Leraren in opleiding over hun ontwikkeling, hun visie en de onvoorspelbare lespraktijk: 'Moeten we dit wel doen?'

11 oktober 2023

Leraren in opleiding (LIO’s) laten zich in deze NIVOZ-podcast bevragen. Op hun ontwikkeling, hun onderwijsvisie en hun beginnende lespraktijk. Rob van der Poel treft ze op een intensieve tweedaagse, die tegelijkertijd ook een kennismaking is met Firda, de mbo-school in de regio Friesland en Noordelijk Flevoland, waar ze allemaal stages lopen. Daar worden begrippen als inter-levensbeschouwelijk onderwijs en brede vorming tot leven gebracht. ‘Wat er nu eigenlijk gebeurt, is dat we gewoon weer helemaal teruggaan naar onszelf, naar je eigen persoon. Dus wie ben ik, want zijn mijn waarden en normen?’

Je kunt je abonneren op de NIVOZ-podcast via Spotify en Apple Podcasts. We publiceren ongeveer tweewekelijks. Je krijgt dan bij elke publicatie automatisch een melding. Dit is aflevering 92.

Mateusz is student-docent Nederlands bj NHL Stenden, dat verschillende lerarenopleidingen verzorgt. Hij neemt met Afrim (burgerschap) en Marianne (gezondheid en welzijn) als eerste achter de microfoon plaats. Lieke, Sybren en Sabine schuiven later aan. Het is de helft van de groep van veertien studenten die 36 uur samenzijn in een groepsruimte in Schokland. Met schrijver, filosoof Henk Steenhuis ben ik gevraagd om een uur met ze aan de praat te gaan. Waar Henk aan de slag gaat vanuit het Agora-model en de vier sferen van Rene Gude, installeer ik een comfortabel zitje, in de hoek van de woonkamer, op de bank. En raak ik - net als eerder gebeurde bij een Firda-onderwijsavontuur in Emmeloord - op een natuurlijke manier aan de praat.

Wat direct opvalt is de kwetsbaarheid die ik op deze ochtend ontmoet, het open gesprek dat vrijwel direct wordt gevoerd. Er is tussen deze mensen, die elkaar nog maar van een intervisie-keer kennen, al iets wezenlijks gebeurd  ‘Je was hier vorige week heel erg sceptisch over,’ zegt Mateusz bijvoorbeeld tegen Afrim. ’Ik ook een beetje hoor. En we hebben het er toen ook kort over gehad. Moeten we dit wel doen? Gaan we onze stagelessen die we moeten geven, voor deze twee dagen verplaatsen? We hebben de keuze gemaakt om hier te zijn. En we worden nu – wat we merken - toch op een bepaalde manier gevormd door wat we allemaal meemaken. We hebben discussies, we hebben andere invalshoeken gezien en deze gesprekken konden alleen hier plaatsvinden.’

We hebben de keuze gemaakt om hier te zijn. En we worden nu – wat we merken - toch op een bepaalde manier gevormd door wat we allemaal meemaken.''

Of zoals Lieke gaandeweg opmerkt: ‘Ik ben hier gekomen door kwetsbaarheid en daarvan ben ik me heel bewust. Het is een deel van wie ik ben en wie ik moet omvormen tot de zelfverzekerde docent die ik voor de klas wil zijn, maar ook dus af en toe met mijn kwetsbare kanten. Dat is mijn route die ik loop. Dus is kwetsbaarheid in intervisie voor mij ook een redelijk normaal iets, terwijl dat bij Afrim juist bijna het tegenovergestelde is. En dat is wat ik zo mooi vind. Dat hij zo anders is en zo anders naar dingen kijkt, maar dat we uiteindelijk toch wel bij elkaar komen of terecht kunnen voor feedback, advies of tips.’

Ze ziin de gebeurtenissen van de vorig dag nog aan het verwerken. Een maatschappelijk diensttijd (MDT), op een onbekende, vreemde locatie; een kennismaken via spel en eten met een groep jongeren van de Entree-opleiding, voornamelijk vluchtelingen van achttien. En tot slot educatief jongerentheater van Stook, over mentale gezondheid waarin prestatiedruk en de eenzaamheid van ons mens-zijn wordt aangeraakt. Mateusz: ‘De afgelopen dag was zo veel dat ik nog steeds een beetje aan het verwerken ben, denk ik. Ik weet ook nu niet of ik morgen nog achter alles sta wat ik nu heb gezegd, omdat simpelweg nog niet alles 100 procent is geland. Mijn eigen beeldvorming is nog niet compleet op dit moment, zeg maar. Dat gevoel heb ik nu.’

De afgelopen dag was zo veel dat ik nog steeds een beetje aan het verwerken ben, denk ik. Ik weet ook nu niet of ik morgen nog achter alles sta wat ik nu heb gezegd, omdat simpelweg nog niet alles 100 procent is geland.'' Mateusz, student-docent

In deze NIVOZ-podcast reizen we door de wereld van de startende onderwijsprofessional, wordt er nagedacht over de plek van persoonsvorming in hun eigen vakgebied, en komen Luc Stevens en Gert Biesta daarin ook voorbij. Het gesprek meandert langs pedagogische vragen, eigen bekentenissen naar de eerste geleerde lessen en inzichten. Wat te denken van de informele ruimte, zijnde tijd waarin geen programma of agenda meer leidend is, hoe betekenisvol is deze ook in lestijd? Of zoals Afrim de vraag opwerpt en hem impliciet al beantwoord: Kan het nodig zijn dat je als leraar gewoon ook even met je leerlingen achter de pingpongtafel gaat staan. Of met collega’s tijdens intervisie een biertje gaat drinken in de kroeg?’

Met dank aan Stéphanie Reijntjens-Boons, Linda Soldaat, Koen Vos, Marja Bruin.

In de tweede podcast-groep sprak ik en uur lang met Wenhao, Isabelle en Martijn.