De toekomst zal het leren

27 maart 2023

“Ik heb gelukkig enorm genoten van mijn mavotijd, omdat de leerkrachten in hun maatschappelijke opdracht geloofden en mij kansen boden. Daardoor heb ik mij breed kunnen ontwikkelen en keuzes kunnen maken die mij tot hier hebben gebracht.” Op 24 maart hield SER-voorzitter Kim Putters de Kohnstammlezing, die traditioneel gaat over opvoeding en onderwijs. Putters’ lezing ging over een leven lang ontwikkelen. Hij deed een paar fraaie uitspraken, die we hier verzameld hebben, en natuurlijk kun je ook de hele lezing downloaden.

“Het wordt tijd om te beseffen dat een leven lang ontwikkelen onmogelijk alleen een individuele verantwoordelijkheid kan zijn. Het is óók een collectieve verantwoordelijkheid: van overheid, onderwijs, bedrijven en werkenden. Daar moeten we het met z’n allen over hebben. Met het oog op een sterk, toekomstbestendig vestigingsklimaat en een samenleving waarin ieder mens volwaardig mee kan doen.”

“Laat ik mezelf als voorbeeld nemen. Ik ben een stapelaar, op de mavo begonnen en stap voor stap doorgegroeid. Ik heb allerlei zijpaden bewandeld en had geen idee dat ik op weg was om op mijn 49ste SER-voorzitter te worden – en de mensen in mijn omgeving ook niet.
Wat ik daarvan heb geleerd, is dat het niveau van kinderen te laag kan worden ingeschat als alleen wordt gekeken naar waar een kind vandaan komt en wat zijn ouders doen. Ik ben een dorpsjongen uit een schippersfamilie. ‘Meer dan mavo zit er niet in’, zo werd op school letterlijk geadviseerd. Wat ik daarvan ook heb geleerd, is hoe belangrijk zijpaadjes zijn. Ik heb gelukkig enorm genoten van mijn mavotijd, omdat de leerkrachten in hun maatschappelijke opdracht geloofden en mij kansen boden. Daardoor heb ik mij breed kunnen ontwikkelen en keuzes kunnen maken die mij tot hier hebben gebracht. Ik weet dus uit eigen ervaring hoe belangrijk het is dat jongeren de kans krijgen zich breed te oriënteren en dingen uit te proberen. En dat het niet erg is als iemand daardoor een paar jaar langer onderweg is. Integendeel: een leven lang ontwikkelen houdt nooit op. Mijn pleidooi is: geef jongeren wat meer tijd om hun talent te ontwikkelen en de richting te kiezen die bij hen past.”

“Tijd en ruimte om te ontwikkelen. Dat is niet alleen belangrijk voor jongeren maar ook voor leerkrachten en andere onderwijsprofessionals die hen begeleiden. Volgens het Platform Perspectief Jongeren, een onafhankelijke commissie die het Nationaal Programma Onderwijs begeleidt, moeten professionals tijd en ruimte krijgen voor een goede pedagogische relatie. Zodat zij elke leerling echt zíen en kunnen inschatten wat iemand nodig heeft. Zonder relatie geen prestatie, schrijft het Platform in zijn advies. Het is een belangrijke les uit de coronatijd. En ik vermoed: ook u uit het hart gegrepen.”

“We kunnen een samenleving zijn waarin iedereen de kans krijgt om mee te doen en iedereen profiteert van brede, duurzame welvaart. We kunnen een hoopvol toekomstperspectief creëren voor onze kinderen en komende generaties, waarbij iedereen ook zelf aan zet is. Jongeren houden ons een spiegel voor. Ze vragen ons om hun belangen en die van toekomstige generaties serieus te nemen. Om niet langer af te wachten, maar het lef te hebben om te anticiperen op wat er komt. Om doorlopend te ontwikkelen, een leven lang. Daar profiteren niet alleen jongeren van, maar wij allemaal. Het wordt daarom tijd om te luisteren naar de stem van jongeren. Naar de stem van de toekomst. Het komt er nú op aan om goede voorouder te zijn.”

De hele lezing kun je hier lezen en/of downloaden.