'Wie niet zichzelf vormt, wórdt gevormd' - Joep Dohmen over Bildung en levenskunst

5 december 2017

‘Jongeren moeten zich meer dan ooit oriënteren op de richting van hun leven’, ziet Joep Dohmen: ‘Wat vind ik waardevol en wat niet? Met welke verlangens wil ik me identificeren?’ Trouwens, ook scholen hebben een antwoord nodig op de waartoe-vraag: ‘Een school die geen goed en gezamenlijk verhaal heeft over haar eigen identiteit, over waar ze vandaan komt, waar ze staat en waar ze naartoe gaat, zal niet overleven.’ 

Op donderdag 11 januari is Joep Dohmen is de eerste spreker van het nieuwe jaar in de reeks NIVOZ Onderwijsavonden. Hier vind je meer informatie. Dit artikel is Joeps kalenderblad van 17 december op de ISVW Bildungkalender 2018.

 

‘Wie een waarom heeft om voor te leven, kan bijna elk hoe verdragen.’
Friedrich Nietzsche (filosoof, dichter en filoloog, 1844-1900)

Bildung is een moderne emancipatiebeweging en verwijst naar welbewuste vorming van je eigen persoonlijkheid. Het betekent dat je als individu zelf aan de slag moet om jezelf te vormen. Dat is een enorme taak. Bildung is de bewuste omgang met de invloeden in je leven: wie niet zichzelf vormt, wordt gevormd.

Jongeren moeten zich meer dan ooit oriënteren op de richting van hun leven. Gaandeweg vragen zij zich dan vaak af: is dit het nou? Wil ik dit leven eigenlijk wel? Wat vind ik zélf waardevol en wat niet? En waarom? Daarmee verwijst bildung naar de kunst van het waarderen: met welke verlangens wil ik me voortaan identificeren? Op die manier kun je zoals Nietzsche zo mooi zei ‘worden wie je bent’.

Dat geldt ook voor de school zelf. Een school die geen goed en gezamenlijk verhaal heeft over haar eigen identiteit, over waar ze vandaan komt, waar ze staat en waar ze naartoe gaat, zal niet overleven. Volgens mij kan het bildungsverhaal als oriëntatie voor persoonsvorming een belangrijk narratief voor de school zijn. Heeft jouw school een waarom om voor te leven?

Joep Dohmen

Emeritus hoogleraar wijsgerige en praktijkgerichte ethiek aan de Universiteit voor Humanistiek, lector aan de Hogeschool voor Toegepaste Filosofie en directeur van het Kenniscentrum Bildung aldaar, auteur van o.a. MODERNE BILDUNG. Hoe jongeren hun leven vorm kunnen geven www.joepdohmen.com

• Citaat en uitleg komen uit de Bildungkalender 2018.


• Begin het nieuwe jaar goed met Joep Dohmens Onderwijsavond in het jaarthema ‘Volwassenheid (donderdag 11 januari)