Van Mavo tot Harvard: 'Het gaat niet om de studies, maar om de ontwikkeling van een kleine jongen die bang was voor de wereld'

27 oktober 2014

'Als kind paste ik slecht binnen het onderwijs. Dit resulteerde in conflicten met meesters en juffen en met grote regelmaat op de gang staan.' Peter Riezebos vertelt in zijn boek 'Van MAVO tot HARVARD' hoe hij zich ontwikkelde van een van school gestuurde mavo-leerling tot Harvard student. Zijn eigen ervaringen en studies (waaronder psychologie) vormen de bronnen voor de uitleg die hij biedt over stoornissen als ADHD en Asperger syndroom en wat dat betekent voor het onderwijs. Onderwijsbegeleider Martine Huurman las het boek en vat de kern en waarde ervan samen.

Peter Riezebos, schrijver van het boek ‘van MAVO tot HARVARD’, nodigt de lezer uit in een wereld die door velen nog te vaak onbegrepen wordt. De wereld van een kind, waarvoor het onderwijs nauwelijks plek had, laat staan begrip. Een kind dat zich dom voelde, buitengesloten door een systeem met volwassenen die hem niet begrepen en niet zagen wat hij werkelijk nodig had. Een kind op weg naar volwassenheid. Het zou niet vanzelf gaan.

'Natuurlijk begreep ik als kleine jongen niet goed wat er precies speelde. Wat wel binnenkomt, is dat je ervaart dat je anders bent. Dat je er niet goed bij past..'

Peter heeft als leerling te maken gehad met een scala aan leerobstakels, onopgemerkt door zijn omgeving. Hij stond vaak alleen in een voor hem onduidelijke wereld. Dit leidde tot een turbulente schoolperiode. Gekleurd door negatieve ervaringen, falen en het doen groeien van een negatief zelfbeeld. Een periode die bijna destructief te noemen is.

'...Dat is verdrietig en beperkt enorm in het tot uiting laten komen van je talent, evenals algehele leervreugde. Want leren moet leuk zijn en vooral aansluiten bij je individuele leervoorkeuren.'

Er ging een intensieve periode van klinische opnames, reflectie en therapieën voorbij. Een tijd waarin duidelijk werd dat Peter niet voor niets zoveel moeite had om zich te ontwikkelen als scholier en student, maar ook als mens.

De worsteling met de wereld om hem heen kan gedeeltelijk verklaard worden door de diagnoses Asperger en ADHD. De overgevoeligheid voor prikkels werd begrijpelijk. Ze verklaarden ook waarom zijn gedachten soms alle kanten op schoten. De soms ongebreidelde energie explosies. Waar veel mensen beperkt worden door hun andere manieren van informatie verwerken, is het Peter gelukt deze om te buigen tot zijn kracht. Dit vroeg niet alleen intens doorzettingsvermogen, maar  ook het opnieuw binnentreden in een wereld, waar hij voorheen zo’n hekel aan had.  Die wereld waar hij niet goed genoeg voor was. Leren en presteren was toch niet voor hém weggelegd?

'Het diagnosticeren was voor mij helemaal niet vervelend. Het voorzag mij juist van inzichten in mijzelf. Herkennen wat mijn vermogen en onvermogen is. Hierdoor zou ik meer richting aan mijn leven kunnen geven.'

Niets bleek minder waar. Leren ging hem goed af. Peter viel op door zijn scherpe blik, zijn vermogen om te redeneren, inzichten op te doen en te delen. Hij lichtte saaie colleges op. Peter presteert wat voor bijna niemand is weggelegd; het volgen van vier studies tegelijkertijd, verbonden zijn aan Universiteiten over de hele wereld. Er ging letterlijk een wereld voor hem open.

Peter heeft dit vooral aan zichzelf te danken. Maar ook, zoals hij zelf meerdere malen aangeeft, aan zijn vriendin Lindy, 'zijn liefdevolle gids in deze gekke wereld’. Zij heeft hem gesteund door te blijven, in hem te geloven, hem bij te sturen daar waar het even nodig was. Subtiel en respectvol, met vertrouwen. Met deze bewoordingen wordt tevens duidelijk wat kinderen als Peter nodig hebben in het onderwijs; een kompas, een gids. Iemand met oprechte interesse en de moed om zich te verdiepen in de obstakels die het kind in de weg zitten. Een volwassene die op zoek gaat naar mogelijkheden, terwijl het gedrag van een kind misschien iets anders lijkt te zeggen.

'Lindy was de persoon die mij zag, de Peter die in mij zat. Ze nam mij aan de hand en hielp mij van bestaan naar leven.'

Ondanks zijn prestaties blijft de ‘kleine Peter ‘ ook aanwezig. De Peter die het soms niet kan bevatten dat hij in staat is tot zoveel mooie dingen. Dat juist híj uitgenodigd wordt om de wereld te verkennen. Bijdragen te leveren aan onderzoeken, de wetenschap tot dienst mogen zijn. Die kleine Peter die toen niemand zag staan, stapt nu af en toe zelf op de voorgrond. Verpakt in onzekerheid. Onterecht misschien maar zeker begrijpelijk. Gelukkig weet Peter hoe hij dat kleine jongetje kan steunen. Door hem te erkennen en af en toe ruimte te bieden. Samen stil te staan bij en te genieten van alles wat nu voorbij komt. Want feitelijk presteren ze dit samen.

Het boek is wat mij betreft van grote waarde. Het biedt een kijkje in de levensloop van een kind in ontwikkeling. Een ontwikkeling die stagneert met alle gevolgen van dien. Niet omdat het kind hiervoor kiest, maar omdat hij overgeleverd is aan een wereld die vaardigheden vraagt die hij niet zomaar vanzelf ontwikkelt. De impact die het heeft. Wat ervoor nodig is om dit te overwinnen. En dat besef is goud waard.

‘Ons onderwijs is sterk gericht op de gemiddelde leerling. Terwijl de gemiddelde leerling een mythe is. Onderwijspraktijk die alle leerlingen op dezelfde manier behandelt is een vergissing. En het gemeenschappelijke resultaat is een instructie die een slechte pasvorm heeft bij te veel leerlingen’ (Kurt W. Fischer, Ph.D, voorwoord).

Tijdens het lezen werd ik geraakt door de ervaringen van het kind, de puber en de jong-volwassene. Maar misschien nog wel meer doordat veel van wat Peter Riezebos beschrijft, ook in een ieder van ons schuilt, al is het maar een klein beetje. Dat zorgt voor herkenning en wat mij betreft de erkenning die deze bijzondere persoon verdient.

Reactie van de auteur: 'Martine, bedankt voor het lezen en reviewen van mijn boek. Je hebt precies gezien waar het verhaal om draait. Niet om de studies, niet om Harvard of al het reizen, maar om de ontwikkeling van een kleine jongen die bang was voor de wereld. Die zich onbegrepen voelde en dacht dat er geen ruimte voor hem was. De ontwikkeling tot man, een die zijn talenten mag bedienen. Maar die ook nog stiekem ieder jaar de intentie heeft om met Sinterklaas een doos Lego te kopen in de speelgoedwinkel.'

Luister hier naar een interview met Riezebos op NPO Radio 1.

Drs. Peter Riezebos is een multidisciplinair wetenschapper en heeft psychologie, communicatiewetenschap, bedrijfskunde en wijsbegeerte gestudeerd. Persoonlijke interesses richten zich voornamelijk op politiek en kosmologie. Momenteel bereidt Peter twee promoties – psychologie (Nederland) en onderwijstechnologie (China) – voor.

Drs. Martine Huurman is leerkracht geweest, locatiedirecteur, intern begeleider en behandelcoördinator in het speciaal onderwijs voor kinderen met (ernstige) gedragsproblemen. Ze werkt nu vanuit haar eigen organisatie Streep.