Meester Jack en de enthousiaste-Lings

8 februari 2024

Sinds Rob Kickert bij de Educatieve Master Primair Onderwijs (EMPO) en stichting NIVOZ werkt, komt regelmatig de vraag voorbij: wie was je favoriete leraar en waarom? Deze vraag kan immers een hoop verduidelijken over wat jij van belang vindt voor goed leraarschap en voor jouw pedagogische opdracht. Zijn antwoord op de vraag is altijd: meester Jack. En dan krijgt Rob op LinkedIn een reactie van diezelfde meester Jack, die hem uitnodigt te komen kijken op de school voor speciaal basisonderwijs waar hij tot zijn pensioen directeur was. Een gouden kans, of ‘never meet your heroes’?

Jack was mijn meester in de latere jaren van mijn basisschoolperiode, bij wie ik bij de bovenstaande vraag steeds moet denken aan twee momenten. Het eerste moment is tijdens een wandeling naar de gymzaal, het tweede een fietstocht omdat hij op huisbezoek kwam. Op beide momenten stelde hij me vragen, en keek hij me een beetje schuin onderzoekend aan op een manier waardoor ik enigszins verbaasd besefte: hij is oprecht geïnteresseerd in wat ik vind…! Dit zijn geen vragen waarop hij het antwoord al weet, geen gesprek als bezigheidstherapie voor mij, of met een verborgen motief om me een bepaalde kant op te sturen… hij is oprecht geïnteresseerd in mijn antwoorden!

Vorig jaar schreef ik samen met NIVOZ-collega Leone de Voogd een artikel waarin we betogen dat de selectie voor het voortgezet onderwijs ons in een onmogelijke, onwenselijke en onmenselijke situatie brengt. Op LinkedIn kregen we allerlei leuke reacties, waaronder van ene Jack Pruijsten, in de volksmond ook wel bekend als: meester Jack. En hij nodigde hij me uit om eens te komen kijken op de school voor speciaal basisonderwijs waar hij de laatste jaren voor zijn pensioen directeur was: SBO De Lings, in Tegelen. Een gouden kans! Of: never meet your heroes…?

Eenmaal aangekomen bleek De Lings zo’n school waar je aan alles voelt dat er vanuit liefde gewerkt wordt, waar de leerlingen en de leraren simpelweg blij zijn om er te zijn. Hoe voel je dat? Is dat de manier waarop onbekenden je vol warmte begroeten op de gang? Is dat omdat alle lokalen letterlijk en figuurlijk open staan? Is dat omdat elke leraar waar je bij in de les komt kijken blij blijkt te zijn dat je er bent? De steun en warmte die je tussen collega’s ziet? De totale ontspanning en het tomeloze enthousiasme van de kinderen? Of zou ik het zelfs hebben gevoeld als het gebouw verlaten was, omdat de liefde in de voegen van de stenen is gekropen?

Meester Jack was dan wel ooit de directeur, maar hij runde de school sámen met Félice, Chantal en Michèle, als team van enthousiaste-Lings. En zij als team weer samen met alle andere medewerkers, ouders en kinderen, rondom kernconcepten als betekenisvol leren, acceptatie, betrokkenheid en eigenaarschap. Waar ouders het expliciete advies krijgen om hun kinderen ‘niet de beste kleren’ aan te doen, ze gaan namelijk zéker even buiten spelen, ook als het regent.

En omdat ze zagen hoeveel leed het de kinderen berokkent om allemaal in hetzelfde tempo door alle vakken te moeten gaan, durfden ze het leerstofjaarklassensysteem los te laten

En omdat ze zagen hoeveel leed het de kinderen berokkent om allemaal in hetzelfde tempo door alle vakken te moeten gaan, durfden ze het leerstofjaarklassensysteem los te laten; de leerlingen zitten in twee heterogene leeftijdsgroepen, één van 4-8 jaar en de ander van 8-12/13 jaar, waarin ze de dingen leren wanneer zij er aan toe zijn, in plaats van wanneer het systeem dat is. En dat zouden meer scholen moeten doen, zo betogen de enthousiaste-Lings: ‘dit is echt niet omdat wij zo’n speciale school zijn, iedere school kan het afschaffen en in plaats van het systeem het kind centraal stellen’. Nog advies voor scholen die het willen gaan doen? Meester Jack: korte voorbereiding en doen!. Mijn advies? Ga eens kijken op De Lings, in Tegelen! Je bent zeker van harte welkom.

En meester Jack, die blijkt echt te zijn wie ik me herinnerde. Tijdens de dag brengt hij me met iedereen in contact en trekt zich dan bescheiden terug, steekt af en toe zijn hoofd even om de hoek ‘om te kijken of we ons nog vermaken’ en schiet dan weer weg. Maakt grapjes met zijn oud-collega’s, de ouders en natuurlijk de kinderen. Die komen steeds weer naar hem toe, bijvoorbeeld met enthousiaste verhalen die ze zelf geschreven hebben. Hij ziét ze en laat dat in alles blijken. Dankjewel daarvoor meester Jack.

Always meet your heroes!

Rob werkt bij NIVOZ mee aan het opzetten van het Programma Grootstedelijke Pedagogiek, en bij de Erasmus Universiteit Rotterdam aan het opzetten van de Educatieve Master Primair Onderwijs (EMPO). Voor beide organisaties houdt hij zich bezig met de vraag hoe we op meer pedagogisch verantwoorde wijze kunnen toetsen.