Makerschap en onderwijs: ‘Afstemmen op de stem van binnenuit, over en weer, dan ontvouwt het leven zich als het ware vanzelf.’

13 april 2023

Eric Mijnster en Marco Martens vonden hun eigen stem, hun plek en de flow vooral na en buiten schooltijd. Toch kwamen ze – tot hun eigen verbazing – ook weer in het onderwijs terecht. In deze NIVOZ-podcast gaat het over de betekenis van makerschap voor leerlingen en voor docenten. ‘Afstemmen op de stem van binnenuit, over en weer. Op het moment dat we dat doen, dan ontvouwt het leven zich als het ware als vanzelf.’

Je kunt je abonneren op de NIVOZ-podcast via Spotify en Apple Podcasts. We publiceren ongeveer tweewekelijks. Je krijgt dan bij elke publicatie automatisch een melding. Dit is aflevering 74.

Marco Martens (1982) vond zijn draai als leerling - en later als leraar - toen er ruimte was en erkenning kwam voor zijn liefde voor taal, schrijven en spoken word. In de hiphop-scene en als auteur vond hij zijn plek en het zelfvertrouwen terug. Eric Mijnster (1988) kende op zijn beurt soortgelijke ervaringen. ‘Ik ben opgegroeid in een wereld waarin mij is voorgehouden dat als ik hoogopgeleid ben, dan doe ik ertoe. Of als ik veel likes heb, dan hoor ik erbij. Of als ik rijk ben, dan ben ik succesvol. Heel erg op basis van voorwaarden en externe zekerheden. Maar gaandeweg mijn leven ben ik erachter gekomen dat het leven heel anders kan zijn dan wat wij elkaar van jongs af aan vertellen.’

Met zijn voorstelling ‘Het geluksgevoel’ raakt Eric in allerlei onderwijscontexten – van klein tot groot, van kinderen tot docenten - een snaar. Zijn eigen verhaal is het vertrekpunt, waarmee hij nieuwe werkelijkheden opent. Enthousiasme en intrinsieke motivatie vormen de motor van leren en ontwikkelen, weet hij uit ervaring. Dromen moeten serieus worden genomen. ‘Op het moment dat we ons daarop afstemmen, dan gaan er deuren open waar voorheen muren waren,’ zegt hij in deze podcast. ‘Op het moment dat je de verhalen los kan laten die je ooit hebt aangeleerd, ontstaat er vrijheid en verbondenheid. Dat voelt als een diepe verbinding, als intense vreugde, als een kristalheldere vanzelfsprekendheid. Het is het gevoel van die schatkist die me als jongen is voorgehouden, en de ontdekking dat die er eigenlijk altijd al blijkt te zijn.’

Op het moment dat je de verhalen los kan laten die je ooit hebt aangeleerd, ontstaat er vrijheid en verbondenheid.''

In gesprek met elkaar – en met NIVOZ-podcastmaker Rob van der Poel - wordt er in dit driegesprek ook voorgedragen uit eigen werk. Marco trapt af, dit zijn een paar zinnen uit zijn spoken word:

(...) Ze willen weten, ze willen weten, ze willen weten,
maar wij, we moeten meten, we moeten meten, we moeten meten.

Voor studenten en docenten zijn de huidige criteria benauwend,
het systeem erkent daar fouten,
maar beweegt nog niet zo gauw.

Laat de methode de houvast zijn,
geen ode aan het meten,
want de beste lessen worden uit betekenis gebrouwen.

Dus laat ons zien en gezien worden voor wie we zijn,
als mensen met interesses en talenten met een lijf.

Wij zijn docenten, vaak top-down gestuurd,
maar onder-wijs, omdat we meer dan fte-tjes in een inzetplanning zijn.

Ik zag ministers pleiten voor de basisvaardigheden,
maar het ware leven integreert cultuur en taal en rekenen.

Liever vurige betogen met taal-technische gebreken ,
dan bestuurders die op 3F-niveau niet tot de verbeelding spreken.

Ik zie hoe resultaten zegevieren.
directeuren trots op de lat,
maar is het hardste resultaat niet het tekort voor de klas?

Ze willen weten, ze willen weten, ze willen weten,
maar wij, we moeten meten, we moeten weten, we moeten weten. (...)

Wat betekent dit nu voor onderwijs? En wat is de rol van zelf maken in het onderwijsproces of de ontwikkeling van jonge mensen of voor jou als leraar? Marco vertelt in de podcast over zijn leraarschap op de Herman Brood Academie, in het mbo. Over de start en hoe hij ook daar nadrukkelijker zijn eigen plek innam of hoe hij het op lerarenopleidingen had gezien. ’Ik ging steeds verder weg van wat ik als voorbeeld had gezien, ook bij mijn eerste stages. Maar hoe verder ik daar vandaan ging, hoe dichter ik bij mezelf kwam eigenlijk, hoe meer ik ook van mijn leidinggevende en collega's terugkreeg van: Goh, we gaan lekker hè. Ja, dat was wel even wennen dat dat kon.’

Op zijn beurt belandde Eric - na een extreem fietsavontuur in de Alpen, zie de docu Omdat ik het wil, en anderhalf jaar reizend en wonend in een busje door de bergen - als ondersteuner en coach in het democratisch onderwijs. Vier jaar lang. Zonder diploma’s, maar met veel liefde en nieuwsgierigheid naar de dromen en ideeën van de vaak jonge kinderen. ‘Waar ik enorm van heb genoten, is de puurheid, de echtheid, de onbevangenheid en de eerlijkheid van het jonge kind en hoe vanzelf dat gaat. Om te duiden: op een gegeven moment word ik door een jongen van acht op de gang bij mijn hand gepakt. Ik kijk hem aan, hij zegt: ik wil op expeditie door de bergen. En ik weet, dit is het moment waarop volwassen volwassenen een droom kapot kunnen maken. Hij zegt: ja, als jij over veertien bergen kan fietsen, dan kan ik over veertien bergen lopen. Dus ik zeg natuurlijk: oké, ga, wat gaan we doen? We kwamen er samen achter dat het wellicht handig is om te beginnen met een dag proefdraaien in het Leenderbos, hier om de hoek, maar dat vervolgde zich met twee dagen en een nacht kamperen, Dus die jongen van acht, die heeft dus gewoon zijn eigen expeditie georganiseerd. Waanzinnig toch?!’

Waar ik enorm van heb genoten, is de puurheid, de echtheid, de onbevangenheid en de eerlijkheid van het jonge kind en hoe vanzelf dat gaat.''

Inmiddels hebben ze allebei niet zoeer het onderwijsveld, maar wel de onderwijspraktijk verlaten. Sinds 2021 richt Eric Mijnster zich helemaal op zijn voorstellingen. ‘Mijn verhaal draagt een boodschap. Voor kinderen en voor volwassenen en ik merk dat ik nog lang niet uitverteld ben.’ Marco ruilde sinds dit kalenderjaar zijn parttimebaan als docent in voor een redactionele functie bij NIVOZ. ‘Ik combineer het met mijn andere activiteiten, als hiphop-maker, schrijver. Het nummer wat ik nu voordroeg zit waarschijnlijk in mijn komende theatervoorstelling. Ik heb net een kleine subsidie te pakken, dus van het najaar hoop ik die te kunnen spelen.’