'Ze is zo gemakkelijk te motiveren, als het maar speels is en in de zone van haar naaste ontwikkeling ligt'

3 mei 2015

'Oma', fluistert haar kleindochter samenzweerderig, 'ik hou helemaal niet van school!' Het kind kijkt naar haar grote zus, die op haar beurt het einde van een vakantie bijna niet kan afwachten. Dan voegt ze  toe: 'Natuurlijk wil ik wel leren lezen en rekenen, want ik wil tandarts worden en dan heb je dat nodig, maar ik vind het werken niet leuk.' Grootmoeder Tineke Spruytenburg zit op het vinkentouw. Ze zou liever vandaag dan morgen met een groepje kinderen een 'home school' beginnen. Haar blog: 'Ze is zo gemakkelijk te motiveren, als het maar speels is en in de zône van haar naaste ontwikkeling ligt.'



Ik denk terug aan de huppelende 6-jarige die na een paar maanden in groep drie, verzuchtte dat 'groep drie wel leuk was' en dat ze toch, als ze kon kiezen, terugging naar groep twee. Op mijn vraag wat groep drie deed tegenvallen, was haar antwoord helder als glas: 'We mogen bijna niet meer spelen.'

En het is zo'n speelkind! Ze verzint eindeloos verhalen waarin knuffeltjes de hoofdrol spelen. Ze hebben allemaal een naam en beleven geweldige avonturen in de lucht, op zee of op een camping. De 'mini's' die de groot grutter van ons land enige tijd geleden, cadeau gaf aan klanten, zijn aan beide meisjes goed besteed. Ze slepen tassen vol van dit soort prullaria, als goederen van onschatbare waarde, met zich mee als ze komen logeren en bouwen met een paar kleden en een mandje een wereld voor de knuffeltjes. Zelfgemaakte huisjes van schoenendozen zijn een langer leven beschoren dan volwassenen voor mogelijk houden en gaan alleen onder zachte dwang uiteindelijk, echt 'kapot' gespeeld, in een vuilniszak.

We praten nog even door, die zondagmorgen, en ze vertelt dat ze werken op school zo saai vindt. Ik kan haar bijna zien zitten, zwaaiend met haar benen, kauwend op de achterkant van haar potlood boven een rijtje aftreksommen onder de honderd. Hier is ze tijdens een gesprek over een zelfgekozen onderwerp, midden in haar eigen zin, afgeleid als er een mus op het muurtje van de tuin zit. Het zal haar worst wezen hoe je die sommen het slimst kunt uitrekenen, ze hebben geen enkele meerwaarde, want ze heeft geen idee hoe ze daar nou lol aan zou kunnen beleven.

Haar zus en ik hebben zin in een potje Yahtzee en nodigen haar uit om mee te doen. Ze krijgt nog eens uitgelegd hoe ze de getallen in kan vullen op het briefje en waar ze kan zien welke waarde de scores hebben. We houden er tijdens het spel nog wel een oogje op wat ze schrijft en waar, om te voorkomen dat ze verliest doordat ze ongunstige keuzen maakt, maar laten haar vooral de ruimte om zelf te bepalen wat ze noteert. Ze rekent dat het een lieve lust is, want ze wil het spel graag winnen.

Wat zou ze floreren in een klas of school voor ervaringsgericht leren! En wat zou ze er veel leren!

Op verzoek van mijn zoon werk ik even met haar aan het slim oplossen van de minsommen. Ze laat me haar kunsten met de tafels van vermenigvuldiging zien. Kennelijk spreken die haar enorm aan want ze lepelt door elkaar en in een zeer behoorlijk tempo de antwoorden op van alle vermenigvuldigingen van één, twee, drie, vier, vijf en tien op. Trots vertelt ze dat ze de beste was bij de keersommen toets, afgelopen week. 'En ik ben maar een één ster', voegt ze er met een pruilend lipje aan toe. 'Ik ben met lezen ook maar een één ster.' Ze kijkt er niet blij bij en in mijn maag voel ik de weerstand die ik heb tegen de rangorde die tegenwoordig in elke methode voor rekenen en lezen is ingebouwd en tegen de expliciete vermelding ervan in de klassen.

Ik bied haar de tafel van negen als 'snoepje' aan, wetend dat ze het leuk gaat vinden om het ritme van de antwoorden te ontdekken en de controle te doorzien. Ze geniet er zo van dat ze bij thuiskomst, een paar dagen later, haar nieuw verworven kennis onmiddellijk aan haar moeder laat zien. Ze straalt als Mama verrast en quasi verbaasd reageert. Ze is zo gemakkelijk te motiveren, als het maar speels is en in de zône van haar naaste ontwikkeling ligt.

Lees meer.

Tineke Spruytenburg werkt als  lerares, kindercoach en leerkracht-ondersteuner vanuit haar bedrijf Atreyu & Momo. Ze schrijft over onderwijs en bijzondere kinderen.