Het Mees Kees-effect

14 november 2018

Het eerste jaar dat Tessa Otten, na het afronden van de pabo, voor de klas stond, bestond uit rennen, vliegen, brandjes blussen, tranen deppen, ouders geruststellen en vooral heel hard werken. Misschien wel te hard. Want er kwam een moment dat ze voelde dat ze de controle verloor, ontdekte dat ze voor de klas staan gewoon heel moeilijk vond en gedwongen werd afstand te nemen van het lesgeven. Tessa vertelt in een moedig blog over haar eerste jaar en dit moeilijke besluit.

Sinds ik leerkracht ben, ben ik me heel erg bewust van de voorbeeldfunctie die deze taak met zich mee brengt. Dat is precies de reden dat ik pas na schooltijd stiekem cola drink en steevast iedere vrijdagmiddag een bak friet eet. Kinderen volgen uiteindelijk niet jouw advies, kinderen volgen jouw voorbeeld. Om die reden wil ik het volgende met jullie delen. Ik wil een voorbeeld zijn in mijn openheid. Maar ook deel ik dit omdat ik weet dat ik niet de enige starter ben die hiermee zit.

Vorig schooljaar trapte ik mijn onderwijscarrière af. Dat schooljaar bestond voornamelijk uit rennen, vliegen, brandjes blussen, tranen deppen, ouders geruststellen en vooral heel hard werken. Het lukte. De klas vond rust en continuïteit. De gedachte dat ik dat geen 40 jaar ging volhouden schoot soms wel door mijn hoofd, maar wuifde ik weg. Ik moest door. De kinderen hadden me nodig.

Met een vast contract in de spreekwoordelijke pocket en heel veel vertrouwen van alle betrokkenen startte ik dit jaar een nieuwe klas. Ik merkte al snel dat ik mijn draai niet kon vinden. Het Mees Kees-effect was uitgewerkt. Ik zag mezelf niet langer als die onbezonnen starter die de meest bizarre situaties tot een goed einde wist te brengen. In plaats daarvan kwam ik erachter dat er nog heel veel dingen zijn die ik nog ontzettend moeilijk vind. Ik verloor de controle. De klas was een puinhoop, mijn mailbox liep over, papierwerk stapelde zich op, ik zag de kinderen niet meer en verloor daarmee mijn bevlogenheid als juf. Het lukte me niet meer. Zelf kon ik hieruit maar één hele oneerlijke conclusie trekken; ik ben dus helemaal niet zo’n goede juf als ik dacht. Ik heb alles nu een keer gedaan, dan moet ik nu toch alles kunnen? Deze hoge verwachtingen maakten me bang en hebben er mede voor gezorgd dat ik tijdelijk afstand nam van het lesgeven. Ook al deed dat pijn.

Om die reden werk ik tijdelijk halve dagen en word ondersteund door het hele schoolteam en een fantastische vervangster. Steun is belangrijk. Voor mij, maar voor alle (startende) leerkrachten.

Wanneer ik weer even in de klas ben zie ik dat Pien zit te snikken achter haar werkje. Ik loop naar haar toe. Ze kruipt op mijn schoot en pakt me vast. ‘Ik wil wel in groep 3 zitten,’ zegt ze ‘maar ik mis groep 2. Ik vind dit te moeilijk!’ Ze kijkt me met grote, wanhopige ogen aan. ‘Lieve Pien,’ probeer ik haar gerust te stellen ‘je hoeft niet alle werkjes van groep 3 nu al te kunnen. Gun jezelf wat tijd. Je doet het al zo goed.’ Pien veegt haar tranen weg en iets in mij zegt dat ik net ontzettend tegen mezelf heb zitten praten.

Tegen alle starters (en alle ervaren leerkrachten die het ook soms heel moeilijk kunnen hebben) wil ik zeggen; het ligt niet aan jou. Lesgeven ís gewoon heel hard, moeilijk en zwaar. Geef niet op, het onderwijs heeft ons te hard nodig. Vraag hulp, herpak jezelf, zet door en geniet van je weekend.

Tessa Otten is in 2017 afgestudeerd aan de Fontys Hogeschool (Kind & Educatie) in Tilburg en vorig schooljaar begonnen als leerkracht op basisschool Klinkers in Tilburg.