Podcast Alexandra Bronsveld en onderwijs anders: ‘We zijn heel erg getraind in de enen en nullen, in het stapelen van onderwijs.’
27 mei 2020
‘We zijn volgens mij heel erg getraind in de enen en nullen, in het stapelen van onderwijs,’ vertelt Alexandra Bronsveld in deze NIVOZ-podcast. Ze maakt als onderwijsbegeleider zelf gebruik van principes uit de kunsten, van een nieuwsgierige, onderzoekende houding en is een groot bepleiter van project- en makersonderwijs.
Je kunt je ook abonneren op de NIVOZ-podcast via Spotify en Apple Podcasts. We hopen ongeveer tweewekelijks te blijven publiceren. Je krijgt dan bij elke publicatie automatisch een melding.
Het gesprek met Alexandra Bronsveld is de derde in een serie over ‘Onderwijs, pedagogiek en de plek van de kunsten’. Met een achtergrond in de Humanistiek en het centrum HVO, het Humanistisch Vormend onderwijs is haar werkterrein van ‘het bestuderen van levenskunst’, zoals ze het zelf zegt, de laatste jaren verschoven naar meer tastbare vormen. Geïnspireerd door praktijken op scholen als High Tech High (HTH) en de Essential Schools staat voor haar projectgestuurd werken – denk én maakprocessen bijeen – op de voorgrond. ‘Die manier van werken geeft ruimte dat jij er mag zijn, als persoon. En je maakt verbinding.’
In haar werk als onderwijsbegeleider ziet ze hoe hard er gewerkt wordt in scholen, ook door leraren. ‘We zijn gedrild in NL met ik ben de leraar, dus ik weet het allemaal en ik moet het ook allemaal weten. Dus als je als leraar luistert naar levensverhalen van kinderen of naar hun gedachten, dan vind je daar al snel iets van, of ben je geneigd daar iets aan toe te voegen. Of wat dan ook.’ En bij die automatische invul- en aanvulreactie schieten we in een valkuil, verliezen we in haar ogen iets wezenlijks in de verbinding. ‘Want je hebt de leerkracht, de stof en de leerling. Maar je hebt ook het proces van onderzoeken met elkaar. Dat is een trager proces. ‘
En het is alsof we daar geen tijd voor hebben, stelt ze vast. Terwijl het ons – zowel de leraar als de leerling – enorm kan helpen. ‘Er ontstaat een verbinding met de bredere wereld, met wat je gedaan hebt of aan het doen bent. Je gaat in gesprek, je gaat ontdekken en in dat proces kun je ook van alles maken. En ik denk dat dat ons helpt ja, heel erg. Bij het begrijpen van wat we aan het doen zijn en met de verdieping ervan. Er wordt door leraren nog gedacht, oké, als ik dat methode-tje mezelf eigen maak, dan lukt het wel. We zijn heel erg getraind in de enen en nullen. Maar dit is een heel andere manier van werken, een manier die we ons nog niet eigen hebben gemaakt.’
Je gaat in gesprek, je gaat ontdekken en in dat proces kun je ook van alles maken. En ik denk dat dat ons helpt ja, heel erg. Bij het begrijpen van wat we aan het doen zijn en met de verdieping ervan.''
Projectgestuurd onderwijs is ook en vooral werken aan openheid, nieuwsgierigheid en onderzoek. Wat Alexandra aanspreekt is dat je lesgeeft in grotere gehelen, dat je werkt met essentiële vragen. Hoe werkt nu eigenlijk geluk in deze klas? Het gaat dan over de persoonsvorming, maar ook over ‘meten van’ en dus over wiskunde. Bij HTH is dat extreem doorgetrokken, vertelt ze. ‘Daar eindigt het onderwijs altijd in iets dat je maakt, in kunst en techniek, in een vorm, in expressie waarin je ook iets van jezelf kwijt kan. De kinderen daar zijn heel erg zichzelf, die mogen hun stem laten horen. Dat zijn leerlingen die niet braaf de lessen volgen, maar ook zichzelf vormen.’
En dan is er natuurlijk ook haar eigen ontwikkeling, haar eigen professionaliteit die ze via de Werkplaats Muzisch onderzoek een nieuwe boost heeft gegeven. Het traject – onderdeel van het lectoraat Kunst en professionalisering van de HKU – heeft Alexandra in het voorbije jaar veel nieuws gebracht en is in dat opzicht een aanrader voor meer onderwijsprofessionals, schoolleiders en leraren. ‘Ik was erbij, op de slotdag vorig jaar. En ik vond het bijna magisch wat er gebeurde. Ik stapte in, met mijn eigen ontwikkelvraag, en aan het einde van de dag had ik een antwoord waarbij er nauwelijks gepraat was. En de kwaliteit van wat werd neergezet, was erg hoog. Zo hoog dat ik dacht: daar wil ik meer van weten, hier wil ik ook zelf onderzoek in doen.'
Deze podcast is opgenomen door Rob van der Poel (NIVOZ). Hij leverde ook deze introductie.
Alexandra Bronsveld schreef ook een aantal blogs voor NIVOZ-platform hetkind
Reacties