'Ja, ik weet wat een goede juf is!'

26 november 2018

Nickel van der Vorm ontmoet de jongen per toeval, de jonge Gio. Hij woont in Rotterdam-Zuid en hun ontmoeting duurt nog geen half uur. Maar hij zal de jongen niet meer vergeten.

Het is een gewone dinsdagmorgen. Ik ben op een basisschool in Rotterdam-Zuid. Een gewone school, die niet opvalt door bijzondere concepten of resultaten. Ik ben hier min of meer toevallig: de directeur is actief op Twitter en via die weg hebben een collega en ik gevraagd of we hem mogen interviewen. We werken met NIVOZ namelijk al zes maanden aan een visie op het opleiden van leraren. We onderzoeken wat de consequenties van ons denken over onderwijs zouden (moeten) zijn op het opleiden van leraren en wat dat vervolgens betekent voor onze eigen opleidingsaanbod. We zijn niet de enigen die hier mee bezig zijn, zo bleek in het onlangs uitgebrachte advies van de Onderwijsraad (een advies waarin we ons goed kunnen vinden overigens).

We zijn net begonnen met ons gesprek, waarin we de directeur zullen vragen naar zijn beeld van de “leraar”, wat daarin te ontwikkelen is door opleiding, door de school. Hoe hij aankijkt tegen de huidige opleidingen, de stages en of hij daar veranderingen in zou aanbrengen en welke extra dimensies de context van een school in een stad als Rotterdam met zich mee brengt. En dan vooral in een wijk als deze waar veel migranten wonen.

Dan wordt er op de deur geklopt. Een juf steekt haar hoofd om de hoek en voordat ze iets gezegd heeft vraagt de directeur of het weer zover is. Ze knikt bevestigend en even later komt Gio – laten we hem zo noemen – binnen, een donker jochie van een jaar of 8, gok ik. Gio lijkt de weg te kennen. Met schriftjes en etui gaat hij zitten op de vierde stoel van de spreektafel waar wij ook aan zitten. De directeur vraagt of hij weet wat hij moet doen. Gio knikt bevestigend. Eerst de schrijfopdracht, dan een puzzel. Omdat hij hier rustig kan werken, legt de directeur ons vlug uit. Hij zit tegenover me, maar maakt geen contact. De schriftjes gaan open en met grote concentratie perst hij het woord “uil” tussen de tramlijntjes. Ik vermoed een taalachterstand, als ik zijn leeftijd goed inschat tenminste.  Wij zetten het gesprek met de directeur voort.

Ons gesprek lijkt langs Gio heen te gaan. Zo nu en dan kijk ik naar hem. Totdat hij zijn schrijfopdracht af heeft en aan een andere tafel een puzzel gaat maken. Het gesprek met de directeur voert langs zijn biografie, geboren en getogen in Rotterdam-Zuid, tot aan de harde realiteiten van een school met deze populatie in deze wijk. Ze maken er het beste van, maar geheel vrij gebleven van cynisme is de directeur niet.

Gio is klaar met zijn puzzel en maakt aanstalten om weer weg te gaan. De directeur vraagt of hij weer tot rust is gekomen en naar zijn klas terug kan. Gio knikt. Als hij zijn etui van de spreektafel pakt vraag ik de directeur of ik Gio twee vragen mag stellen. Dat mag. Twee donkere ogen kijken me aan.

‘Hoe heet je?’ ‘Gio’, antwoordt hij. ‘Nog maar één vraag over’, zeg ik. Hij lacht. ‘Oké dan, hier komt mijn echte vraag: “Weet jij wat een goede juf is?”’ ‘Ja!’ zegt Gio zonder nadenken. ‘Wat is dan een goede juf?’ En weer zonder nadenken zegt hij: ‘Een goede juf is iemand die vertrouwen heeft in alle kindjes’. Dit antwoord had ik niet zien aankomen. Het raakt me diep. We kijken elkaar aan en ik vraag wat vertrouwen dan betekent. ‘Vertrouwen is dat de juf weet dat wij het allemaal goed doen…’

Gio kijkt me aan of er nog meer vragen komen. Ik schud mijn hoofd. Al één vraag te veel gesteld. Opgewekt verlaat hij de directeurskamer. Ik heb een brok in m'n keel. In twee antwoorden is Gio tot de diepste kern van het leraarschap doorgedrongen. Althans, zoals ik dat zie. En dat terwijl ik vermoed dat het verhaal van Gio niet zomaar een verhaal is. Dat vermoeden wordt even later door de directeur bevestigd, die een speciale band met het joch heeft. Gebroken gezin, in een ingewikkelde context, geen stabiliteit. En... Gio is niet 8 maar 6, hij zit in groep 3, van achterstanden is geen sprake.

‘Vertrouwen’, zei Gio, ‘niet alleen in mij, maar in álle kindjes’. Niet alleen dat ik het goed doe, maar wij állemaal!

Nickel van der Vorm was tot 2015 zakelijk directeur van NIVOZ. Vier jaar terug maakte hij zich hard voor een plek voor NIVOZ in zijn eigen stad, Rotterdam en staat hij aan de voet van de oprichting van de EMPO (Educatieve Master Primair Onderwijs).

NIVOZ is verhuisd naar Rotterdam. Deze zomer (2022) is er een speciaal magazine uitgegeven. We stellen onszelf daarin voor en via verhalen maken we kennis met onderwijs in de grootstedelijk context van Rotterdam. Wat wordt daarin gevraagd van leraren en lerarenopleidingen?