Ryan en Deci en de motivatietheorie: 'Mensen hebben een natuurlijke, aangeboren neiging om bezig te zijn met interessante dingen en te zoeken naar verbintenissen tussen zichzelf en de wereld'

14 april 2015

In de 'Pedagogische Canon’ vindt u een serie portretten van onderwijswetenschappers en -denkers, uit heden en verleden. Hun werk is van betekenis voor een beter verstaan van goede onderwijspraktijk. Via kernbegrippen, definities en eerder gepubliceerd werk trachten we de essentie te vatten.  In deze aflevering Richard Ryan en Edward Deci, twee hoogleraren - psychologie en sociale wetenschappen -  over de motivatietheorie: 'Mensen hebben een natuurlijke, aangeboren neiging om bezig te zijn met interessante dingen en te zoeken naar verbintenissen tussen zichzelf en de wereld'.

Edward Deci en Richard Ryan zijn hoogleraren psychologie en sociale wetenschappen aan de University of Rochester. Zij doen al zo’n veertig jaar onderzoek naar motivatie, wat heeft geleid tot hun invloedrijke theorie over zelfdeterminatie. Hiertoe hebben zij in 2002, samen met dertig onderzoekers, een handboek gepubliceerd over de Self-Determination Theory dat gezien wordt als een standaardwerk over motivatie.

Motivatietheorie

De motivatietheorie gaat uit van de natuurlijke, aangeboren neiging van mensen om bezig te zijn met interessante dingen en te zoeken naar verbintenissen tussen zichzelf en de wereld.

Zonder beloning wel prestatie
Het boek Self-Determination Theory borduurt voort op nieuwe inzichten over motivatie die Edward Deci beschreef in zijn boek IntrinsicMotivation in 1975. Mede op basis van experimenteel onderzoek in 1969 naar motivatie bij het leggen van configuratieve puzzels door studenten kwam hij met een controversiële conclusie dat beloning in geld een negatief effect kan hebben op motivatie. Studenten die eerst zonder beloning creatief aan het puzzelen waren, gingen nog fanatieker aan de slag met het leggen van configuraties als toen ze er geld mee konden verdienen, maar toen die beloning wegviel zakten de motivatie en de inzet aanzienlijk. De controlegroep die daarentegen nooit een beloning had ontvangen, presteerde aan het eind veel beter. Enkele jaren later kwam Richard Ryan bij hem aan de business school studeren, aangetrokken door deze inzichten die haaks stonden op geldende wetten over hoe je mensen laat presteren. Er ontstond een langdurige samenwerking tussen hen. Vervolgonderzoeken hebben geleid tot een nieuwe, invloedrijke theorie over motivatie die past in de stroming van de positieve psychologie.

Basisbehoeften
Deci en Ryan ontdekten dat onder die gerichtheid op groei en natuurlijke ontwikkeling een fundament ligt van drie psychologische basisbehoeften: een natuurlijke behoefte aan autonomie, relatie en competentie. Als daaraan is voldaan dan is er welbevinden, motivatie, inzet en zin in leren, maar als één van de drie tekortgedaan wordt, dan ontstaan veel van de motivatieproblemen die op veel scholen ervaren worden.

Intrinsieke motivatie
Wat leraren kunnen doen om leerlingen hun intrinsieke motivatie voluit te kunnen inzetten:

• interacties met ze aangaan om zich verbonden te voelen:
• vertrouwen tonen in hun capaciteiten en groei
• op basis van dit vertrouwen hen loslaten, zodat ze ruimte voor zelfbepaling en eigen verantwoordelijkheid ervaren
• tegelijkertijd leerlingen onvoorwaardelijke steun en acceptatie bieden.
• leerlingen als full-partner in het leerproces beschouwen
• hen als persoon met eigen interesses, voorkeuren en karakter profileren
• de vrijheid bieden om het eigen handelen te mogen sturen:
• erkennen van de behoefte van leerlingen aan eigen initiatief en verantwoordelijkheid en onderwijs ontwerpen, dat daarbij past
• leerlingen ruimte bieden om zichzelf te bepalen, onafhankelijk van controle van derden
• een op autonomie gerichte onderwijsstijl ontwikkelen
• Als het gaat om competentie naar het uitdagende pad van meesterschap leiden.

Flow

Leerlingen hebben uitdaging nodig om betrokken te blijven op de leertaak, waardoor flow ontstaat. Flow is de toestand waarin mensen zo opgaan in de activiteiten dat ze alles om zich heen vergeten. Flow is een krachtige motor voor leren. (Csikszentmihalyi) Daarvoor is  een goede match tussen uitdaging en ervaren bekwaamheden essentieel.

Bevorder de flow door uitdagende taken te bieden, duidelijke doelen te stellen en een snelle feedback op de voortgang van de activiteit te geven.
 

Bronnen

• Bors, G. & Stevens, L.(2010) De gemotiveerde leerling. Antwerpen-Apeldoorn (94-113)
• https://www.twynstragudde.nl/sites/default/files/content/blog/leren_vanuit_motivatie_volgens_de_sdt.pdf Bezocht op 21 september 2017

Meer weten?

• Bezoek de website: http://selfdeterminationtheory.org/
• Richard M. Ryan and Edward L. Deci, Self-determination theory. Basic Psychological Needs in Motivation, Development and Welness 2017 Een nieuw boek

 

NB. NIVOZ heeft niet de illusie met deze canonbijdrage volledig en compleet te zijn. Het is geschreven om de aandacht en interesse te prikkelen bij leraren, schoolleiders en andere geïnteresseerden. Voor sommige zal het gaan om een eerste kennismaking; voor anderen aanleiding zijn om zich verder te verdiepen. We verwijzen daarvoor naar andere bronnen, zoals onder meer naar het boek Grote pedagogen in klein bestek (SWP), de website van Expoo en het erfgoed van de Nederlandse Gedragswetenschappen (ADNG).