Bart van Rosmalen, partner in een muzische dialoog: ‘Ik denk dat Gert Biesta bij uitstek de vertolker is van onze verbinding.’

9 mei 2022

Met Bart van Rosmalen – lector Kunst en professionalisering bij de HKU - trekt NIVOZ op ‘muzische wijze’ op. Een eerste kennismaking op het symposium Wijsheid in een regeltijd leidde tot groeiende interesse, een duurzame dialoog en onvermoede ontwikkelingen. Over en weer. Dit is een aflevering uit de serie NIVOZ-partnerportretten. ‘Ik denk dat Gert Biesta bij uitstek de vertolker is van onze verbinding.’

‘Jullie organiseerden in november 2019 dat symposium over praktische wijsheid, onder meer met Paul van Tongeren. En wij, Bart en Anouk, waren op die dinsdag altijd op het landgoed, als artists in residence van De Baak. We speelden vaak terug, zoals we dat noemen. Dan maakten wij overdag nieuw werk en dan vielen we trainingen binnen en begonnen we op te treden. Nu zagen we dat NIVOZ op de lijst stond, dus hebben we voorgesteld om jullie – omdat wij er toch zouden zijn – als het ware onszelf cadeau te doen. In de zin van: mogen we iets terugmaken?’

‘Voor mij kwam NIVOZ die middag voor het eerst echt in beeld. En al snel bleek dat er een klik was, over en weer, een herkenning. Dus waar wij over spreken – ons hele lectoraat maar zeker het artistieke deel - resoneert met de opdracht zoals jullie die stellen rondom de pedagogiek. En dat smaakte naar meer. Ik raakte geïnteresseerd in de mensen, in wie jullie waren, in wat je deed en waar je mee bezig bent. De tweede stap was dat jij (Rob van der Poel, red.) me vroeg voor een podcast over kunst en pedagogiek. En een maand later nodigden wij weer Rob Martens uit, jullie wetenschappelijk directeur. Dat wil zeggen de mensen in de HKU-werkplaats Grensgangers tijdens het festival Musework.’

Waar wij over spreken – ons hele lectoraat maar zeker het artistieke deel - resoneert met de opdracht zoals jullie die stellen rondom de pedagogiek.''

‘Als het gaat om een relatie opbouwen, dan waren dat alle drie heel betekenisvolle stappen. Ze munten uit door wederkerigheid. Kijk maar, wij waren niet ingehuurd bij dat symposium, maar we stapten zelf in. Van de podcast herinner ik me dat het een tweegesprek was, geen interview. We brachten over en weer allerlei dingen in waarover we aan het nadenken waren. Dat was in de avond met Rob Martens precies hetzelfde. Hij interviewde mij over mijn boek, mijn proefschrift Muzische professionalisering, waarmee ik hem over zijn boek, We moeten spelen. Zo ontstaat eigenlijk een duurzaam gesprek, zal ik maar zeggen. ‘

‘Bij samenwerking worden vaak tevoren afspraken gemaakt, die hebben dan vaak een transactioneel karakter, het karakter van halen en brengen. Alsof het een economisch goed is: je verkoopt iets en je krijgt iets van de ander terug. Dat is de deal. Maar een duurzaam gesprek, dat maak je samen. Dat is wat ontstaat. De gedachtenstroom en de inhoudelijke verdieping, daar ben je samen eigenaar van. Dat is geen deal, maar dat is wel een krachtige verbinding. In zo’n gesprek, in die ontmoeting, doe je dingen waarvan je allebei sterker wordt.’

Samenwerking heeft vaak een transactioneel karakter, het karakter van halen en brengen. Alsof het een economisch goed is. Maar een duurzaam gesprek, dat maak je samen.''

‘De vierde stap ging ook weer twee kanten op. Ik heb een aantal van jullie uitgenodigd om deel te gaan nemen aan de HKU-werkplaats Muzisch Onderzoek. Daarin proberen we praktijken een slag verder te brengen, opgavegericht te werken, door een muzisch perspectief te hanteren. En vervolgens hebben jullie mij weer gevraagd om een groep van gelijkgestemden binnen NIVOZ dat repertoire van werken - en ook de visie in relatie tot jullie eigen missie, via dat muzisch perspectief - sterker te ontwikkelen. Een muzische werkplaats binnen NIVOZ dus.’

‘Het voorbije jaar is er nog meer bodem ontstaan. Gert Biesta, die de NIVOZ-leerstoel bekleedde, was onze gast in het nieuwe Musework-festival. Ik denk dat Gert bij uitstek de vertolker is van onze verbinding. We zitten allebei in dezelfde onderzoekslijn. Zijn woorden vormen een bindende factor, ze helpen in onze samenwerking. Dat is in zekere zin doorgezet in de grote manifestatie in Maitland waar jullie dat praktijkboek van Biesta hebben gepresenteerd. En waar ik opnieuw met Anouk gevraagd ben om terug te spelen. Daar deed ik zelf een heel kernachtige ontdekking. Om niet alleen over het kunstenaarschap van de leraar te spreken, maar ook over het leraarschap van de kunstenaar. Dus weer twee kanten op. Ik heb daar later ook een artikeltje over geschreven.’

‘Gert maakt in zijn verkenningen een sterk punt als hij stelt dat onderwijzen eigenlijk een vorm van kunst is, de ruimte die je maakt voor het onverwachte om allebei in te kunnen stappen. Een pedagogische enscenering als het ware, waarbij je wel ruimte kan maken, maar niet moet duwen, laat staan precies kan zeggen: zo moet het gebeuren. In dat verband spreekt hij over Artistry of the teacher. Door die sessie in Maitland kwam ik erachter, door wat wij daar deden, dat die die kunstvorm, het intermezzo, zelf ook opgevat kan worden als een vorm van pedagogiek. Niet in het klaslokaal, maar als een vorm van public pedagogy. Het draagt iets bij aan mens worden in onze samenleving. Het is een onderbouwing van het raison d’etre waarom je die kunsten doet, waarom de kunsten aanwezig zijn in dit soort sessies, waarom het een heel sterk spoor is en nog sterker kan worden binnen NIVOZ.’

Gert Biesta maakt in zijn verkenningen een sterk punt als hij stelt dat onderwijzen eigenlijk een vorm van kunst is, de ruimte die je maakt voor het onverwachte om allebei in te kunnen stappen.''

En aan het einde van het jaar is die samenwerking geculmineerd in een soort hoogtepunt: de korte videoclip ‘Er zijn kinderen’ waarop we met z’n vieren op een bijzondere manier hebben samengewerkt. Ook daar stapte iedereen echt helemaal in, Rob als producent en dramaturg, bewogen door zin en plezier. En ineens was er de korte videoclip, die vervolgens ook nog eens viraal ging. Ik geloof dat wel 50.000 mensen die hebben gezien of opgepikt. Nog steeds word ik er op aangesproken. Dat zijn magische dingen.’

---

Musework Live 2022: School maken, ofwel 'Is goed leraarschap niet gewoon een kunstdiscipline?'

Festival op en rondom Metaal Kathedraal in Utrecht: 16 t/m 20 mei 2022.

Klik hier voor meer informatie