Thijs (18) wil in het onderwijs uitgedaagd worden om dingen te overdenken

17 november 2021

‘Vanaf de eerste klas vwo heb ik veel vakken en ben vooral druk met nutteloos werk’, zegt Thijs Hogenhuis (18) ‘Bèta vind ik niks. Ik wil er nooit een vervolgopleiding in doen, noch ambieer ik een baan daarin. Toch moet ik al die lessen volgen. Lang heb ik uitgekeken naar vwo 4, naar licht aan het eind van die bètatunnel. Naar mijn profielvakken. Tot mijn ergernis ging het op dezelfde manier door. Alles werd volgepland tot en met vwo 5 en 6.’ In zijn examenjaar doet hij letterlijk een boekje open over zijn visie op onderwijs. ‘Ik wil onderwijs dat leerlingen stimuleert om over maatschappelijke onderwerpen na te denken en focust op wat ze belangrijk vinden, nu en in de toekomst.’

Ze hebben het er maar druk mee op de Lindenborg in Leek. Hoewel zijn boekje - Haas gaat undercover - pas op 30 november 2021 in deze school wordt gepresenteerd, is de impact nu al groot. Thijs wordt sinds de uitgave van Haas gaat undercover vaak gevraagd voor een interview; hij geeft binnenkort een lezing en is uitgenodigd in Den Haag voor een gesprek. Kennelijk raakt zijn kritiek op de inrichting van het basis- en voortgezet onderwijs een gevoelige snaar.

Het duurt even na ons eerste contact voordat ik met Thijs een gesprek heb, want het is schoolexamentijd en dat gaat natuurlijk voor. Hij heeft daar een goede reden voor. ‘Ik wil zo snel mogelijk van school af zijn en dat kan niet als ik zak. Dat is het laatste waar ik op zit te wachten.’ Met zijn vwo-diploma lonkt het perspectief van een nieuwe opleiding in beleid of politiek. Op de universiteit in Groningen kan hij daarvoor rechten of geschiedenis doen, maar een studie global responsibility and leadership over the sustainable development goals in Leeuwarden lijkt hem ook wel wat.

‘Thijs is een kritische leerling. Hij heeft een goede helicopterview en is tegelijkertijd serieus. Eerst de toetsweek en dan pas aandacht voor het boek. Hij heeft daarin een volwassen houding’, aldus Jeffrey Linker, docent beeldende vorming en technasiumdocent. Hij is niet zomaar bij het gesprek. Jeffrey is de CKV-docent van Thijs en zonder hem zou dit boekje er niet zijn.

Het is al duidelijk dat Thijs school vooral saai en helemaal niks vindt, maar Culturele en Kunstzinnige Vorming, dat is in zijn ogen het toppunt van niks. Hij heeft het vak al afgerond, maar op een bepaalde manier is hij er nog steeds mee bezig. Jeffrey geeft de klas de opdracht om een kunstwerk in een eigen gekozen discipline te maken over iets wat je emotioneel raakt of prikkelt.

En daar zit Thijs. Hij kan niet schilderen, tekenen of beelden maken. Wat hij wel kan is schrijven. In groep 7-8 heeft hij al twee boekjes geschreven over Schaap en Koe die op reis gaan. De illustraties maakte zijn zus. De boekjes zitten in een ringband bij elkaar. Thijs besluit om voor de CKV-opdracht het schrijverschap weer op te pakken.

Hij wil zo snel mogelijk van de opdracht af zijn met een zo hoog mogelijk cijfer. Daarom schrijft hij in de Kerstvakantie elke dag een pagina. ‘Het is autobiografisch, verpakt in een leuk verhaaltje’, zegt hij over zijn boek. ‘Daarin heb ik mijn kritiek, irritatie en emotie over onderwijs op papier gezet. Er is niets meer in de lessen dat mij prikkelt. Het wekt alleen nog maar irritatie op.’ Zijn jongere zus, ook leerling op de Lindenborg, verzorgt net als vroeger weer  de illustraties. Meteen na de vakantie levert Thijs zijn werkstuk in bij zijn leraar.

In het Haas gaat undercover schrijft Thijs over een intelligente hazenstam die in onderwijs infiltreert. Dat blijkt niet zo goed als ze dachten; er valt nog heel wat aan te verbeteren, maar ze worstelen zich er doorheen.

Terwijl Jeffrey het werk van zijn leerling nakijkt, beseft hij dat het een interessant verhaal is. Hij doet Thijs de suggestie om met een lokale uitgeverij te praten en gaan samen naar de directie met de vraag of er 40 gedrukt kunnen worden. De directie wil er 120 betalen.

‘Naast dat ik voor het verhaal een 10.0 heb mogen ontvangen, heeft mijn verhaal voor mij nu veel meer waarde omdat het nu ook een echt, uitgegeven boekje is.’ vertelt Thijs. ‘Toen ik de proefdruk in mijn handen had, was dat we een heel speciaal gevoel. Het was echt. Heel gaaf.’ Terwijl hij dit vertelt maakt het hem nog steeds blij.

Thijs zelf voelde zich alleen comfortabel in de groepen 1 en 2, waar hij als kleuter kon doen wat hij graag wilde en in de groepen 5 en 6, want daar schreef hij zijn boekjes over Koe en Schaap.

Jeffrey is naast CKV-docent ook docent Technasiumonderwijs. Dat is procesgestuurd onderwijs, waarin gewerkt wordt met echte opdrachten over bijvoorbeeld het klimaat. Leerlingen werken daarin samen aan oplossingen. Het is een examenvak, maar vooralsnog wordt dit alleen aangeboden voor de bètavakken.

Thijs ziet in dat Technasiumonderwijs meer heil dan in het huidige onderwijs. ‘Een soort technasium, ook voor alfaleerlingen, waarin vanuit en met de praktijk wordt gewerkt. Waarin je wordt uitgedaagd om dingen te overdenken, zoiets als jongerenparticipatie, waarin je jouw ideeën kan inbrengen en voor input kan zorgen. Ik wil onderwijs dat leerlingen stimuleert om over maatschappelijke onderwerpen na te denken en focust op wat ze belangrijk vinden nu en in de toekomst. Het huidige systeem draait nu niet om leerlingen, maar leerlingen zijn er nu voor het systeem’, stelt hij.

Jeffrey vult aan dat het lerarentekort maakt dat het een probleem is om leerlingen als individu te zien. ‘Wij zijn nu vooral lesboer en het ontbreekt ons aan geld en tijd om het tij te keren. Met de NPO-gelden kunnen we iets meer aandacht geven aan de talenten van de leerlingen, maar je kunt je afvragen waarom we op deze manier moeten werken. Immers, zowel de leraar als de leerling worden in de weg gezeten door de eindexamens.’

‘Een boek schrijven is niet haalbaar als schoolopdracht’, zegt Jeffrey. ‘Dit is een unieke ervaring voor Thijs én voor zijn curriculum vitae. Daarmee is zijn schrijverschap gehonoreerd. Ook voor mij als docent is het uniek natuurlijk. Dit vergeet ik mijn hele loopbaan niet meer,’ zegt Jeffrey.

Uitnodiging boekpresentatie

Op 30 november 2021 om 15.30 is de presentatie van het boekje op de Lindenborg in Leek. Thijs zal een korte inleiding geven en de pers te woord staan. De wethouder van onderwijs is uitgenodigd om het eerste exemplaar overhandigd te krijgen. Belangstellenden zijn van harte welkom.