De kreukels glad strijken

18 april 2024

‘Iedereen verliet met energie de ruimte. Er was niets opgelost, maar veel gedeeld.’ Joost Vriens zit met een groep collega’s bij elkaar. Ze praten over de ervaring dat er steeds meer kwesties bij hun als docenten komen te liggen waar ze niet op voorbereid zijn. En dan komt er een herinnering naar boven over een jeugdzorgwerker die Joost ooit in zijn klas uitgenodigd had om over zijn werk te vertellen.

‘Wat is je rol als mentor, en wat kun je eigenlijk doen?’ Het was even stil in de ruimte waarin we met een groepje collega’s bij elkaar zaten.

In een klas van een van ons had een leerling (op aandringen van haar mentor)  in de klas iets persoonlijks gedeeld, in de hoop op begrip en aandacht. Het effect was anders dan verwacht. Eenvoudig gezegd had de klas zich tegen haar gekeerd: ze werd gepest, genegeerd, er ging niemand meer naast haar zitten.

De mentor had vervolgens een groepsgesprek georganiseerd. Het met de groep gehad over respect voor elkaar, voor anders zijn. Dat was een intense ervaring geweest en er waren best wel wat dingen naar elkaar toe uitgesproken: hoe het voelde als je niet begrepen werd. Dat je je mond houdt over wat je vindt of wat je wilt, omdat je voelt dat je misschien zo uit de groep ligt. Over het grote verschil in reacties van docenten als er in de klas iets vervelend gebeurde.

We zaten als collega’s bij elkaar omdat we de ervaring hadden dat er steeds meer kwesties bij ons als docenten komen te liggen waar we niet op voorbereid zijn. ‘Mijn leerlingen leven in een andere maatschappij, een andere wereld. Ik ben niet zozeer bezig met helpen, maar met contact maken,’ deelde een van de oudere leerkrachten.

Ik was stil en luisterde. Ineens kwam er een herinnering boven. Lang geleden had ik een jeugdzorgwerker uitgenodigd om iets over zijn werk te vertellen. Hij vertelde wie hij was en gaf iedere leerling een stuk papier en een pen. De eerste opdracht was om je naam te schrijven aan de ene kant van het papier. Aan de andere kant moesten de leerlingen schrijven wat ze heel graag in het leven wilden bereiken. Hij haalde de papieren op en deed ze in een doos. Een voor een kwamen de kinderen bij hem om uit die doos een dichtgevouwen papier te kiezen. Ze mochten er niet op kijken. Toen iedereen weer zat met een papier voor zich, nodigde hij de leerlingen uit om in twee rijen voor de klas te komen staan. Op een heel directe, autoritaire toon zei hij: ‘Maak een prop van dat papier dat je in je handen hebt.’

Tot mijn stomme verbazing deed iedereen dat zonder een spoor van aarzeling. Dat gebeurde ook toen hij vroeg de proppen over te gooien en nog een keer goed te verkreukelen. ‘Maak de prop die je nu hebt open, strijk hem glad en, zonder de naam te noemen, lees voor wat er staat.’ Het werd stil. Mooie levensdoelen vulden het lokaal.

Zijn vraag was ijzersterk: ‘Deze gekreukte papieren staan voor de dingen die jullie elkaar zullen aandoen. Pesten, negeren, veroordelen, kwetsen. Bedoeld en onbedoeld. Denk je dat die pijn en die moeilijkheden de persoon die zo heel graag dokter wil worden zullen helpen om zijn doel te bereiken of juist niet?’

Toen had hij de aandacht en begon hij over zijn werk en zijn jongeren te vertellen.

Ik deelde de herinnering met mijn collega’s. Niet iedereen was blij met de boodschap. Het bracht ons tot een mooi gesprek dat school ook een sociale leerplaats is. Sommige mentoren vertelden over een leerling die echt sterker geworden was door de manier waarop hij behandeld werd. Een collega sloot af met de opmerking: het is goed om eens stil te staan bij welke kreukels ik zelf opgelopen heb. Iedereen verliet met energie de ruimte. Er was niets opgelost, maar veel gedeeld.

In de online onderwijs-Sangha staan we stil bij dit soort uitdagingen. Om van elkaar te leren en goed voor onszelf te zorgen. Dan kunnen we ook goed voor de kinderen zorgen.  Meer informatie over ons vind je hier.  Je bent van harte uitgenodigd om online deel te nemen komende zondagavond. Als je deel wilt nemen, kun je een mail sturen naar Baltus van Laatum, die je dan een link stuurt van onze bijeenkomst.

Joost Vriens was docent Levensbeschouwing en is nu bezig om een bijdrage te leveren aan het verbinden van mindfulness met onderwijs en onderwijsvernieuwing.