ontwikkeld om leraren en schoolleiders beter toe te rusten om vanuit het whole child development perspectief onderwijs te verzorgen in de grootstedelijke context.
Het programma kent vier aandachtsgebieden:
- Innovaties binnen de betrokken lerarenopleidingen gericht op whole teacher development;
- Schoolontwikkeling gericht op whole child development in scholen in de grootstedelijke context d.m.v. een WCD-leiderschapsprogramma en ondersteuning schoolteams;
- Onderbouwing met (innovatief) onderzoek gericht op de praktijk in de betrokken opleidingen en scholen
- Verspreiden van onderzoek en goede praktijken om belanghebbenden te informeren en te betrekken
NIVOZ draagt samen met Porticus de verantwoordelijkheid voor het programmamanagement. Ook zal NIVOZ vanuit haar ervaring met de trajecten Pedagogisch Leiderschap de schoolleiders begeleiden in het WCD-leiderschapsprogramma.
De opzet en aanpak
Het WCD-programma heeft zich ten doel gesteld, om praktijken van breedvormend onderwijs voor het hele kind te ontwikkelen in de deelnemende lerarenopleidingen en scholen, en te onderzoeken wat dit vraagt van organisatie, leiderschap, professionalisering en curriculumontwikkeling.
Het uitgangspunt van breedvormend onderwijs is dat alle kinderen, en juist ook die kinderen die in moeilijke omstandigheden opgroeien, hun volle potentieel kunnen ontwikkelen, en zich verbonden voelen met zichzelf, de ander en de wereld. Daarnaast is een expliciet doel van het programma om de kennis en ervaring die we tijdens het programma opdoen, te verspreiden onder beleidsmakers, lerarenopleidingen, scholen en schoolleidersopleidingen, om ook anderen inzicht en inspiratie geven voor ontwikkeling richting breedvormend onderwijs.
Onderzoek en ontwikkeling gaan in dit programma hand in hand; onderzoek draagt bij aan weloverwogen ontwikkeling van de onderwijspraktijk. Dit gebeurt met behulp van actieonderzoek en door verschillende leergemeenschappen te vormen waarin eigen ervaringen en onderzoeksresultaten worden besproken. Leergemeenschappen voeden de deelprojecten van de opleidingen en de scholen, en zijn tevens een bron voor onderzoek.
Door de beelden vanuit praktijk en theorie samen te brengen proberen we een zo genuanceerd en doorwrocht mogelijk beeld te krijgen van wat we te doen hebben om kwalitatief hoogwaardig onderwijs te geven dat leerlingen in staat stelt zich in de volle breedte van hun menszijn te ontwikkelen.
De mensen, de opleidingen en de scholen
Hier vind je een overzicht van de mensen die deelnemen aan het WCD-programma, met de uiteenlopende rollen en functies.
Stuurgroep WCD: Willemijn van Woerkum, Aziza
Mayo (NIVOZ), Iwanna Swart (Porticus).
Programmamanager Porticus: Iwanna Swart.
Casestudy writer Partnering Study: Thom Sprenger.
Programmaleider: Willemijn van Woerkum (NIVOZ).
Onderzoeksleider: Aziza Mayo (Kenniscentrum POP, HS Leiden, NIVOZ).
Programmaonderzoekers: Leone de Voogd (NIVOZ) , Inge Andersen (Penta Nova), Saar Frieling (HS Leiden).
Lerarenopleidingen
• Hogeschool van Amsterdam (projectleider Marco Snoek, innovator opleidingen Dion Sondervan, onderzoeker Ina Cijvat).
• Hogeschool Leiden – Spring (projectleider Nynke Verdoner, onderzoeker Mart Ottenheim en innovator opleiding Hieke van Til).
• Driestar Educatief (projectleider Peter van Olst, onderzoeker Bram de Muynck, innovator curriculum Maaike van Selm)
• Windesheim – Teachers College (projectleider Jael de Jong Weissman, innovator opleidingen Marlies ter Beek-Geertse)
De scholen
- De Globe (PO, Amsterdam), schoolleiders Erwin Bolt en Marlies Breijs.
- Zuiderlicht College en Creatief College Amsterdam (VO, Amsterdam), schoolleider Olga Onrust, plv. Nienke Bezemer.
- Spring High (PO-VO, Amsterdam), schoolleider Camyre de Adelhart Toorop en Dirk-Jan van Dijk.
-
Expeditie 0-18 (PO-VO, Zwolle), regisseurs Annelies Robben, Martijn Marsman, Sebastiaan van der Laan, Manon Kesseling, Thomas Bouter.
Kernconcepten en uitgangspunten (voorlopig)
In deze bijlage vind je een beknopt overzicht van de zich ontwikkelende praktijktheorie en kernconcepten van het Whole Child Development programma. Hierin beschrijven we wat we bedoelen en beogen (onze intenties) en wat we denken dat daarvoor nodig is (randvoorwaarden, vormen en handelingspraktijken). Het document geeft weer hoe de betrokken onderwijsprofessionals denken en is gebaseerd op gesprekken in het najaar van 2020, aangevuld met literatuur en nieuwe inzichten die in de verschillende leergemeenschappen zijn opgedaan tot januari 2022.
- Wat beogen we met Whole Child Development en waarom is dat belangrijk?
- Wat is Whole Child Education?
- Wat vraagt Whole Child Development van de school en de lerarenopleiding?
- Wat vraagt Whole Child Development van de leraar en Whole Teacher Education?
- Wat vraagt een oriëntatie op Whole Child Development van de samenleving?
De praktijktheorie en kernconcepten dienen als ijkpunt voor de innovatieprocessen in de opleidingen en scholen en dragen bij aan de beantwoording van de onderzoeksvragen van het programma. Dit overzicht zal gedurende het programma verder worden uitgebreid en aangepast aan de hand van wetenschappelijke theorie en onderzoek en nieuwe inzichten uit de zich ontwikkelende praktijk.
Voortgangsrapportage en bouwstenen
In het derde programmajaar is voortgebouwd op de uitgangspunten die in de eerste twee jaar zijn ontwikkeld. Er is meer ruimte ontstaan voor het ontwerpen van proeftuinen. Overall kan gesteld worden dat de doelen van deze pilotfase volgens planning lopen. De slag naar het daadwerkelijk ontwikkelen van andere (breedvormende) onderwijspraktijken, komt voort uit een grondige fase van bewustwording en visievorming van teams, waarin tijd en ruimte voorwaardelijk zijn om een professionele dialoog te voeren over de congruentie tussen intenties van onderwijs, ontwerp en vormen van onderwijs en handelingspraktijken. En dat is precies de uitdaging, om in de opleidingen en vooral in de scholen tijd en ruimte te creeren. Hierin zijn leiderschap en een passende organisatiestructuur belangrijk.
Enkele speerpunten van wat bereikt is. Het derde programmajaar stond in het teken van het verder ontwikkelen van uitgangspunten en ontwerpprincipes van Whole Child Education (breedvormend onderwijs), het versterken van de leergemeenschappen om samen lerend te zijn in het vormgeven van breed vormend onderwijs, en het uitvoeren van eerste WCD-proeftuinen in de opleidingen en de pilotscholen. De schoolleiders hebben een ontwikkelplan voor de komende twee jaar gemaakt voor het vormgeven van hun schoolontwikkeltraject met hun teams.
Daarnaast is het online magazine Breedvormend Onderwijs gelanceerd, om kennis, inzichten en inspiratie breder te delen met onderwijsontwikkelaars, scholen, opleidingen, wetenschappers en beleidsmakers.
Lees hier de Voortgangsreportage
In het vierde jaar zijn inzichten en lessen uit het programma tastbaarder en inzichtelijker gemaakt via zes bouwstenen voor breedvormend onderwijs. We hopen dat ze een helpend instrument kunnen zijn, zonder voorschrijvend te zijn. Juist de kwaliteit van het eigen proces is essentieel als het gaat om brede vorming. We nodigen je van harte uit om mee te denken over breedvormend onderwijs en om de bouwstenen verder vorm te geven.
De zes bouwstenen komen voort uit een voortdurende uitwisseling tussen literatuuronderzoek en praktijkervaringen in opleidingen en scholen. Daarbij heeft de dialoog hierover ook tot nieuwe inzichten geleid. Die ervaringen zijn opgehaald via interviews met leraren, studenten, opleiders en opleidingsontwikkelaars, binnen en buiten de leergemeenschappen. Ook inzichten vanuit de andere verdiepingsgroepen hebben bijgedragen aan deze bouwstenen, die bovenal een weergave zijn van lang nadenken en onderzoeken.
Bij de vorming en formulering van de bouwstenen is de achterban geïnformeerd en bevraagd over de stappen die zijn gezet, zodat de bouwstenen congruent blijven met de ervaringen en ideeën van de stakeholders in dit programma. Hieronder presenteren we een eerste versie van de bouwstenen, hetgeen niet betekent dat er ooit een definitieve versie komt. Juist omdat het een proces is waarin we lerende zijn en blijven is het geen doel op zich om een eindproduct te creëren. Het model en de theorie erachter zijn open voor input, beweging en verandering. Ondertussen kan het ons wel helpen om een gemeenschappelijk kijkkader en taal te geven om breedvormend onderwijs te kunnen opmerken, zien en bevorderen. Het zijn elementen van je onderwijs en organisatie waar je naar kunt kijken in de ontwikkeling van breedvormend onderwijs.
De bouwstenen betreffen zowel aspecten van de ontwikkeling en het handelen van de individuele leraar of opleider, als van het collectief en de organisatie waarin deze opereert. Er is hierbij altijd sprake van een wisselwerking, zoals ook de verschillende bouwstenen onderling verbonden zijn en in samenhang bijdragen aan breedvormend onderwijs.
We hopen dat de bouwstenen een helpend instrument kunnen zijn, zonder voorschrijvend te zijn. Juist de kwaliteit van het eigen proces is essentieel als het gaat om brede vorming. Daarbij zullen we altijd weer voorbeelden vinden in uithoeken van het onderwijs die ons op andere gedachten zullen brengen. Dus voel je uitgenodigd mee te denken over breedvormend onderwijs en de bouwstenen verder vorm te geven.
We hopen dat de bouwstenen een helpend instrument kunnen zijn, zonder voorschrijvend te zijn. Juist de kwaliteit van het eigen proces is essentieel als het gaat om brede vorming.''
Wij zullen de bouwstenen zelf ook verder aanvullen met praktijkverhalen en voorbeelden, die een inkijkje geven in het ontwikkelproces van de betrokken scholen en opleidingen. Als er een ding is dat we de voorbije vier jaar hebben geleerd, is het hoe belangrijk het is om tijd en ruimte te maken voor deze ontwikkeling en om de continuïteit ervan te bewaken. Een hele uitdaging, in de weerbarstige praktijk van het onderwijs.
Lees hier meer over de bouwstenen in dit artikel
De artikelen ter inspiratie
Er worden in deze vier jaar artikelen geschreven en gelezen die van betekenis zijn in het programma, dan wel een weerslag ervan zijn. Op die manier hopen we, naast onze partners, een bredere groep geïnteresseerden mee te nemen in de ontwikkelingen.
Achter deze link vind je de artikelen, blogs en podcasts die tot nu toe zijn geschreven en gemaakt en als zodanig voor jou zijn geselecteerd. In de loop van de tijd worden daar nieuwe bijdragen aan toegevoegd.
