Pedagogische pareltjes: House of Urban Arts, toegewijd aan een wereld waarin iedereen gehoord, gezien en gewaardeerd wordt

19 september 2023

Als je een pedagogische opdracht draagt en je verhuist met NIVOZ naar Rotterdam-Zuid, dan word je al snel gewezen op House of Urban Arts, de plek van waaruit Indirah Tauwnaar haar missie met jongeren en de mensen in de wijk leeft. Ze won al eens de Doro Siepelprijs, was game changer van RSCW (Rotterdam Street Culture Week), heeft een beproefde methode ontwikkeld en schreef daarover haar eigen boek, Tribalism Semantics. ‘Na het lezen van dit boek ben je toegerust om op organische wijze bij te dragen aan een inclusievere maatschappij,’ zo staat er op de achterflap. Rob van der Poel neemt je mee door het geschreven werk en Indirarah's wereld.

Ik ontmoet Indirah daags voor de zomervakantie, met collega Willemijn van Woerkum ben ik te gast op haar eigen locatie, een voormalig schoolgebouw in de Tarwewijk, op vijf minuten van mijn eigen kersverse werkplek, het Dokhuis waar NIVOZ hoofdbewoner is. Indirah heeft een uurtje vrij gemaakt in een immer volle agenda. Ze zit in de afronding van allerlei projecten en snakt naar een welverdiende rustperiode. ‘Het komt in die laatste weken allemaal samen, we hebben eindvoorstellingen en nog allerlei andere losse draadjes. Dus ook al ga ik er vijf weken tussenuit, ik hoop de komende tijd ook weer te schrijven. Jaarplannen, die ervoor moeten zorgen dat alles blijft draaien, op een goeie manier, met voldoende middelen.’

Indirah - ook wel Indi T. genoemd - is een visionaire artiest, storyteller en community builder die de kracht van inclusie, gospel en Urban Arts viert. Haar artistieke bijdragen bevorderen begrip en inspireren verandering. Als artistic director – onder meer van het House of Urban Arts - combineert ze dans, muziek, spoken word en visuele elementen in meeslepende en prikkelende ervaringen. Maar Indirah mag je even gemakkelijk ook beleidsmaker noemen, of curriculum-bouwer en adviseur. Haar manier van ‘maken’ is bedoeld om mensen aan het denken te zetten. Tijdens haar carrière stuitte zij tegen grote culturele vraagstukken. In haar werk komen daarom altijd sociaal-maatschappelijke thema’s aan bod.

House of Urban Arts is ook niet het eerste bedrijf dat ze opzet. Ze is de oprichter van Future in Dance, werkte als kwartiermaker voor SKAR en helpt verschillende bedrijven en instellingen met hun inclusiebeleid. Ondanks die drukke agenda, droomde ze al twaalf jaar lang van haar eigen urban arts school in Charlois. Een wijk waar volgens haar té weinig te doen is op het gebied van deze kunststroming. De droom is inmiddels werkelijkheid en de ambities zijn groot.

Ze is toegewijd aan het creëren van een wereld waarin iedereen gehoord, gezien en gewaardeerd wordt. ‘Als schrijver verbind ik individuen uit verschillende achtergronden, waarbij ik empathie en begrip stimuleer, zo valt er te lezen op haar LinkedIn-profiel. ‘Mijn verhalen zijn gevuld met hoop, veerkracht en saamhorigheid, en ik moedig anderen aan om vooroordelen te overwinnen. Met mijn woorden verspreid ik hoop, liefde en verbinding, en moedig ik lezers aan om open te staan voor nieuwe perspectieven en bruggen te slaan tussen gemeenschappen.’

Mijn verhalen zijn gevuld met hoop, veerkracht en saamhorigheid, en ik moedig anderen aan om vooroordelen te overwinnen.''

Ze biedt een platform om inclusiviteit te bevorderen, vertelt ze, als community builder en facilitator. ‘Ik geloof in het aanmoedigen van anderen om hun eigen unieke stem te laten horen en deel te nemen aan de beweging naar een inclusieve en liefdevolle wereld. Mijn werk in inclusiviteit, gospel en Urban Arts maakt gebruik van de kracht van kunst om de wereld te veranderen.’

Het boek
Met haar boek ‘TS8. Tribalism Semantics. Acht praktische stappen voor inclusie’ verkent ze de raakvlakken van cultuur, sociale rechtvaardigheid en geloof, en biedt ze diepgaande inzichten in het belang van inclusiviteit: samen bouwen aan een wereld waarin eenheid en acceptatie centraal staan in onze diverse samenleving.

Ik bestel het boekje – goed 130 pagina’s en in eigen beheer uitgegeven - direct als ik weer thuis ben, geïnspireerd door het gesprek dat we met Indirah hebben gevoerd. Ik benieuwd naar haar aanpak, achtergrond en pedagogische kleuringen. En ik maak in het voorwoord kennis met de Marokkaanse Kyara Lahsini. ‘Ik had jarenlang een muur heel hoog opgebouwd. Die was ik niet van plan af te gaan breken. De methode TS8 van Indirah heeft meer diepgang aan mijn leven toegevoegd. Ik heb een bepaalde rust in mijn hoofd gevonden. Door middel van een eigen choreografie kwam ik toch bij dat gevoel uit ‘

Indirah reikt acht praktische stappen die kunnen worden ingezet voor het beter begrijpen van, en die een succesvolle toenadering bieden tot individuen en groepen met een niet-westerse culturele achtergrond. Mensen die, vaak omdat de geschiedenis hierop invloed heeft gehad, terecht zijn gekomen in een wereld waarin ze zich thuis, maar niet altijd welkom voelen. 'Ze zijn hier misschien geboren, maar houden vast aan de normen en waarden van hun eigen cultuur. Dit doen ze vaak uit respect voor de cultuur van de voorouders of door persoonlijke levensbeslissingen. Beslissingen die alsnog vaak op latere leeftijd worden genomen. Kortom: hoe krijgen we oog voor diversiteit, inclusie en kansengelijkheid?'

Acht praktische stappen die kunnen worden ingezet voor het beter begrijpen van, en die een succesvolle toenadering bieden tot individuen en groepen met een niet-westerse culturele achtergrond.

Belangrijk in een grootstedelijke context, in een stad met meer dan 180 verschillende nationaliteiten en de plek waar ook NIVOZ een opdracht draagt.

Wat onderliggend steeds naar voren komt, is de uitnodiging aan haar doelgroep om je antwoorden te vinden op de volgende vragen: wie ben ik en mag ik zijn in de westerse community? Hoe uit ik mezelf in woorden? Hoe zet ik deze woorden om in een concrete of tastbare uiting? Samenvattend bevat het boekje uitleg over sociale vraagstukken die kenmerken zijn voor niet-westerlingen, over de invloed in de verschillende levensfasen, en over  toepasbare methodiek Tribalism Semantics in 8 stappen, oftewel de TS8.

Ik lees verder.

Het woord tribalism in de TS8 staat voor roots. Hiermee wordt gedoeld op het zoeken naar de achtergrond en het verloop van het leven van een individu. Deze vormen samen de drijfkracht van – en definiëren – een persoon. In de TS8 draait Semantics om de leefwereld die niet alleen wordt beïnvloed door woorden, maar ook door gedragingen die de roots van het individu tot uiting brengen. De woorden Tribalism en Semantics vormen niet alleen de naam, maar ook de basis en het fundament van de methodiek.

De TS8 beoogt hiermee de behoeften en veiligheid te bewaken van elk individu met een niet-westerse achtergrond die zich begeeft in het Westen. De uitgangspunten? Elk individu heeft recht op respect, verdient het om begrepen te worden en om niet in een hokje geplaatst te worden. De TS8 streeft ernaar om individuen aan te sporen het eigen pad te mogen vinden en bewandelen. De focus ligt op het luisteren naar elkaar in plaats van het opleggen van een mening. Niet terugdeinzen voor het onbekende, maar een geïnteresseerde en onderzoekende houding aannemen in het leren kennen daarvan.

Niet terugdeinzen voor het onbekende, maar een geïnteresseerde en onderzoekende houding aannemen in het leren kennen daarvan.''

Wie is Indirah en waar komt ze zelf vandaan? 

Ze groeide op in Amsterdam-Zuidoost, in de Bijlmer. Voor buitenstaanders een gevaarlijke plek, schrijft ze zelf. 'Als bewoner heb ik er zelf weinig van gemerkt. Voor kinderen – en voor mij ook - was het overdag bij uitstek een speelparadijs, op de gevaarlijke afvalscheiding na. De culturen in de Bijlmer waren zeer uiteenlopend. Hierdoor leerde ik respect te hebben voor verschillende culturen. Ook de zorg voor de natuur en de wereld werd serieus genomen. Ik kreeg een grote liefde voor dieren.’

Al snel kwam ze terecht bij de stichting Amsterdamse Balletacademie. Zingen, acteren en dansen in verschillende stijlen. ‘Hier leerde ik wat discipline was en leerde ik structuur aan te brengen in mijn leven, verantwoording af te leggen, te organiseren en te choreograferen. Al op zeer jonge leeftijd dus. Ik was bekend, vooral ook bij de docenten. Ik liet me niet zomaar iets vertellen en wilde uitleg, zodat ik me beter kon ontwikkelen.’

In de school leverde dat steevast veel weerstand op, vertelt ze in haar boek. Ze heeft het over ‘falen’ op twee basisscholen, drie middelbare scholen, drie mbo-scholen en twee hbo-scholen. 'Daarna besloot ik me autodidact te ontwikkelen. Bijna mijn hele leven voelde ik me op verschillende plekken niet thuis. Dit stimuleerde me om op zoek te gaan naar redenen en gedragspatronen die uitsluiting veroorzaken. En daar startte mijn onderzoek, het was tijd voor verandering.’

Geprogrammeerd
De kern van het probleem ligt – denkt ze – in een (westerse) maatschappij die geprogrammeerd is op het niet toepassen van inclusie. Het systematisch uitsluiten van individuen en groeperingen die niet aan de maatstaven voldoen. ‘Doordat ik op de dansacademie zat, kreeg ik al op jonge leeftijd veel kansen die andere niet-westerse jongeren in mijn omgeving niet krijgen.’

Ze stond voor allerlei groepen, bouwde leservaring op en besloot – na tien jaar -  in 2008 om aan de hbo-opleiding Docent Dans te beginnen bij het Rotterdamse Codarts. En daar - tijdens die opleiding - merkte ze dat veel studenten van kleur of met een andere culturele achtergrond, waaronder zijzelf, moeilijk tot geen aansluiting konden vinden met de docenten en het curriculum. ‘De ontwikkeling van TS8 was naar mijn mening een noodzaak. Te vaak werd ik niet begrepen of gehoord en merkte steeds vaker om me heen dat verschillende individuen tegen bepaalde geconditioneerde gedragingen aanliepen. Ik werd een soort praatpaal voor studenten, collega’s op school en uit de cultuursector. Maar waarom kozen ze mij uit als praatpaal?'

Ik werd een soort praatpaal voor studenten, collega’s op school en uit de cultuursector. Maar waarom kozen ze mij uit als praatpaal?''

In 2014 keerde ze terug naar de opleiding en zag Indirah de kans om dat waar ze tegen aanliep om te zetten in een advies. Dat werd haar scriptie en zo ontstond Project Urban Danstaal, dat een voorloper is geweest van de methodiek Tribalism Semantics. ‘De TS8 is vanaf 2013 initieel ingezet om verhalen van dansers om te zetten naar een creatieve expressievorm, zowel verbaal als non-verbaal. De toepassing van de TS8 vindt zijn oorsprong dus onder Rotterdamse urban dansers. Kwetsbare situaties uit het verleden worden onder begeleiding omgezet in een krachtige (bewegings)kunst.

Indirah zweert bij een persoonlijke benadering. Ze vertelt het vanuit haar eigen ervaringen met zorg, onderwijs en crisisteams. 'Mijn moeder overleed toen ik 14 jaar was. Het leren ging prima, totdat mijn leven een complete chaos werd. Er was nooit iemand die zich afvroeg hoe het kwam dat ik zo agressief werd als ik moest nablijven. Ik sloeg het lokaal kort en klein en sloot mezelf op in het toilet. Ik pijnigde mezelf omdat ik dacht dat ik nooit goed genoeg zou zijn. De dansles was de enige plek waar ik mezelf kon zijn en kon uitblinken. Waar ik gezien werd voor al het goede wat ik kon en in me had.’

Ze is van mening dat het volgen van een handleiding in de meeste gevallen geen directe oplossingen biedt. Protocollen, dossiers en adviezen van meerderen of deskundigen worden bijvoorbeeld in het onderwijs ingezet, waardoor de persoonlijke aanpak verdwijnt. ‘Het individu wordt buiten beschouwing gelaten, omdat de focus ligt op de algemene benadering van een (crisis) situatie. Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden, wordt vaak gezegd. Maar wanneer is dat gezegde in dit soort situaties nog van toepassing?’

Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden, wordt vaak gezegd. Maar wanneer is dat gezegde in dit soort situaties nog van toepassing?''

Docenten worden geacht voor grote groepen te staan met weinig middelen en moeten (huiswerk) opdrachten nakijken, praktijkervaring begeleiden, orde en organisatie waarborgen en tegelijkertijd presteren onder vaak barre emotionele omstandigheden en met weinig steun van het management, de directie of de regering. Managers zijn op hun beurt ook weer onderhevig gaan grote stressfactoren. ‘De ervaring leert dat de tools die worden aangereikt om de TS8 toe te kunnen passen, zorgen voor minder werkdruk en het betere begrijpen van verschillende culturele doelgroepen.’

Maar ook al vraagt elke persoon een eigen betrokken benadering, de impact kan bij niet-westerse individuen volgens Indirah al snel groot worden. ‘Zij zijn vaak al deel van een community. Door impact te maken in het leven van een jongere, wordt automatisch ook de community bereikt. Maar de keuzes die op individueel niveau worden gemaakt kunnen zowel positief als negatief invloed hebben op de dynamiek van een groep. Het blijft voor de specialist, naar mijn idee, altijd het meest belangrijk om eerst te proberen te begrijpen wat er speelt en hoe de groep zich verhoudt tot elkaar, om zo de cultuur van een groep te kunnen bepalen.’

Openheid en transparantie
Om de dynamiek van een groep te kunnen beïnvloeden is er openheid en transparantie nodig, meent ze. Er moet een veilige situatie worden gecreëerd waarin iedereen kan zeggen wat nodig is of welke gevoelens meespelen. ‘Maar wat nog belangrijker is, is dat de gespreksleider zelf ook transparant is en dus het gesprek zou kunnen starten met een voorbeeld vanuit eigen ervaring.’

Vanwege de basisprincipes binnen de TS8-methode heeft House of Urban Arts een platte organisatiestructuur. De werkwijze en de invulling van alles wat er gebeurt, wordt geïnspireerd door eigen ervaringen en die van de talenten. ‘Het is de bedoeling dat de TS8 in iedere laag van de organisatie wordt toegepast. Geef hen de ruimte om zelf te beslissen en te bepalen wie ze zijn. Creëer situaties waarbij ze kunnen meedenken over de inhoud van de lessen.’

Hoe ze tot haar methodiek is gekomen, tijdens en na haar afstudeerscriptie, mag je zelf in het boek lezen, evenals de uitwerking van de acht stappen:

1. Hoor en wederhoor
2. Medezeggenschap
3. Intrinsieke motivatie
4. Olifantenpaadjes
5. Culturele diversiteit
6. Inclusiviteit
7. Code-switchen
8. Micro-agressie

Gaandeweg kwamen de stappen tot stand die nu speerpunten en de basis vormen, zegt ze. ‘Door de jaren heen hebben groepen en individuen ervaren dat de TS* een therapeutische werking op hen had. De acht stappen spreken tot de innerlijke mens. Er wordt specifiek ingegaan op elementen van het karakter en het gedrag van de persoon waar in zowel het verleden als het heden wellicht geen ruimte en mogelijkheden werd geboden of ervaren vanuit de omgeving van het individu.’