Rollen

12 november 2020

De flater die minister Slob sloeg door te stellen dat scholen ouders mogen vragen een verklaring te ondertekenen waarin ze een homoseksuele levenswijze afkeuren (en waar hij later op terugkwam), inspireerde vo-docent Mike Louwman tot het schrijven van een blog. Over de mensen, de leerlingen, die Slob met zijn uitspraak raakt, de LHBTQ groep. 

Er was eens een les, nog niet zo lang geleden, op een school hier niet ver ver vandaan. De les was er één met het label ‘Nederlands’, maar zou nog binnen het half uur ontaarden in een levensles. Dertig leerlingen en één docent waren erbij aanwezig. De docent was ik. Bij binnenkomst had ik een plan, een plan rondom middeleeuwse literatuur, waar de ridders stoer waren en de jonkvrouwen knap. We zouden lezen en af en toe lachen om de enorme afstand in tijd en overtuigingen tussen ons en het verhaal. Daarna zouden we ons toespitsen op de taal en zou de afstand omslaan in verwondering, misschien zelfs wel bewondering. Het waren kleine stappen, wist ik uit ervaring. Tegelijk had ik weinig grip op de weg naar verwondering, laat staan bewondering. Dat zagen we dan wel weer.

We lazen en bespraken het verhaal. ‘Wat een sprookje’, schamperde een leerling. ‘Alsof mannen vierentwintig zeven vechten.’ ‘En waarom zou je dan vechten?’, vulde een andere leerling aan. ‘Je wint er niks mee, want overleven betekent gewoon nog meer vechten. Ik trap hier niet in. Zo eenzijdig. Vet onrealistisch.’ Ik verzamelde alle ervaringen. Bijna alles sloot aan op de aftrap van de discussie: ‘Wat een sprookje.’ ‘Wie heeft er nog iets gelezen of ervaren wat nog niet genoemd is?’ vroeg ik en ik pakte de geprinte vertaaloefening van het bureau. Het bleef even stil. Net voordat ik begon met uitdelen, zei Stijn: ‘Nou, het lijkt wel of iedereen in de middeleeuwen een rol speelt, of nee, een rol ís. Wat blijft er over van de koning als hij geen koning meer is? Niet veel, ben ik bang. Dat is wel jammer.’

Wat blijft er over van minister Slob, als hij geen minister meer is? Of eigenlijk, als hij geen minister namens de ChristenUnie meer is? Dat dacht ik na het lezen van het artikel in Trouw waarin hij scholen onomwonden de gelegenheid om te discrimineren op basis van seksuele geaardheid. Hij dekte zich in met twee voorwaardes die er compleet mee in tegenspraak zijn: het zorgen voor een veilige leeromgeving en het garant staan voor de gelijke behandeling van alle leerlingen. Inmiddels is Slob op zijn schreden teruggekeerd. Dat is in de politiek een gebruikelijke gang van zaken. Maar het leed is geleden. Ellie Lust verwoordde het bij Op1 als volgt: ‘Dit kun je nooit meer niet gehoord hebben.’

Slob zette de deur open naar discriminatie, naar het moedwillig buitensluiten van een groep mensen. Daarmee sloot hij bovendien de deur naar Stijns levensles.

‘Ik ben bezig met een transitie. Dat is nogal een proces’, zei Stijn, die hiervoor Suzanne heette. Voorzichtig borg ik de stencils weer op. ‘Maar dat maakt me niet een ander persoon. Integendeel: het maakt me nog meer mezelf. Boven alles ben ik niet die transitie, niet de jongen die eerst een meisje was. Ik ben gewoon Stijn.’ De klas was stil. Iedereen keek naar hun klasgenoot. Daarna kwamen er vragen. Niet veel, want Stijns uitleg was duidelijk. Sommigen wilden weten hoe lang alles duurde. En of hij had getwijfeld over zijn naam. Er was iets groots gebeurd, toch getuigden de vragen van het tegendeel. De leerlingen vonden het normaal of net zo anders als ze gewend waren. Ze waren nieuwsgierig. Met elke vraag steeg de interesse in Stijn. De les werd er één met een gouden rand. De middeleeuwse literatuur had ons ergens gebracht waar we nog nooit geweest waren. ‘Je zou bijna denken dat Stijn dit uur de docent was’, concludeerde een leerling. En zo was het. We waren van rol gewisseld. Zo makkelijk ging dat.

Nu is het aan minister Slob om niet langer zijn rol te zíjn. De vertegenwoordiger van de ChristenUnie liet zijn oren hangen naar scholen die met hun geloofsovertuiging op de proppen kwamen. Dat keur ik af, maar kan ik volgen. Het is echter niet de rol die ertoe doet, zoals Stijn liet zien. Zet nou eens af, die pet, beste Arie Slob. Laat voortaan uw hart spreken. Als wij het kunnen, kunt u het ook.

Mike Louwman is docent Nederlands op het Haags Montessori Lyceum.