Podcast over kunst, inclusie en onderwijs: welkom in de wereld van theater Babel!

15 maart 2021

‘Inclusief leven vraagt transparantie en openheid en vooral dat je met een groot hart overal naar gaat kijken,’ zo vertelt Dominique Mol in deze NIVOZ-podcast. Bij theater Babel proberen ze een voorbeeld te zijn. Voor de samenleving en naar het onderwijs. ‘En dat is hard werken. Elke dag weer.’

Je kunt je abonneren op de NIVOZ-podcast via Spotify en Apple Podcasts. We publiceren ongeveer tweewekelijks. Je krijgt dan bij elke publicatie automatisch een melding. Dit is aflevering 39.

Babel is een professioneel theatergezelschap in Rotterdam, dat bestaat uit meer dan 30 mensen, mét en zonder beperking. Ze maken onder leiding van geestelijk vader Paul Röttger - theatervoorstellingen die niet alleen vormend zijn voor de spelers zelf, maar ook van grote betekenis zijn voor het publiek. Of voor de scholen, de docenten en de leerlingen, waarmee er zeker de laatste jaren intensief gewerkt wordt. Immers, Babel raakt, schuurt en nodigt uit. Of, zoals Dominique Mol het in deze podcast zegt: ‘Je ziet over het algemeen iets wat je denk ik niet eerder ergens gezien hebt.’

‘Zie de ander en weet wie je bent,’ zo wordt een citaat van filosoof Emmanuel Levinas in het gesprek  aangehaald om de essentie van de inclusieve wereld van Babel in één zin te vatten. De grote diversiteit van mensen waarmee er wordt gewerkt, in combinatie met gevoelige, menselijke thema’s, maakt dat de voorstellingen vervreemdend werken, maar tegelijk onweerstaanbaar zijn. ‘Het startpunt is wat er in ieders eigen rugzak zit. Er wordt gewerkt met de mens die je voor je hebt, die je op de vloer hebt staan. En ook het publiek maakt in zekere zin onderdeel uit van die vloer.’

Het startpunt is wat er in ieders eigen rugzak zit. Er wordt gewerkt met de mens die je voor je hebt.''

Babel maakt een, twee of drie voorstellingen per jaar, doet aan talentontwikkeling, maar het hart van het werk is educatie. ‘Bij educatie denkt men in eerste instantie vaak aan cursussen, opleidingen. Of in het geval van de gemeente is de terminologie vooral gericht op: zorgen dat kunstonderwijs op de scholen komt. Dat vinden we ook belangrijk, maar wat ons betreft is alles wat we doen educatie. Niet alleen de workshops op scholen. Voor zover we weten zijn wij het enige gezelschap in het professionele landschap die structureel in al ons werk op de vloer inclusief werkt. Maar het is ook inclusief organiseren. Hoe doe je dat met elkaar?  Alles is zó nieuw. Eigenlijk nog steeds.’

Zelf is Dominique Mol al vanaf 1995 – tegelijk met zijn theateropleiding - gefascineerd en betrokken bij deze missie van Babel, toen nog het Rotterdams Centrum voor Theater (RCTH) geheten. Maar met name de laatste jaren – ook door de recente verhuizing naar het centrum – is de aandacht voor het inclusieve denken en werken toegenomen, in de hele maatschappij. Babel werkt intussen met vijf scholen op structurele basis, zo staat in het lezenswaardige en inspirerende meerjarenplan beschreven. En heeft meer lijntjes naar onderwijs en opleidingen getrokken. Niet zo gek, vinden ze bij Babel, zeker niet in deze gespannen samenleving. ‘Ik denk dat docenten met deze methodieken die wij hanteren, wat meer handvatten kunnen hebben om gevoelige thema’s en onderwerpen in de klas te behandelen. Meer dan dat ze nu hebben.’

Ik denk dat docenten met deze methodieken die wij hanteren, wat meer handvatten kunnen hebben om gevoelige thema’s en onderwerpen in de klas te behandelen. Meer dan dat ze nu hebben.''

Want ook op de scholen zijn er – zo vertelt Dominique Mol - weerstanden te doorbreken. ‘Zeker heel jonge mensen zijn over het algemeen wat meer op zichzelf gefocust. Dat hoort ook wel die fase van je leven. Maar deze ontmoetingen leren je op een ander manier naar jezelf te kijken, maar daardoor ook die ander zien. Dus ik denk dat het een heel mooie aanvulling is voor jongeren om uit hun schulp te kruipen en zichzelf af te vragen: hoe is het nou voor een ander om te zijn wie hij is. En wat vind ik daarvan? En hoe wil ik daar mee omgaan? En wat kan ik betekenen voor die ander, maar ook wat kan die ander voor mij betekenen? Dat zijn vragen die je niet van nature zomaar jezelf stelt.’

Ik via de ander, zo heet de laatste voorstelling die door de corona-maatregelen speciaal is ontworpen, op anderhalve meter afstand wordt gespeeld en nu ook via het internet - in je eigen huiskamer - gestreamd kan worden. Babel is met de tijd meegegaan en heeft zelfs, zo ziet ook Dominique Mol, door de noodzaak om online te gaan werken aan schaalvergroting gedaan. ‘Al is dat nooit onze eerste opzet. Wij spelen bewust voor een klein publiek. En blijven dat doen. Na afloop is het gebruik dat je als publiek de spelers kan ontmoeten en tegelijk samen nog een maaltijd te nuttigen. Maar zelfs toen dat niet meer kon, hebben we de mensen niet zomaar naar huis willen sturen, maar ze een zak met soepgroenten meegegeven voor thuis.’

Opname en redactie: Rob van der Poel

NIVOZ is verhuisd naar Rotterdam. In de zomer van 2022 is er een speciaal magazine uitgegeven. We stellen onszelf daarin voor en via verhalen maken we kennis met onderwijs in de grootstedelijk context van Rotterdam. Wat wordt daarin gevraagd van leraren en lerarenopleidingen?

 

Eerdere verhalen over Babel:

• Inclusief theater en onderwijs: Wat betekent dit voor de docent die ik wil zijn?
• Inclusief theater en wat het met je doet: ‘Leren kijken naar mogelijkheden in plaats van beperkingen’