Mijn zoon is dyslectisch. Elke leraar wilde hem leren spellen. Behalve zijn docent Nederlands.

11 oktober 2017

Gelijkwaardigheid en vertrouwen. Met die waarden doordrenkt Mascha Groenman haar onderwijs. Wat ze daarvoor doet? Veel luisteren: ‘Ik hoor graag wat kinderen denken en hoe ze denken. Luisterend leer ik de gaafste dingen.’ Kinderen echt zien vraagt om pedagogen die zich open tot hun wereld verhouden. Tegenvoorbeelden heeft ze ook: haar dyslectische zoon kwam veel leraren tegen, die telkens onderstreepten wat hij níet kon.

Mijn zoon heeft een ander pad gelopen – een andere route door het onderwijs dan de meeste kinderen. Via het regulier basisonderwijs, kwam hij in het speciaal basisonderwijs (sbo) terecht, waarna hij naar het voortgezet speciaal onderwijs (vso) ging om in het reguliere vmbo zijn diploma te halen. Op dit moment doet hij mbo en daar heeft hij het goed. Zo’n pad.

De minst fijne periode was voor hem, zonder twijfel, het vmbo. Hij voelde zich er niet serieus genomen. Hij merkte op dat de leerkrachten voor hem bepaalden wat hij (nog) moest leren. En wat ‘normaal’ is binnen het vmbo: ‘Hoezo’, vroeg hij zich dan af, ‘moet ík op de gang zitten, omdat ik rustig wil werken om mijn diploma te halen, terwijl de rest door de klas mag schreeuwen?’

‘Ik red me wel, als je me vertrouwt’

Als ik hem vroeg wat hij nodig had, antwoordde hij: ‘Het vertrouwen dat ik het op mijn manier echt wel red. En dat ik zelf weet wat ik nodig heb en echt wel hulp vraag als ik iets niet alleen kan. Ik ben ik, ik ben gewoon mezelf. En dat wil ik zijn.’

Zoon is dyslectisch. Zijn hele schoolcarrière heeft hij te maken (gehad) met leerkrachten die hem gingen leren lezen en spellen. Hij haat lezen. Na tien minuten dansen de letters voor zijn ogen en krijgt hij hoofdpijn. Spellen kan hij niet. Elke keer opnieuw laat hij weten dat hij geen bijles wil: hij onthoudt het niet, begrijpt het niet en inmiddels ziet hij er ook het nut niet meer van in.

De enige leraar die hij kon waarderen, was een docent op het vmbo – nota bene zijn leraar Nederlands. Hij was degene die hem met geduld en de juiste aanwijzingen door het examen Nederlands wist te loodsen. Hij nam Zoon serieus door hem te vertellen dat hij niet de illusie had hem te kunnen leren spellen, maar dat het zijn doel was hem het examen te laten halen. Dat is gelukt. De man was eerlijk en had vertrouwen in het doorzettingsvermogen van Zoon.

Onbevangen leren van elkaar

Dat vertrouwen strekt tot voorbeeld. Ik probeer het ook dagelijks te belichamen in mijn groep. Ik ben leerkracht en de kinderen in mijn groep zijn mijn belangrijkste bron. Mijn bron van informatie en van inspiratie. Niets fijners dan wanneer ze in gesprek zijn, met mij en met elkaar. Niets mooiers dan wanneer dat gesprek zich ontspint tot een nieuwsgierig en onbevangen leren van elkaar. Het levert de meest verrassende inzichten en soms oplossingen die verbazingwekkend logisch zijn.

Ik hoor graag wat kinderen denken en hoe ze denken, wat ze belangrijk vinden en wat niet. Hun oplossingen voor verschillende vraagstukken. Door alleen maar luisterend aanwezig te zijn, leer ik de gaafste dingen. Over lezen bijvoorbeeld: kinderen die me vertellen dat ze graag willen leren lezen door het schrijven van verhalen. Verhalen over belangrijke zaken om van te leren, zoals dino’s, het heelal en voetbal.

Laat je ze ‘Kim en Jip op de wip’ lezen, dan interesseert ze dat niets. Saai, onbelangrijk. Ze voelen zich niet serieus genomen – niet door het boek en niet door degene die het hen aanbiedt. En dat hebben deze jonge lezers gemeen met mijn zoon: voor alle kinderen, van welke leeftijd ook, geldt dat ze zich serieus genomen willen voelen. Passend bij hun leeftijd, hun aanleg, hun ambities, hun gevoel voor humor, hun nieuwsgierigheid...

Mijn les, uit mijn eigen praktijk en uit de schoolloopbaan van Zoon: wanneer je je kinderen benadert met gelijkwaardigheid en vertrouwen, dan ontstaat er serieuze verbondenheid.

Mascha Groenman

Mascha is leerkracht op een basisschool in Bergen en moeder van twee kinderen, waarvan de oudste PDD-nos en dyslexie heeft en de jongste hoog/meer begaafd is. Behalve op haar eigen blog, publiceert ze regelmatig op hetkind en is lid van het Bloggerscollectief.