‘Wat zou er gebeuren als ik dit ruimte geef?’

14 februari 2024

Wilma van Esch geeft een lezing over wat we jonge kinderen gunnen, als ze een gesprek hoort tussen twee pedagogisch medewerkers, een beginnende en een ervaren. Het gesprek gaat over toiletpapier, maar eigenlijk over veel meer: ‘In het alledaagse kleine ontdek je waar het je werkelijk om te doen is. Wat je kinderen gunt. En jezelf.’

Twee pedagogisch medewerkers, eentje net in het vak, begin 20, eentje al heel lang in het vak, begin 60. We zitten in een grote zaal waar ik een lezing geef over wat we jonge kinderen gunnen. En na gaan denken over waar we het overnemen, dus doen wat kinderen makkelijk zelf kunnen doen. Of waar we initiatieven afkappen en waarom. En er is tijd voor interactie. Ik luister naar hun gesprek.

‘Ik kom vaak in de knoop met wat ik goed vind of niet’, vertelt de jonge vrouw. ‘Of wat hoort en niet hoort. Bijvoorbeeld: onlangs stond een peuter op toilet de wc-rol af te rollen. Hij had ontzettend veel plezier, bij zijn voeten ontstond een steeds grotere berg papier. Andere peuters stonden er ook bij te schateren. Maar ja, dit kan ik natuurlijk niet goed vinden. Kinderen moeten ook leren wat wel en niet mag’. Vragende ogen naar mij. ‘Jij vertelt net over die betrokkenheid en hoe heerlijk het is initiatieven ruimte te geven. Dit is een prachtig initiatief, maar ja, het wordt ook een zootje, toch?’

De oudere vrouw naast haar knikt. Herkent het. Ik zie haar denken.

‘Ik heb dat altijd gedaan’, zegt ze, ‘Afremmen. Stoppen. Verbieden. En nu denk ik voor het eerst, wat zou er gebeuren als ik dit ruimte geef. Misschien gaat er zelfs nog een rol aan. En nog één. Maar dan? Wat als ik nou eens gewoon met die kinderen rond dat toiletpapier ga zitten, mee ga in het plezier, maar ook zeg… Ohoooh, wat nu?’

De jongere collega kijkt haar vragend aan.

‘Het is toch prachtig om te laten gebeuren en hen meteen mee te laten denken over hoe het nu verder moet. En hoe we het weer goed kunnen maken. Alles terug oprollen. Of losse velletjes, of.. tja, wie weet wat ze bedenken. Rommel maken, daar lol aan beleven en gewoon ook weer mee goedmaken’.

Ze kijkt me wat verbaasd aan. ‘Ongelooflijk dat ik dit nooit eerder bedacht heb’.

Ik herken wat ze zegt. Bedacht tegelijkertijd hetzelfde. Ik zie ineens weer het gezicht van mijn peuterdochter voor me die het wel uitprobeerde, met meerdere rollen. Die het papier in de toiletpot propte en probeerde door te spoelen. Onderzoeken, ontdekken, leren. Op het randje. Ik geloof niet dat ik toen erg boos werd, maar ze mocht inderdaad mee de rommel opruimen en poetsen en kreeg ook wel te horen dat de pot flink verstopt had kunnen raken.

Samen opvoeden met collega’s, met ouders, het is best een klus. De meningen over wat hoort en mag en kan lopen uiteen. De zoektocht naar wat we kinderen gunnen en waar het echte leren plaatsvindt is zo’n boeiend proces. In het alledaagse kleine ontdek je waar het je werkelijk om te doen is. Wat je kinderen gunt. En jezelf.

Humor, rust, ontspanning, vertrouwen. Kinderen verantwoordelijkheid geven. Nabij zijn. Laten gebeuren. En laten oplossen.

Voor ik naar huis ga, bezoek ik nog even het toilet. Ik zie de grote rol en bedenk dat ik nog nooit van mijn leven een rol helemaal af heb laten rollen en een zootje heb gemaakt. Lijkt me hier ook wat ongepast. Voor alles een tijd. Mijn tijd om wc papier te ontdekken is geweest. Ik was mijn handen, knipoog in de spiegel en vertrek naar huis. Fijn, dat samen nadenken over wat je kinderen gunt! Ook in het toilet.

Wilma van Esch is ecologisch pedagoog. Ze werkt als zzp-er, verzorgt lezingen, trainingen en begeleidt innovatieprocessen.