De coalitie, mijn geheime tuin

21 juli 2021

‘Twee meisjes kwamen vorige week mijn kamer binnen wandelen. Ze zitten in de brugklas en vertelden me dat ze een plan hadden. Er is een verlaten stukje plein achter de school. Daar willen zij de tuin opknappen en gezellig maken. Zodat zij daar in de pauze kunnen zitten.’ Schoolleider Janoes Vermeijden realiseert zich op zulke momenten dat de kinderen en het onderwijs haar maken tot wie ze is. Voor de Coalitie, een groep ‘critical friends’ uit het onderwijs die elkaar steunt in de ambitie én kritische vragen stelt, schreef ze dit stuk.

"Het bijzondere van onderwijs is dat we leerlingen niet zo zeer geven waar ze zelf om gevraagd hebben, maar dat we ze wijzen op dingen waar ze niet om gevraagd hebben. Je kunt zeggen: het mooiste wat er in onderwijs kan gebeuren( als we het pedagogische hart verzorgen) is eigenlijk je zelf gegeven worden." - Gert Biesta

Twee meisjes kwamen vorige week mijn kamer binnen wandelen. Ze zitten in de brugklas en vertelden me dat ze een plan hadden. Er is een verlaten stukje plein achter de school. Daar willen zij de tuin opknappen en gezellig maken. Zodat zij daar in de pauze kunnen zitten. Ik liep met ze mee om samen te kijken wat zij in gedachten hadden: “daar kan dan de bloementuin komen, dan kunnen we bossen bloemen pukken voor in de lokalen”  en “ in het kasje kunnen we ook aardbeien zetten of frambozen” en “ hier kunnen we een bankje zetten en een rozenpoortje maken.”

We bedenken samen wat er verder moet gebeuren: de tuin moet worden opgeruimd, oude planten en struiken moeten worden verwijderd, de grond omgespit en klaar gemaakt om te kunnen planten en zaaien. Ik beloof het plan te bespreken met de rest van de directie.

Het mooiste is eigenlijk als je zelf gegeven wordt, zo schrijft Gert Biesta. Exact dit is wat de kinderen en het onderwijs mij geven: het brengt me naar alle facetten die mij maken tot wie ik ben. Delen van mijn tuin zijn verwaarloosd, overwoekerd, verwilderd. Andere delen worden omgewoeld waardoor er opnieuw gezaaid kan worden. Sommige uithoeken van de tuin zijn prachtig: daar bloeien alle bloemen en lopen de bomen uit en zijn er zitjes waar je kunt uitrusten en genieten.

Opdat ik mag bijdragen aan de ontwikkeling, opdat ik de pijn wakker mag houden en tegelijk het verlangen mag wekken bij de kinderen in de wereld te zijn.

Bijeenkomst
De eerste bijeenkomst van de coalitie van NIVOZ was bij Rikie van Blijswijk, de coalitieleider, thuis. Op een zonnige woensdagmiddag in september scheurde ik me los van school en haar hectiek en reed naar Leidschendam. Mijn telefoon druppelde onderweg appjes, berichten en gemiste oproepen. Mijn hoofd vol van op handen zijnde activiteiten, personele kwesties en twijfels over besluiten die genomen moeten worden.

Ik stapte door het tuinhek een oase van rust binnen: een kleine moestuin, kippen en een haan, prachtige bloemen en overal zitjes in de tuin. En alles tijdens deze eerste bijeenkomst (en alle die erna volgden) ademden vertraging. Rust, tijd en ruimte om aan te komen bij jezelf.

De pedagogische opdracht stond dit schooljaar centraal en helaas overschaduwde de coronapandemie de start van dit schooljaar. We stonden daarbij stil door in gesprek te gaan met elkaar over onderstaande vragen:

• Hoe ondersteunen we de directies, de docenten bij het ontwerpen van lessen om leerlingen te laten verwerken van wat is gebeurd in en bij de leerlingen tijdens corona? En wat doen we om met onze leerlingen daarover in contact te zijn?
• Hoe worden docenten, leraren, met hun eigen spanningen rond actuele gebeurtenissen ondersteund  om op hun best te zijn als zij leerlingen ondersteunen?
• Hoe onderhouden we onszelf/ hoe zorgen we voor ons zelf en onze dierbaren in deze tijd?

Rikie doet me denken aan een gedicht van Maria Vasalis: 

(…) Zijzelf was als de zee, maar zonder stormen.
Even blootshoofds en met een brede voet.
Rijzend en dalend op haar vloed,
als kleine vogels op haar schoot gezeten,
konden wij lange tijd haarzelf vergeten,
rustend en rondziend en behoed.

In volkomen rust, maar met de warmte van een moeder begeleidde Rikie ons op deze bijeenkomsten. De coalitie heeft mij de ruimte geboden om in mezelf te rusten, te reflecteren en werkelijk te luisteren naar de andere deelnemers terwijl er een veelkleurige waarheid ontstaat. Iedere bijeenkomt werd afgesloten met een heerlijk diner en een onderwijsavond met inspirerende sprekers. Het is mijn geheime tuin.

Janoes Vermeijden is schoolleider op Waldorf Grotius in Delft

Lees hier verder als je meer wilt weten over (deelname aan) de coalitie.