Waar sta(ak) jij voor? 'Als we toch weer eens de tijd zouden krijgen, en zelf nemen om...'

13 juni 2017

'Goed onderwijs valt of staat met de leerkracht,' weet Ingrid Nagtzaam. 'Het onderwijs is dus leerkracht-afhankelijk. En veel wat ingezet wordt om het minder leerkracht-afhankelijk te maken is ruimtebeperkend voor de leerkracht en dus ook voor de kinderen!' Als er op 27 juni in het basisonderwijs een uur wordt gestaakt, dan vraagt ook Ingrid zich natuurlijk af waarvoor ze staa(k)t. Haar blog en verklaring: 'Als we toch weer eens de tijd zouden krijgen, en ook zelf nemen om...'


Veel mensen vragen me wat ik het onderwijs gun, waar we voor staken.
Het eerste wat in me op komt is ruimte. Ruimte voor kinderen, voor wie ze zijn, voor wat hen bezig houdt, voor wat ze al kunnen, voor hoe ze samen met anderen de dingen zo regelen dat ieder het fijn heeft in de groep. Gewoon de ruimte om te leven en onwijs veel te leren. Want kinderen willen leren. Kinderen zijn nieuwsgierig!
En weet je, dat lukt, als het onderwijs weer "leerkracht afhankelijk" mag zijn! Veel wat ingezet is om het minder leerkracht afhankelijk te maken, maakt het minder passend bij kinderen!
Methoden, toetsen, alles wat er op een dag gebeurt vastleggen...
Alles vooruit plannen...
Alles voorkomen...

Dat kan niet!

Het onderwijs is gelukkig leerkracht-afhankelijk. Laten we inzetten op die professie! Want als de leerkracht weer tijd krijgt om zich voor te bereiden op zijn vak: kennis te houden over ontwikkelingslijnen, over didactiek, over pedagogiek, over allerlei mogelijkheden om kinderen uit te dagen, dan krijgen we magie.
Want weet je, die magie is niet vast te leggen, dat gebeurt in de groep in 'a split second' steeds maar weer. En dat vraagt om professionals die vanuit kennis en sensitieve responsiviteit kunnen schakelen.

Ik vraag leerkrachten vaak wat 'uitleggen' is. Naar mijn idee is het allerbelangrijkste bij 'uitleggen' dat je een kind ziet en hoort. Dat je opmerkt wat een kind al kan, hoe het denkt en dan op het juiste moment daarop in weet te spelen: de juiste niveau verhogende interventie weet te plegen. Dat vraagt om vakmanschap, om methoden die je daarin ondersteunen op een wijze waardoor je jezelf professionaliseert zonder afhankelijk te worden van de methode.

Dit vakmanschap is niet te vangen in bureaucratie, niet te vervangen door wat dan ook!

Alles moeten vastleggen, omdat je moet waarborgen dat je alles aan bod laat komen; alles vastleggen omdat het zou kunnen zijn dat bij dit ene kind bijvoorbeeld dyslexie geconstateerd zou kunnen worden. En als het niet op papier staat, krijg je niet de hulp van buitenaf die nodig is.... Dus... uit angst daarop afgerekend te worden... moet je alles vastleggen.  Dat is niet te doen!
Waar is de tijd om mooie dingen voor te bereiden, dingen klaar te leggen die kinderen uitdagen, die zorgen dat kinderen nieuwsgierig blijven!

En ... het is niet alleen Sander Dekker... het is de maatschappij! Alles is maakbaar, alles is meetbaar. Je mag als kind niets meer moeilijk vinden. Daar staat direct de vraag tegenover 'Wat gaan jullie daar aan doen!'
Gaan we inzetten op wat kinderen al kunnen en dat uitbreiden en verdiepen, of gaan we inzetten op wat ze niet kunnen en dat net zolang oefenen totdat het leerplezier en de nieuwsgierigheid weg zijn?

Het gebeurt ook in de kinderopvang. Ik zie daar pedagogisch medewerkers haasten omdat ze geplande activiteiten moeten halen. Hup hup alle ritsen worden dicht gemaakt zodat ze daarna buiten een activiteit kunnen gaan doen om de motoriek te oefenen...

Als we toch weer eens de tijd zouden krijgen om rustig de motoriek te oefenen tijdens het ritsen dicht doen...... als we de tijd zouden krijgen om ons als professional zo te ontwikkelen dat we al die doelen gewoon in de betekenisvolle alledaagse situaties en het spel van de kinderen kunnen herkennen en stimuleren.

Ik zie het ook in de zorg: door alle tijd die nodig is om te registreren is er geen tijd meer om datgene te doen waar het om gaat: zorg voor anderen en anderen helpen.

Pesten voorkom je niet door een pestprotocol of pestprogramma. Groepsprocessen stimuleer je als je ruimte neemt om dit in de situatie met elkaar te oefenen. Ruimte om het samen te regelen, ruimte om het serieus te nemen. En dat lukt niet als alleen het cognitieve belangrijk gemaakt wordt.

Het onderwijs is leerkracht afhankelijk, gelukkig maar! Het valt of staat met de leerkracht. Het gaat om het vakmanschap, om de autonomie van de leerkracht. Veel wat ingezet wordt om het minder leerkracht afhankelijk te maken is ruimte beperkend voor de leerkracht en dus ook voor de kinderen!

Geef kinderen en leerkrachten de ruimte om het samen te regelen! Dat gun ik het onderwijs! Laten we daar voor staken.

Want leerkracht, jij doet er toe!!!!