Welk appèl doet AI op het onderwijs? De pedagogische uitdaging van AI in het onderwijs

16 oktober 2024

In de nieuwste aflevering van de Nivoz-podcast over AI en onderwijs gaat Jelle Ris, zelfbenoemd "pedagogisch troubadour", hierover in gesprek met Jan Jaap Hubeek, directeur van NIVOZ. Ris, die verschillende functies bekleedt, waaronder die van docent-onderzoeker aan de Hogeschool Rotterdam, benadrukt het belang van een holistische benadering van onderwijs en plaatst vraagtekens bij de mogelijke bijdrage van AI aan de pedagogische kern van het onderwijs.

Ris ziet onderwijs als iets intergenerationeels dat gebaseerd is op menselijk contact. Hij benadrukt het belang van betekenisvol, thematisch onderwijs dat het hele kind meeneemt en de verbondenheid van de wereld erkent. In zijn visie gaat onderwijs niet alleen om het overdragen van kennis, maar ook om het aanreiken van 'grammatica's' - manieren om de wereld te begrijpen en ermee om te gaan: 'Elke zoveel jaar zou de volwassen generatie moeten kijken wat wij de moeite van het onderwijzen waard vinden. En dat de digitale wereld daar inmiddels een onderdeel van zou moeten zijn van het curriculum, dat lijkt me evident.'

AI als instrument, niet als pedagoog
Hoewel Ris erkent dat AI een plaats kan hebben in het onderwijs, vooral in beroepsgerichte opleidingen, is hij kritisch over de rol ervan in de pedagogische dimensie. Hij stelt dat AI niet in staat is tot de fijngevoelige, sensitieve interacties die kenmerkend zijn voor goed onderwijs: 'De mens heeft het vermogen om geraakt te kunnen worden. AI, of het digitale, heeft vooralsnog niet het vermogen om geraakt te kunnen worden. Dat vraagt om tact. Dat vraagt ook om belichaamd weten, en AI is sowieso niet belichaamd.'

Onderwijs in een veranderende wereld
Ris pleit voor een heroverweging van de pedagogische benadering in het licht van snelle technologische ontwikkelingen. Hij suggereert dat de traditionele intergenerationele overdracht van kennis mogelijk moet evolueren naar een meer collaboratieve aanpak, waarbij leraren en leerlingen samen de complexiteit van de moderne wereld verkennen: 'Misschien gaan die generaties wel veel dichter naar elkaar toe, want de ontwikkelingen gaan zo snel. Er is zoveel nieuwe kennis, zoveel nieuwe technieken. Ten eerste hebben de volwassenen op dit moment helemaal niet een goed beeld van wat er eigenlijk van waarde is in de wereld en waarom.'

Terwijl AI ongetwijfeld een rol zal spelen in de toekomst van het onderwijs, benadrukt Ris het belang van het behouden van de menselijke, pedagogische kern. Hij roept op tot een kritische benadering van technologie in het onderwijs, waarbij de focus ligt op het vergroten van het handelingsvermogen van studenten en het behouden van zorg en verbondenheid in het leerproces.

Het gesprek met Jelle Ris biedt een genuanceerde kijk op de uitdagingen en mogelijkheden die AI biedt in het onderwijs. Het onderstreept de noodzaak voor voortdurende reflectie en dialoog over de rol van technologie in de vorming van toekomstige generaties.

Beluister de podcast via:
Spotify: https://open.spotify.com/show/2j4vQLxKiCEihoxBV4nqFw?si=f280aa0bb55c4243
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/ai-het-pedagogisch-app%C3%A8l/id1770327200
Web: https://janjaaphubeek.nl/category/ai/