Het walhalla is een lab

2 juli 2019

Angeline Smits, oud-schoolleider en tegenwoordig trainer en begeleider, kijkt mee bij Walhallab. Een plek waar kinderen zich - what's in a name? - ontdekkend, spelend, makend in het walhalla wanen. ‘In essentie biedt onderwijs: uitdaging, bemoediging, grenzenstelling en interactie. Complexer hoeft het niet te worden', vatte oprichter Marco Mout de essentie van goed onderwijs al eerder samen. Niet verwonderlijk dat Angeline dit ook terugziet bij Walhallab.

Een zonnige donderdagochtend op een pleintje voor een onopvallend gebouw in het centrum van Zutphen.

Een bundeltje groep 8-scholieren staat geconcentreerd te luisteren naar Marco Mout. Een beetje opgewonden … 'Wat gaat er komen?' Justus, een van de Walhallab-leerlingen, heeft zijn klas uitgenodigd om een ochtend mee te draaien. Als dat maar goed gaat… en … laat het los', zie je de juf van Justus denken. Heel begrijpelijk. In Wallhallab staat gereedschap dat je op een gemiddelde basisschool niet tegenkomt.

Marco windt er geen doekjes om, hij is de baas van Walhallab. Hij vertelt precies wat er gaat gebeuren en wat de afspraken zijn.

Walhallab is het walhalla voor ieder kind dat iets wil maken. Het is een lab, je kunt er experimenteren en werken met allerlei gereedschap. Van naaimachine tot cirkelzaag tot lasapparatuur, alles is er. De complete inboedel van een opgeheven ziekenhuis krijgt hier een tweede leven. De begeleiders weten alles van hun vakgebied en hebben er zichtbaar lol in om die kennis over te brengen.

Na het praatje van Marco gaat de groep naar binnen. In tien minuten tijd zijn alle kinderen verspreid door het pand actief aan het werk. Een opvallend snelle, doelgerichte start.

Ik mag vandaag even meekijken. Meekijken betekent weliswaar meedoen bij Walhallab, maar ik kijk toch vooral m’n ogen uit.

Opperste concentratie, nergens gedoe, geen verveling, puur plezier om iets nieuws te kunnen leren.  

De noodzaak van instructie
Ben je voor effectieve directe instructie of voor onderzoekend leren? Die discussie wordt nogal stevig gevoerd in de wereld van het onderwijs. Ik denk dat het een niet zonder het ander kan. Ik heb hier kinderen heel aandachtig zien luisteren naar de vakman, die stap voor stap vertelt hoe het werkt en waarom het zo werkt. Wat opvalt is dat de 'meester' hier geen woord te veel gebruikt. Al pratend doet hij voor. Er is geen onrust, want je weet als leerling dat je eerst de kunst af moet kijken voordat je zelf aan de slag kunt. Zelfontdekkend leren is met een slijpmachine immers niet zo’n handig idee. Pas na de uitleg ga je dus aan het werk.

Samen met je maatjes het frame voor een grote tafel maken, of de maquette voor een speeltuin.

Natuurlijk voelt menig kind de behoefte om geconcentreerd te luisteren minder bij een  instructie over het vermenigvuldigen van een meercijferig getal of over de regels van de werkwoordspelling, om maar wat te noemen. Toch kan ook daar het kwartje niet vallen voordat je het erin hebt gestopt. Juist dan is het zaak om die instructie bondig te houden en interactief in te richten. De kunst is om je onderwijs zo vorm te geven, dat er voor ieder kind zo veel mogelijk kansen zijn om de kennis op verschillende vakgebieden toe te kunnen passen. Dan raakt een kind gemotiveerd.

Train de trainer
’s Middags gaan we even langs bij basisschool de Waaier in Zutphen om het project #schoolsparen te starten. In veel schoolgebouwen vliegt de energie de deur uit. In de gymzaal heeft de hele club bovenbouwers zich in keurige rijtjes geïnstalleerd. Van die rijtjes is weinig over als de kinderen uitgenodigd worden dichterbij te gaan zitten om te luisteren als Marco vertelt wat de bedoeling is. Op de Waaier worden binnenkort in één dag alle energievretende lampen vervangen.  

Met behulp van een groepje ingevlogen techniekmeesters zullen alle leerlingen van de bovenbouw aan het werk gaan. Die techniekmeesters zijn ervaringsdeskundigen. Ze hebben als leerling het duurzaamheidsspektakel al meegemaakt op hun eigen school.

Ook hier weer volop motivatie. Want het is niet alleen een leuk vooruitzicht dat je school een dag op zijn kop wordt gezet, wie weet kun je daarna op een andere school andere kinderen gaan leren hoe het werkt. De trainers trainen nieuwe trainers.

Op een dag zie ik bevlogen doeners en nieuwe ambassadeurs van duurzaamheid.

Daar kunnen we er niet genoeg van hebben.  

Angeline Smits is een creatieve onderwijsprofessional, oud-schoolleider en inmiddels trainer en begeleider. Dit is haar website.