Merel van Vroonhoven in De Lesboeren: ‘Leren moet context hebben, anders raakt het kinderen niet’.

16 juni 2025

In deze podcast – de eerste aflevering van De Lesboeren – bezoekt Jasper Rijpma collega-docent Merel van Vroonhoven. Ze ruilde zes jaar terug – op 51-jarige leeftijd - een hoge functie in het bedrijfsleven in voor een rol als leraar in het speciaal onderwijs. ‘Gisteren zei een leerling tegen mijn collega: typisch juf Merel, ze haalt alles uit de kast. Dat is het mooiste compliment dat je kunt krijgen.’ De gehele podcastserie met 12 afleveringen vind je terug op de website van Het Onderwijsloket.

De Lesboeren is een multimediaal project van Jasper Rijpma, in samenwerking met Stichting Leraar van het Jaar, Ears Up, Nike Liscaljet Photography en het Onderwijsloket.

Merel van Vroonhoven is een naam die al jaren resonantie heeft in zowel de bestuurskamers van Nederland als in de publieke sector. Haar carrièrepad is opmerkelijk: van een succesvolle bestuursvoorzitter tot een gepassioneerde lerares in het speciaal basisonderwijs. Met haar verhalen, posts op LinkedIn, boeken en columns in de Volkskrant blijft Van Vroonhoven een bron van inspiratie. Ze toont hoe leiderschap, twijfel en moed samenkomen in een roeping die groter is dan zichzelf. Als leraar laat ze zien dat onderwijs niet alleen draait om kennis, maar om het vormen van mensen die de wereld een beetje mooier maken.

In 2019 maakte Merel van Vroonhoven (van 1968) een ingrijpende beslissing: ze verliet haar hoge functie als voorzitter van de Autoriteit Financiele Markten (AFM), om zich om te scholen tot leraar in het speciaal onderwijs. Haar besluit was deels ingegeven door persoonlijke ervaring. ‘Als moeder van een kind met autisme zag ik hoe belangrijk goede leraren zijn. Dat bracht me tot de overtuiging dat ik daar zelf een rol in kon spelen’, legt ze uit.

‘Als moeder van een kind met autisme zag ik hoe belangrijk goede leraren zijn. Dat bracht me tot de overtuiging dat ik daar zelf een rol in kon spelen.’

Terugkijkend op haar reis ziet Van Vroonhoven haar loopbaan als een samenhangend geheel. Het is het verhaal van een vrouw die de moed had om een compleet nieuwe weg in te slaan, gedreven door maatschappelijke betrokkenheid en persoonlijke ervaring.  ‘Alles wat ik heb geleerd in de bestuurskamers neem ik mee naar het onderwijs’, zegt ze. ’Maar hier, in de klas, zie ik de impact direct. Het is het mooiste vak dat er is’.

Haar lessen worden rijk gevoed door haar eigen nieuwsgierigheid. Of het nu gaat om een film, een museumbezoek of een boek, Van Vroonhoven weet alles in haar onderwijs te verweven. ‘Mijn grootste verdriet is dat ik nooit alle boeken kan lezen die ik zou willen’, zegt ze. ‘Maar elke ervaring buiten de school neem ik mee terug naar mijn klas’.

Van Vroonhoven ziet haar overstap niet alleen als een persoonlijke keuze, maar ook als een maatschappelijke oproep. ‘Er zijn zoveel mensen in Nederland met ervaring en kennis die het onderwijs hard nodig heeft’, zegt ze. ‘Durf die stap te maken. Je verliest misschien wat (vermeende) status, maar je wint iets onbetaalbaars terug: het gevoel echt van betekenis te zijn’.

Durf die stap te maken. Je verliest misschien wat (vermeende) status, maar je wint iets onbetaalbaars terug: het gevoel echt van betekenis te zijn.'

Van Vroonhoven heeft een unieke aanpak als het gaat om het omgaan met fouten. ‘Bij ons in de klas vieren we elke dag fouten’, zegt ze met een glimlach. “Op de gouden bladzijden schrijven we wat er misging en wat we daarvan hebben geleerd. Fouten maken is essentieel, want zonder fouten leer je niet.” Deze benadering heeft een bijzondere impact op haar leerlingen, die vaak kampen met faalangst. ‘Kinderen leren dat fouten een startpunt zijn voor groei. Het is prachtig om te zien hoe ze daardoor durven experimenteren’.

Haar boodschap aan potentiële zij-instromers is helder: ‘Schrijf je angsten op en onderzoek ze. Veel obstakels blijken minder groot dan je denkt. En onthoud: twijfel is niet slecht. Het kan je naar wijsheid leiden’.

Van Vroonhoven studeerde in 1993 af als geofysicus. Al snel bleek haar talent om complexe structuren te analyseren en teams te leiden. Ze begon haar loopbaan bij Nationale-Nederlanden, waar ze uiteindelijk directeur werd. Later stapte ze over naar ING Investment Management Europeen in 2009 werd ze benoemd tot lid van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Spoorwegen. Haar bekwaamheid werd in 2012 erkend met de titel “Topvrouw van het Jaar”. “Het was een mooie erkenning’, zegt Van Vroonhoven nu, ‘maar het voelde ook als een bevestiging van de verantwoordelijkheid om iets wezenlijks terug te doen voor de maatschappij’.

De titel 'Topvrouw van het Jaar' was een mooie erkenning, maar het voelde ook als een bevestiging van de verantwoordelijkheid om iets wezenlijks terug te doen voor de maatschappij.' 

Ze begon haar opleiding aan de PABO bij Inholland en gaf zich volledig over aan deze nieuwe wereld. Haar keuze kwam niet zonder risico’s: financieel leverde ze in en ze moest zich opnieuw bewijzen in een totaal ander werkveld. ‘Het was spannend, maar ik heb geleerd dat twijfel vaak de voorbode is van wijsheid’, zegt ze. In haar boek De stap beschrijft ze deze transitie en de levenslessen die ze onderweg leerde.

Tegenwoordig geeft Van Vroonhoven les op de Eerste Nederlandse Buitenschool in Scheveningen, een plek die bekend is door de focus op kinderen met speciale leerbehoeften. Hier worden kinderen met autisme, angststoornissen of selectief mutisme begeleid binnen een reguliere setting. ‘Bij ons zitten kinderen uit alle hoeken van de samenleving’ vertelt ze.

Een ‘lesboer’ vindt ze zichzelf niet. Ze benadrukt dat haar werk verder gaat dan kennisoverdracht. ‘Ik probeer kunst te combineren met taal, geschiedenis en beeldende vorming. Een kunstwerk van Daan Roosegaarde over de Afsluitdijk gebruiken we bijvoorbeeld om woordenschat en historisch besef te ontwikkelen. Leren moet context hebben, anders raakt het kinderen niet’.

Ze organiseert ook thematische projecten, zoals het bouwen van maquettes over Nederlandse waterwerken, waarbij kinderen hun kennis op diverse gebieden kunnen toepassen. ‘Het is een intellectuele uitdaging, niet alleen voor de kinderen maar ook voor mij” zegt ze. ‘Ik moet continu blijven leren om boven de stof te staan’.

Over De Lesboeren

De lesboeren. Laten we de term als geuzennaam toe-eigenen en met trots uitdragen. Een lesboer plant zaden en laat groeien, voordat dat er geoogst kan worden. Maar wat gebeurt er nou echt op het domein van de lesboer?

In deze podcastreeks worden leraren uit verschillende regio’s en sectoren van het onderwijs worden gevolgd. Jasper Rijpma en Mattanja Koolstra nemen de luisteraar mee naar de werkvloer van de leraar en bieden een ‘eerlijk’ – dat wil zeggen: realistisch - beeld van wat het betekent om voor de klas te staan. De verhalen belichten zowel de mooie momenten als de uitdagingen, zoals klassenmanagement. De afleveringen belichten telkens andere aspecten van het leraarschap, maar iedere aflevering biedt methodes, en tips voor startende leraren.

De Lesboeren benadrukt ook dat lesgeven een teamsport is. Leraren staan nooit alleen; hun werk speelt zich af binnen het dynamische kader van een schoolteam en een bredere onderwijsgemeenschap. Het project wil het negatieve stigma rondom de term 'lesboeren' omkeren en deze geuzennaam claimen om de kernwaarde van het vak leraar te benadrukken, namelijk: het lesgeven, aan leerlingen en studenten. De doelgroep van het project bestaat voornamelijk uit mensen die overwegen een stap naar het onderwijs te maken, maar ook uit beleidsmakers, vakgenoten en het brede publiek dat onderwijs een warm hart toedraagt.

Jasper Rijpma, die al eens eerder door Rob van der Poel werd bevraagd over het hoe en waarom van de serie (zie dit artikel), geeft aan dat het onderwijs zich immers in een crisissituatie bevindt. ‘Sommigen zeggen: dat moet je niet hardop zeggen. Want alles wat je aandacht geeft, dat groeit. Maar we hebben toch te kampen met een aantal grote uitdagingen. Het lerarentekort, in de eerste plaats. Ik pretendeer dat mijn invloed zich daar, op dat terrein kan uitstrekken. Deze podcastserie is er dus voor bedoeld om de status van het beroep een beetje op te krikken, door een eerlijk en divers beeld te geven over wat het betekent om voor de klas te staan. En het is geen propaganda. Dus ik vraag ook iedere keer: wat gaat er mis, waar loop je tegenaan? Dat soort dingen. We geven een eerlijk beeld, maar de beroepstrots springt erin alle twaalf voorbeelden uit.

Naast de podcasts wordt elke docent ondersteund door een krachtig, professioneel portret die de beroepstrots van leraren uitstraalt, gemaakt door fotograaf Nike Liscaljet. De geschreven portretten bieden een diepere inkijk in de visie, werkwijze en de context waarin deze leraren opereren.

De leraren

• Merel van Vroonhoven: het belang van fouten durven vieren
• Arash Mortezavy; de poëzie van het lesgeven
• Emel Serdan: de kracht van hoge verwachtingen
• Thijmen Sprakel: autodidact in verbinding
• Lise Smit: de kracht van het collectief van het Makerslab
• Ton van Haperen: de nestor van het lerarengilde
• Eline Gerritsen: de kracht van persoonlijke aandacht
• Daisy Mertens: onderwijzen met hart en ziel
• Kurano Bigiman; de leraar met een missie
• Lusanne Stap: goed onderwijs mag geen toeval zijn
• Rico Faas, tussen draaibank en droom: onderwijs dat klopt
• Andrew Niemeijer over onderwijs met betekenis