Presentaties bij Vox-klassen in Amsterdam: ‘...en dan gaat het toch weer over die verdomde cijfers. Archgggg!!’

16 juli 2019

Het is een bijzondere dag, vertelt Bas Huijbers. Voor de eerstejaars leerlingen waarvan hij coach is, maar ook voor hemzelf als docent. Je hoort een aantal presentaties van kinderen en zij vertellen om beurten wat ze geleerd hebben, lees ik in het appje dat ik een week eerder van hem heb gekregen. ‘Jij als gast maakt de presentaties echt en geeft natuurlijk opbouwende feedback.’ 

De uitnodiging spreekt me aan, tweeënhalf jaar nadat ik Vox-klassen in Amsterdam voor het eerst heb bezocht. Ik ben benieuwd naar Bas, naar de school en naar de leerlingen. Destijds – in oktober 2016 – schreef ik een reportage, in de wittebroodsweken van deze vernieuwingsschool in Noord. Bas was wildenthousiast, over de pedagogiek, de aandacht en de zorg die hij de eerste lichting leerlingen kon geven. Maar inmiddels is Vox een echte school geworden, waarin ook meer georganiseerd en geregeld is. Kwam ik in die pioniersfase drie docenten in de lerarenkamer tegen, ‘vandaag de dag zijn we met ik denk wel zestien of achttien leerkrachten hier aan de gang', zegt fulltime-docent Bas. Lang niet iedereen is echter als zodanig ingeroosterd. ‘De helft van de tijd sta ik voor de groep, de andere helft heb ik een vrijere rol, als pedagogisch leider. Er is altijd wel ergens iets of iemand waar je nodig bent.’

De goede publiciteit in de media over Vox-klassen en de enthousiaste verhalen van de leerlingen zelf, zingen in Amsterdam flink in de rondte. ‘We zijn met dertig leerlingen begonnen, nu zijn we met 130 en is er een flinke wachtlijst', vertelt Bas. Een middelbare school waar kinderen van verschillend niveau met elkaar in één jaargroep zitten en waar het projectonderwijs een stevig fundament vormt, is populair in een tijd waarin jonge mensen niet altijd even gemotiveerd zijn om te leren. ‘We zijn een kleine school, waar leerlingen gezien worden voor wie ze zijn. Voor die zich soms hopeloos voelende ouder van een vmbo-kind dat vastloopt in het systeem, is dat een uitkomst. En ouders van havo/vwo-kinderen kiezen voor deze school, omdat ze het belangrijk vinden dat kinderen leren met iedereen om te gaan.’

De eerstejaars Vox-leerlingen zelf zien – zo blijkt in de presentaties – vooral de praktische voordelen. ‘Je krijgt hier geen huiswerk. En we doen vaak leuke, creatieve dingen. Dat past bij mij.’ Behalve ikzelf – verbonden aan NIVOZ waar Bas ooit een traject Pedagogische Tact heeft gevolgd – schuiven er deze woensdagochtend meer gasten aan. Pascalle is zijn buurvrouw, zo vertelt hij in een praatje vooraf. ‘Zij ziet dus elke dag hoe ik er zelf als vader van drie kinderen eigenlijk een potje van maak.’ Douwe is een collega-docent wiskunde van het IJburg College, zijn vorige school. ‘Een groot voorbeeld. Want het gaat Douwe echt om het contact met de kinderen. Hij zou eigenlijk al tien jaar geleden met pensioen moeten zijn gegaan.’ En ook tot Linda (‘Zij gaf me het laatste zetje om aan het avontuur bij Vox te beginnen’) en Huib – van de Vinse school – richt hij wat dankwoorden. ‘Fijn en bijzonder dat jullie er hier vandaag allemaal ook bij zij. Het voelt voor mij ook speciaal en spannend.’

Maar Bas – als vaak deze zomer gekleed in korte broek – is vol vertrouwen. ‘Leren doe je niet alleen, maar met elkaar,’ zegt hij, ‘en dit is een prachtige afronding van het schooljaar, een feestje. En ik weet dat jullie dit allemaal perfect gaan doen.’ De kinderen – toch wel wat nerveus, ook door de aanwezigheid van een van hun ouders – raken er zichtbaar door op hun gemak. Aan het einde van elke presentatie, na tien minuten, kunnen er vragen worden gesteld, geeft hij aan. Wat ging er goed, wat kan er beter. En hij zal als docent de positieve toon bewaken.

Alman is de eerste die zich meldt en daarna volgen er nog zes. Leerlingen vertellen wie ze zijn, welke projecten ze leuk vonden (Frisse longen) en minder interessant (Vox-papers). Waar ze stage hebben gelopen (‘op een geitenboerderij in Groningen’) en wat ze ervan geleerd hebben (‘geiten houden niet alleen van geitenvoer, maar eten alles’) of waar ze verbeterpunten zien (‘ik moet vaker en op tijd mijn spullen inleveren’). De kritische noot ontbreekt gelukkig niet. En dus worden ook de spelfouten er in een powerpoint door medeleerlingen uitgevist (‘dat had wel beter gekund, ook door het misschien aan een ander te vragen’).

Veel presentaties verlopen langs de scores die zijn behaald, in de kernvakken (Nederlands, Engels, rekenen en wiskunde), als ook in de verschillende themavakken, zoals Mens & Maatschappij, Mens & Natuur en Kunst & Cultuur. Lizanne geeft zichzelf – niet als eerste – een onvoldoende voor een vak en dat is volgens de docent bij een 2,5 toch echt misplaatst. ‘Lizanne, luister goed, dat is dus géén onvoldoende,’ klinkt het zelfs een beetje bozig uit Bas’ mond. Tijd om iedereen – ouders, leerlingen en gasten – nog eens duidelijk te maken dat er op Vox anders wordt gekeken en beoordeeld.

Sta je een 1, dan is er iets aan de hand. Heb je een 2, dan ben je in ontwikkeling, kom je op 3, dan beheers je de stof. En zit je op 4, dan ben je een expert en kun je nog meer de verdieping in. Bas: ‘Maar doordat we verplicht zijn om met Magister te werken, hebben we te maken met toetsen en komen er komma’s en decimalen achter een heel getal te staan. Zodra je daarmee begint, wordt er plots in die koppies gerekend en gaat het toch weer over die verdomde cijfers. Archgggg!! Om gek van te worden.’

Leerlingen uitdagen en bemoedigen is het motto waarmee volgens Bas Huijbers meer succes te boeken is. Zo krijgt Jeremy te horen dat hij – ondanks zijn wat lagere scores – een belangrijke stap heeft gezet in zijn werkhouding en dat de leraar trots is op die verandering. ‘Je maakte overal een grapje van en daarmee deed je jezelf tekort. Nu is dat clowneske wat minder en blijf je beter bij de les.’ En hoort een ander dat hij – wat hij zelf niet vertelt – een ongelooflijke regelaar is achter de schermen. ‘Coen is typisch zo’n leerling die eigenlijk gemaakt is voor Vox. Hij rent de hele dag van links naar rechts.’ En ook Mimi – met een heel andere culturele achtergrond – krijgt de waardering die ze verdient. ‘Je hebt er niet over verteld, maar het is echt heel knap dat je met ons mee op kamp bent geweest, vooral omdat het bij jou thuis echt zóoo anders is.’

Vox-klassen – behorend tot de scholengroep Voortgezet Onderwijs van Amsterdam (VOvA) – is geen eliteschool, maar een ware afspiegeling van de Amsterdamse bevolking, zo benadrukt Bas. En duidelijk is ook dat deze bonte stoet van coachleerlingen gek op hem zijn. Want meester Bas is zichzelf. Net als de gymleraar. Zo krijg ik te horen. En oh nee, dat is echt niet bij alle leraren op deze school zo. ‘Wat dat betreft is deze school niet anders dan anderen,’ vertelt de docent. ‘Leerlingen hebben hun favoriete leraren en vakken. En ze hebben ook een hekel aan sommige lessen of projecten, die soms gewoon stom zijn en niet leuk.’ Veel ruis haalt hij weg door het reguliere contact aan het begin van de lesdag. ‘Dan zijn we een half uurtje samen en vertellen ze wat misschien nodig is om te zeggen, voordat ze aan het werk kunnen.’ Om vervolgens aan het einde van de lesdag opnieuw de stemming te peilen. ‘Ik vraag ze allemaal om mij even op te zoeken, ook al hebben ze de laatste les gehad van iemand anders. Ik wil dat ze goed naar huis gaan.’

Wat dat betreft is deze school niet anders dan anderen. Leerlingen hebben hun favoriete leraren. En sommige lessen of projecten zijn soms gewoon stom en niet leuk.

Hij zegt geleerd te hebben van de periode dat hij als maatschappijleraar op het IJburg College werkzaam was, een andere vernieuwende school in het Amsterdamse middelbaar onderwijs. De grote fout die hij daar maakte, zegt hij, maakt hij hier niet meer. ‘Dat je kinderen, ook door de maatschappelijke druk, zo snel mogelijk op wil laten stromen. Hoger en verder. Laat ze gewoon op hun eigen niveau wortelen, vertrouwen en basis vinden. Doen wat ze aankunnen. In beweging zijn. Contact maken met de wereld. Dat is zo belangrijk. Daarmee ontwikkelen leerlingen zich vanzelf. Samen, aan en met elkaar.’

Komend jaar wordt de eerste groep vmbo-leerlingen voorbereid op het eindexamen. En zal blijken hoe de resultaten van Vox zich verhouden tot andere typen onderwijs. ‘We begeleiden leerlingen naar het voor hen hoogst haalbare eindexamen,’ zo lees ik ook in de informatiegids. ‘En die belofte staat,’ zegt Bas. En gelukkig heeft de school de inspectie aan haar zijde, zo is zijn gevoel. ‘We worden vanaf dag één gevolgd. En dat is goed. Het is natuurlijk lastig meten als je leerlingen niet standaard in een klas en in schoolbanken hebt zitten, allemaal en tegelijk aan dezelfde opdracht werkend. Bovendien oogt de praktijk vanaf de buitenkant hier misschien wat chaotisch. Maar wat we van de inspectie terugkrijgen, daar hebben we iets aan. Daar kunnen we wat mee. We zijn aan het leren. Niet alles hoeft dan direct in de openbaarheid. Daar zijn we als mens en als organisatie soms nog te kwetsbaar voor.’

Op NIVOZ-platform hetkind vind je meer schoolportretten en video's. Klik hier
 

Rob van der Poel is verbonden aan stichting NIVOZ, en verricht werkzaamheden rondom communicatie en publicaties.

Vox-klassen

Buiksloterweg 85
1031 CG Amsterdam

https://vox-klassen.nl