Een begin van de NIVOZ-coalitie: ‘Ergens onderweg brak ik. Waarschijnlijk kwam ik bij de kern’

19 juni 2019

Ook Martin Ooms krijgt het woord als de NIVOZ-coalitie – een gemeenschap van schoolleiders en docenten die elkaar in het werken vanuit een pedagogisch opdracht een jaar lang kritisch bevragen – voor de eerste keer bijeenkomt. Waarom ben je hier? Wat is je plek der moeite? Ooms – al jaren werkzaam op CBS De Hoeksteen in Spijkenisse – begint zijn verhaal. Maar het loopt anders dan anders.

Woensdag 3 oktober. De eerste bijeenkomst van de coalitie. Ik ben bijna volledig in beslag genomen door het voorstelrondje: Waarom ben je hier? Wat is je plek der moeite? Wat wil je brengen/halen? Ook ik kom aan de beurt.

Ik had kunnen starten met het verhaal dat ik onlangs een beleidsstuk kreeg toegezonden van HRM over het personeelsbeleid. Een strategische HR-visie op hoe wij een ‘lerende, professionele organisatie’ zijn.  Een stuk waarin beschreven staat wat er van de medewerkers bij onze vereniging verwacht mag worden. Een stuk dat mede door input van medewerkers dan wel geledingen tot stand is gekomen. Het stuk staat bol met het woord professionaliteit of een afgeleide daarvan. Vakmanschap en professionals, professioneel kapitaal, sociaal kapitaal, de professionele dialoog, professioneel vermogen, professionele organisatie, de professional, professionele cultuur, de vakbekwame professional, professionele ruimte, professionele identiteit, professioneel handelen,…………

Het stoort mij enorm. Waarom? Er staat absoluut geen onzin. Maar is de tijd en de moeite die gestoken is in de totstandkoming van dit beleidsstuk de moeite waard geweest? Wat hebben de leerlingen eraan? In mijn reactie op het stuk staat de volgende opmerking: ‘Ik heb overigens persoonlijk veel moeite met het woord professional, daar ik als mens in mijn vak sta en niet als een acterende professional’.

Ik realiseer me steeds meer dat ik Martin ben, met mijn eigen biografie en ervaringen, die mij laten aandienen als wie ik ben. Natuurlijk ken ik mijn bevoegdheden en mijn verantwoordelijkheden binnen de organisatie, maar dat zegt maar weinig over mijn handelen. Ik speel geen rol.

Ik had ook kunnen starten met te vertellen hoe ik was als leerkracht, na een paar jaar van vallen en opstaan. De leerkracht van wie mijn collega’s zeiden dat hij lui was. ‘Hij kijkt nooit na schooltijd de schriften na. De leerlingen moeten zelf de weekopeningen en de maandsluitingen organiseren en hij zit dan achter in de aula. Hij werkt met weektaken die de leerlingen zelf moeten plannen', etc.

Dat was 30 jaar geleden. Ik was de leerkracht die het belangrijk vond dat je iets begreep van de huidige maatschappij. Waarom de dingen zijn zoals ze zijn (historisch besef). Dat kunst en muziek verrijkend zijn, ook al kijk en luister je er alleen maar naar en denk je er over na. Toneelspelen, in de huid van een ander kruipen, het lezen van fictie… Groepsplannen had ik niet, maar ik hield wel bij wat leerlingen nog niet konden. Daar maakte ik groepjes van, die ik dan op geplande momenten apart les gaf. Niemand vertelde mij wat ik moest doen, ik deed het meeste op intuïtie. 

Na dit verhaal had ik kunnen vertellen over mijn ervaringen in het land van opleidingen, van leerkracht tot adjunct-directeur en vervolgens tot schoolleider en de vele vervolgcursussen. Allemaal theorieën die ik voor waarheid ging aannemen, wat vervolgens resulteerde in ‘planmatig denken’ en leidde tot overtuigingen waar ik nu vraagtekens bij zet of waar ik zelfs van ben afgestapt: het idee dat school er is voor het leren van rekenen en taal, het nut van en werken met de Cito, een focus op geletterdheid en gecijferdheid bij kleuters, EDI, diagnosticeren, gesprekscyclussen, afvinklijstjes, enz.

Ik had ook kunnen starten met te vertellen dat ik die ochtend een voetbalvriend had begraven. Een mooi mens, iemand die oog had voor de ander. Die ook mij zag in ons ‘oude mannenteam’. Ik ben niet de leider van het team en ook niet de informele leider. Door sommige word ik wel het geweten van het team genoemd. Hij noemde mij vaak ‘nestor’. Hij zag dat ik waakte over de verbinding en dat ik buitensluiting voorkwam als er in de hoofden van een of meer mede-veteranen een gedachte opkwam, gestuurd vanuit overtuiging, en de reservebank op basis van meer of mindere voetbalkwaliteiten gevuld moest worden.

Maar ik begon anders. Met de vraag waarom ik het onderwijs in was gegaan. Over mijn niet al te florissant verlopen schoolloopbaan.

En ergens onderweg, brak ik.

Waarschijnlijk kwam ik bij de kern. Heb ik wel eens meer.

Waar ik geëindigd ben, dat weet ik niet meer. Misschien zat er wat zinnigs tussen.

Ik vond het een bijzondere dag. Een dag met lotgenoten. Een dag met een inspirerende spreker. Een dag die vragen oproept.

Martin Ooms is schoolleider op CBS De Hoeksteen in Spijkenisse. Hij maakt al twee jaar deel uit van de NIVOZ-coalitie.

---

Deelname aan de NIVOZ-coalitie

Na de zomer (19 september) start NIVOZ met een nieuwe coalitie. We nodigen jou, leraar/docent, schoolleider/rector, uit om mee te doen. Met anderen vorm je een duurzame leergemeenschap, voor tenminste één schooljaar lang. We hebben zes bijeenkomsten door het jaar heen, op onze eigen locatie in Driebergen.

Wat gebeurt er in de Coalitie?

In de coalitie deel je met elkaar waar je voor staat en welke vragen en zorgen je hebt werkend vanuit pedagogische waarden en oriëntaties. De coalitie vormt een groep ‘critical friends’ die elkaar steunt in deze ambitie én kritische vragen stelt, oefent in het hanteren van ieders persoonlijk moreel kompas en elkaar voortdurend herinnert aan het voornemen daarop te (blijven) koersen.

Voorop staat dat we een vitale ruimte creëren waarbinnen het kwalitatieve gesprek plaatsvindt. Niet zozeer het antwoord, als wel het (leren) stellen van de juiste vraag staat centraal in alle bijeenkomsten. Deelnemers vinden in dit proces support en inspiratie bij elkaar.

Lees verder, ook voor kosten, data en aanmelden:

https://nivoz.nl/nl/coalitie-voor-leraren-en-schoolleiders