"Singeren": op één plek in de klas blijven zitten geeft rust

19 juni 2019

Dat de lessen pedagogiek van Judith Kuiten geregeld een drama zijn, ligt vooral aan het feit dat ze opgeleid is als dramatherapeut. Haar studenten hebben ongetwijfeld al eens gedacht dat ze doorgedraaid was. Ook die keer dat ze het zogenaamde “singeren” voordeed, in kleermakerszit, midden in de klas, op de grond. ‘Het op één plek zitten geeft rust. Kinderen weten waar je bent en komen zo makkelijk tot spel en wellicht nog belangrijker, blijven ook langer ‘in’ hun spel.’

Mijn lessen pedagogiek zijn regelmatig een drama. Ik ben, in een ver verleden, opgeleid als dramatherapeut. Dat verklaart iets. Ik ben mede daardoor groot voorstander van drama als didactisch middel. Zo sta ik regelmatig boven op een tafel met verheven stem mijn studenten toe te spreken. Die vinden dat niet zo fijn. Dat is mooi. Het zijn soms net kinderen (in de kinderopvang). Die vinden dat ook ‘niet zo fijn’. Je stem verheffen doe je immers alleen als je een kind moet behoeden voor direct (en ernstig) gevaar…

Vorige week zat ik, in kleermakerszit, midden in de klas. Op de grond. Het was de tweede les aan deze groep en ik weet zeker dat een aantal van de studenten gedacht heeft dat juf was doorgedraaid. Het gaf aanvankelijk een wat ongemakkelijke stilte (ik had in ieder geval de aandacht…!). Waarop ik vroeg: ‘Doen jullie dit weleens op stage? Gewoon zitten om bijvoorbeeld te kijken naar het spel van kinderen?’ Ik wist van te voren wat het antwoord zou zijn en toch trof het mij recht in mijn pedagogisch hart. ‘Nee joh! Daar hebben we echt geen tijd voor!’

Ik vertelde over het onderzoek van Elly Singer. Over de enorme invloed van het gedrag van de pedagogisch medewerker op het speelgedrag van kinderen. Hoe meer de pedagogisch medewerker ‘rondloopt’, hoe meer het kind gaat fladderen. Even hier en even daar. Het op één plek zitten geeft rust. Kinderen weten waar je bent en komen zo makkelijk tot spel en wellicht nog belangrijker, blijven ook langer ‘in’ hun spel. Ik gaf mijn studenten de opdracht dit eens uit te proberen.

‘Juf. Ik heb hét gedaan! Ik ben gaan zitten. Het was heel gaaf’

Sommigen (eerstejaars) vonden het nogal gek: ‘Wat zou mijn stagebegeleidster daar wel niet van vinden?’ Ik zei: ‘Ik denk dat ze het geweldig vindt.’ En zo niet, dan vertel je haar over (lees: sla je haar om de oren met) het onderzoek. Als het je helpt: zeg dat het moet van de juf. Potverdorie. ‘Ga gewoon op die grond zitten!’

Over tot de orde van de dag.

Deze week. Dezelfde klas. Bij binnenkomst zichtbaar opgelucht dat juf gewoon vóór de klas staat. Eén student valt mij meteen op. Ze straalt. Nog voor ik iets kan zeggen, zegt zij: ‘Juf. Ik heb hét gedaan! Ik ben gaan zitten. Het was heel gaaf. Eén peuter was met een treintje aan het spelen. Ik ging met een ander treintje een beetje op en neer rijden en ineens waren er wel acht peuters om mij heen. Ze gingen allemaal mee spelen…. Ze waren heel rustig….’

Mijn pedagogisch hart maakt een sprongetje. Er verschijnt zelfs bijna een traan. Dit is waarom ik het doe. Er is hoop. Sterker nog, er ligt een geweldige toekomst. Wij hoeven ze alleen maar te voeden. Mede dankzij de geweldige onderzoeken van (o.a.) Elly Singer, kunnen wij dat ook. Soms voel ik bijna tranen in me opkomen. Gewoon omdat ik zo blij ben voor de kinderen van Nederland. En zo gelukkig dat ik weer iets concreets in handen heb waar ik ze mee kan (blijven) voeden.

Elly Singer (en Dorian de Haan): Oprecht. Dankjewel.

Judith Kuiten werkte twaalf jaar in pedagogische adviesfuncties, waaronder negen jaar als docent Pedagogiek op een ROC. Sinds 2011 reist Judith als spreker en trainer heel Nederland door om lezingen, bij- en nascholingen te verzorgen.

Lees ook:

Negen vragen over spel en onderwijs aan Elly Singer: 'Hoe creëer je die speelse attitude als leraar?