Wereldgericht onderwijzen. Biesta in de praktijk
Op deze pagina vind je meer informatie over en inspiratie rondom het boek Wereldgericht onderwijzen – Biesta in de praktijk (NIVOZ-uitgave, juli 2021).
- het boek Wereldgericht onderwijzen – Biesta in de praktijk
- testimonials
- symposium 29 september: Biesta in de praktijk
- meer inspiratie, praktijkverhalen en artikelen
- korte filmpjes waarin Gert Biesta antwoord geeft op een vraag
Waarom?
NIVOZ ziet onderwijs als de aangewezen plek om jonge mensen in te leiden in de wereld en te begeleiden bij de vorming tot persoon. Zij worden daarbij benaderd als zelfstandig denkende en handelende personen. NIVOZ vertegenwoordigt daarmee de traditie van de geesteswetenschappelijke pedagogiek in het huidige maatschappelijke onderwijsveld. Dat geldt ook voor het werk van onderwijspedagoog Gert Biesta.
Tussen 2016-2021 bekleedde prof. dr. Gert Biesta de door NIVOZ ingestelde leerstoel Pedagogische dimensies van onderwijs, opleiding en vorming met bijzondere aandacht voor processen van humanisering en persoonsvorming, aan de Universiteit voor Humanistiek. In zijn oratie Tijd voor pedagogiek (2018) pleitte hij voor een terugkeer van de pedagogiek in het onderwijs. Pedagogiek verwijst volgens Biesta naar ‘het bewustzijn dat de praktijk van opvoeding en onderwijs begeleidt’ en wordt door hem gedefinieerd als een betrokken handelingswetenschap.
In de samenwerking tussen Biesta en NIVOZ zijn beide aspecten van de pedagogiek nader verkend in denken en handelen. Het boek Wereldgericht onderwijzen – Biesta in de praktijk is een van de publicaties waarin deze verkenning zijn weerslag heeft gekregen.
Wat vind je hier en waarom?
- het boek Wereldgericht onderwijzen – Biesta in de praktijk
- testimonials
- symposium 29 september: Biesta in de praktijk
- meer praktijkverhalen en artikelen
- oproep
- korte filmpjes waarin Gert Biesta antwoord geeft op pedagogische vragen
Waarom?
NIVOZ ziet onderwijs als de aangewezen plek om jonge mensen in te leiden in de wereld en te begeleiden bij de vorming tot persoon. Zij worden daarbij benaderd als zelfstandig denkende en handelende personen. NIVOZ vertegenwoordigt daarmee de traditie van de geesteswetenschappelijke pedagogiek. Dat geldt ook voor het werk van onderwijspedagoog Gert Biesta.
Tussen 2016-2021 bekleedde prof. dr. Gert Biesta de door NIVOZ ingestelde leerstoel Pedagogische dimensies van onderwijs, opleiding en vorming met bijzondere aandacht voor processen van humanisering en persoonsvorming, aan de Universiteit voor Humanistiek. In zijn oratie Tijd voor pedagogiek (2018) pleitte hij voor een terugkeer van de pedagogiek in het onderwijs.
In de samenwerking tussen Biesta en NIVOZ zijn beide aspecten van de pedagogiek nader verkend in denken en handelen. Het boek Wereldgericht onderwijzen – Biesta in de praktijk is een van de publicaties waarin deze verkenning zijn weerslag heeft gekregen.
Het boek en testimonials
Het boek Wereldgericht onderwijzen - Biesta in de praktijk is vanaf 8 juli beschikbaar (NIVOZ-uitgave). Auteurs: Bram Eidhof, Maartje Janssens en Jelle Ris. Prijs: 20 euro.
Bestel hier!
Ben je benieuwd naar manieren om na te denken over jouw pedagogische opdracht en hoe je deze kunt vormgeven? Dit boek laat op concrete wijze zien hoe je aan de slag kunt gaan met wereldgericht onderwijzen. Onderwijs dat vorm krijgt vanuit wat Biesta de subjectificatiefunctie noemt. De auteurs brengen met dit boek de dialoog op gang tussen de onderwijspraktijk en het werk van onderwijspedagoog Gert Biesta.
De eerste helft van het boek biedt een helder beeld van Biesta’s zorgen, de ‘drieslag’ van onderwijs (kwalificatie, socialisatie en subjectificatie) en zijn pedagogische intenties. In de tweede helft vind je interessante voorbeelden van wereldgericht onderwijs in verschillende praktijken, in primair en voortgezet onderwijs en bij lerarenopleidingen. Wereldgericht onderwijzen komt tot leven aan de hand van de begrippen onderbreken, vertragen en ondersteunen, de relatie tussen pedagogiek en didactiek en via een thema als praktische wijsheid. Biesta zelf schreef het nawoord.
Inhoudsopgave
Testimonials
Antoinette Crawfurd-Smit is schoolleider bij Obs Het Zand in Utrecht: "Een werk als dit, is zeer welkom. Ik was op zoek naar de verbinding van Biesta’s werk met mijn eigen onderwijspraktijk. Ik ben blij verrast met deze ‘vertaling’ en het is de beste die ik tot nu toe gezien heb. De schrijvers bieden een ‘praktische’ vertaalslag vanuit particuliere praktijkverhalen, maar ze zijn bruikbaar voor reflectie op mijn eigen praktijk en het eigen handelen."
Hanna Kuijs is leerkracht bij Amsteltaal, de centrale nieuwkomersopvang van stichting Amstelwijs in Amstelveen: "De praktijkvoorbeelden in het boek gaven abstracte begrippen uit het werk van Biesta veel meer betekenis. Het bracht herkenning en inspiratie: wat doe ik al, wat zou ik anders kunnen doen? Ook voor ervaren leerkrachten is het bijvoorbeeld waardevol om af en toe onderbroken te worden. Het prikkelt je om anders naar je leerlingen en je onderwijs te kijken. Onderbreken, vertragen en ondersteunen helpen als concepten om hierover na te denken en met collega's over te praten. De concrete voorbeelden vormen een prachtig uitgangspunt voor dit soort gesprekken."
Inge Spaander is onderwijsdenker/maker en docent Media op het Thorbecke VO. Ze schrijft en vertelt verhalen over (cultuur)educatie: "Soms kan ik een beetje terugdeinzen van praktijkboeken, omdat theorie soms heel erg platgeslagen wordt in oefeningen en simpele voorbeelden. Dat vond ik hier duidelijk niet. De schrijvers spitsen Biesta’s beschrijvingen toe op de praktijk en geven praktisch inzetbare inspiratie mee, zonder dat het een soort ‘taakje’ wordt. In het nawoord voel je de nabijheid tussen Biesta en de schrijvers. Dat maakt voor mij het geschrevene nog krachtiger."
Siebren Miedema is emeritus hoogleraar Algemene Pedagogiek aan de VU in Amsterdam: "De oproep in dit boek om werk te maken van persoonsvorming of subjectificatie, en daarbij - naast andere relevante benaderingen zoals bijvoorbeeld het genoemde OGO (Ontwikkelingsgericht Onderwijs) - desgewenst ook gebruik te maken van de onderwijs-pedagogische visie en het conceptuele instrumentarium van Gert Biesta, kan ik alleen maar van harte ondersteunen."
Joop Berding is auteur van een aantal pedagogische onderwijsboeken, waarin het werk van grote denkers en onderwijskundigen of thema’s als geduld/ongeduld in onderwijs en opvoeding centraal staat: "Ik heb dit boek met veel plezier gelezen. Het is overeenkomstig de bedoelingen van de auteurs gelukt om een aantal tamelijk abstracte begrippen (die overigens een respectabele traditie in de pedagogiek kennen) meer handen en voeten te geven. Ze hebben daartoe terecht het enige gedaan wat je in zo’n geval kunt doen: de praktijk ingaan en met leraren praten. Dat zou nog veel meer mogen gebeuren, om van de pedagogiek weer een echte praktijk-betrokken handelingswetenschap te maken die in een voortdurend en levendig gesprek is met de onderwijspraktijk – en die praktijk zo nu en dan onderbreekt, door een nieuw begrip te introduceren; die door mooie gesprekken te voeren de rat race van het onderwijssysteem een beetje weet te vertragen, en last but not least ook werkelijk de praktijk kan ondersteunen. Hieraan levert dit boek een belangrijke bijdrage."
Over de auteurs
Bram Eidhof (1987) kan tegen weinig dingen slechter dan mensen die iets onrechtvaardig vinden, maar zich toch machte- loos voelen. Daar brengt hij verandering in, door te denken en te doen. Hij schreef een proefschrift over burgerschap en werkte als universitair docent, maar gelooft dat onderzoek niets waard is als de praktijk er niets van merkt. En dat ons onderwijssysteem moet werken voor leraren en leerlingen, niet andersom. Daarom richtte hij bureau Common Ground op, waarmee hij samen met scholen aan een lerend stelsel en beter burgerschapsonderwijs werkt. Burgerschapsonderwijs dat subjectiverend, socialiserend en kwalificerend is. Eerder schreef hij onder meer Het Wilhelmus Voorbij en het Handboek Burgerschapsonderwijs.
Maartje Janssens (1987) is van kinds af aan gegrepen door de vraag: wat is goed leven en samenleven? De verhouding tot de ander en het andere vormen hierin voor haar een leidraad. Ze laat zich onder meer inspireren door de filosofie van Emmanuel Levinas. Ze verbindt werelden die volgens haar iets met elkaar moeten, zoals de filosofie met het onderwijs en de wetenschap met de praktijk. In haar vrije tijd is ze naast jonge moeder ook begeleider van vluchtelingen bij stichting Gast. Eerder schreef ze mee aan boeken over deugdethiek en onlangs stelde ze samen met Gert Biesta de bundel Pedagogiek als betrokken handelingswetenschap samen. Ze werkt als wetenschappelijk medewerker voor de NIVOZ-denktank.
Jelle Ris (1982) denkt creatief, geëngageerd en filosofisch. Hij is geïnteresseerd in de gebaande paden, verwondert zich, en creëert zorgvuldig een eigen pad. Met een open en nieuwsgierige houding streeft hij verbinding na met de ander en het andere. Tijdens zijn studie autonome kunst verheft hij ‘onderbreken’ tot een kunstvorm. Vervolgens kiest hij ervoor te gaan werken op een vso ZMLK-school in Rotterdam-Zuid. Na de pabo studeert hij onderwijswetenschappen. Hij wordt geraakt door de kritische pedagogiek. Momenteel pendelt hij voor NIVOZ en de pedagogiek tussen praktijk en theorie.
Symposium Biesta in de praktijk
Op woensdagmiddag 29 september 2021 was er een 'live' symposium in Driebergen (theater Maitland) rondom het boek. Gert Biesta was via een online verbinding aanwezig.
Het symposium was bedoeld voor leraren en schoolleiders en andere geïnteresseerden in de relatie tussen het denken van Gert Biesta en de onderwijspraktijk. Zij kregen op creatieve wijze inzicht in de manier waarop de pedagogische kwaliteiten - ondersteunen, vertragen, en onderbreken- vorm kunnen krijgen in het onderwijs en waarom dat 'wereldgericht' genoemd kan worden. Leraren kwamen aan het woord, de makers blikten terug op hun schrijfproces en Gert Biesta zelf sloot de middag af.
Op de middag zelf deelden we ook een exemplaar uit aan alle deelnemers.
Hier vind je de terugblikpagina, onder meer met een verslag en een aantal blogs.
- Biesta in de praktijk van de Calo (deel 1, 2 en 3) Jaap Kleinpaste & Biek Leissner.
- Wat draagt de kunst bij? is het een intermezzo of een pedagogisch moment? (Bart van Rosmalen)
- Een lastige vraag voor een volle zaal, maar dán gebeurt het? (Jelle Ris)
-
Wat zou er gebeuren als je de praktijk even (na)speelt? (Patrick van der Bogt)
Rikie van Blijswijk doet verslag in drie delen:
Meer inspiratie, praktijk en artikelen
We hebben een selectie van geschreven praktijkverhalen en artikelen gemaakt waarin het werk van Biesta impliciet en expliciet doorschijnt. Wereldgericht onderrwijzen, subjectiverend onderwijzen en de drieslag zijn in veel voorbeelden legitimerend.
Oproep
Het gesprek over pedagogiek en wereldgericht onderwijs houden we graag (online) levend. Op het NIVOZ-platform hetkind vind je (zie boven) bestaande artikelen, filmpjes en podcasts in lijn met de kern van het werk van Biesta en praktijken van ‘wereldgericht onderwijzen’ uit een breder onderwijsveld.
Daarnaast doen we een oproep
Leraren en schoolleiders vragen we over hun praktijk te vertellen of te schrijven. Mogelijk heeft dit boek je geïnspireerd of wil je iets delen of ergens naar praktijk verwijzen. Je kunt hiervoor contact opnemen met stichting NIVOZ, via het mailadres: [email protected] In afstemming kijken we of jouw verhaal dan ook op het NIVOZ-platform publiek gemaakt kan worden.
Filmpjes en pedagogische vragen
Begin 2020 ging Gert Biesta voor onze camera kort in op enkele pedagogische vragen. Met de filmpjes nodigen we je uit om verder na te denken over deze vragen, met wat collega-leraren, je schoolleider of met je hele schoolteam.
Stichting NIVOZ biedt in haar opleidingen een vrijplaats waar je met collega's en onze docenten je pedagogische kompas kunt ijken, vanuit jouw eigen onderwijspraktijk. Wat betekenen jouw antwoorden voor wie jij bent als leraar of als schoolleider? Hoe vormen jullie op school een pedagogisch team? Hoe versterk je je pedagogisch handelen? De verbinding met je leerlingen?
In de filmpjes (± 2 min.) gaat Gert Biesta kort in op de volgende vragen:
- 'Waar gaat het nu eigenlijk om in ons onderwijs?'
- 'Zetten we het kind en zijn talenten of de leerstof centraal?
- 'Niet alles wat je leerling wenst, is wenselijk. Hoe laat je hem dat zien?'
- 'Hoe kan een leraar als pedagoog zijn leerlingen laten oefenen met hun vrijheid?'
- 'Hoe blijf je als schoolteam pedagogisch in vorm?'
- 'Hoe houd je als schoolteam oog voor je pedagogische opdracht?'
- 'Waarom moet een kind in het onderwijs zijn eigen ik kunnen ontmoeten?'