Bas met Vox-klassen zeven weken onderweg: ‘Wat hier pedagogisch allemaal gebeurt…!’

7 november 2016

‘Rob, ik moet je dit echt vertellen. Het opstarten van Vox, het is zó bijzonder. Ik heb deze leerlingen de héle week. Moet je je voorstellen? Ik heb ze dus nu al meer gezien dan dat ik normaal een leerling zag in een heel jaar. Wat hier pedagogisch allemaal gebeurt… Fantastisch!!’ Het bericht van Bas Huijbers plopt op 23 september in zijn Facebook-messenger; drie weken later rijdt Rob van der Poel op een vroege ochtend naar Amsterdam-Noord.

Het is de dag voor de herfstvakantie en het onderwijsinitiatief Vox is inmiddels zeven weken onderweg. ‘Mijn hoofd zit zó vol,’ zegt Bas, als we vanaf de parkeerplaats naar zijn werkplek loop. ‘Ik heb het idee dat ik het onderwijs geef van de toekomst. Ervaringen, gedachten en nieuwe ideeën rollen over elkaar heen. Het is zó gaaf. Ik kan hier elke dag zo dicht bij die leerling komen, zijn en opereren. Het bruist aan alle kanten.’

Vox is een volgende stap in de vernieuwingsdrang van de scholengroep VOvA dat ongeveer 3000 leerlingen telt. Het Amsterdamse schoolbestuur telt al scholen in het voortgezet onderwijs die zich op een progressieve manier profileren (Hyperion Lyceum, Bredero Mavo, De nieuwe Havo), maar met Vox wordt een tenminste zo spannende weg ingeslagen. Leerlingen met een verschillend schooladvies (van vmbo-b tot aan vwo) gaan samen op avontuur, in eenzelfde leergang, als groep. Het is projectonderwijs waarin leerling-gestuurd wordt gedacht en waar vragen en samenwerken centraal staan. Op Vox zijn er geen vakken, geen muren en zo min mogelijk boeken. Er worden ook geen cijfers gegeven. ‘Dit is niet voor elke leerling het antwoord,’ weet Bas, ‘maar wel voor een groep die in het huidige systeem, op een middelbare school, niet tot haar rechtkomt en vastloopt.’

We stappen de school in – een apart deel van De nieuwe Havo - en komen al snel in de werkruimte met een gigantisch vloeroppervlak – ik gok zo’n half voetbalveld. Er staan vier grote tafels, ver van elkaar verwijderd, er is een glazen huis en een uitkijk (zie foto’s). De 21 leerlingen zijn bezig, in groepen, de een wat geconcentreerder en gemotiveerder dan de ander, zie ik. Bas introduceert me bij Karel (‘een jongen met vmbo-t advies, die deze eerste weken al zo ontzettend heb zien groeien’). Karel vertelt over wat hij aan het maken is: een bordspel. Het thema is namelijk geld. En zijn team werkt aan de vragen die erbij horen en de opdrachten die aan een positie op het bord vastzit. ‘Als je hier op staat, dan moet je bijvoorbeeld twee rondjes om de school rennen.’

Bas maakt duidelijk dat Karel (en nog een aantal van zijn groepje) een leerling is die moeilijk stil kan zitten. En Karel vertelt dat-ie op deze manier het toch leuk blijft vinden om aan deze opdracht te werken. Niet veel later vertelt hij over zijn jongere broertje, de voetbalclub waar hij speelt en wijst hij naar de foto’s die erbij horen en aan de wand hangen. ‘Deze jongens willen wat doen, willen hun handen gebruiken,’ vertelt Bas. Dat geldt ook voor Lars, de teamcaptain in dit project: ‘Op mijn lagere school verveelde ik me dood, had ik niets te doen. Hier is het zó anders. We doen leuke dingen, we mogen zelf veel meer bedenken. Er is  veel meer vrijheid. En ja, dus ook meer verantwoordelijkheid.’

‘We geven ze zoveel vrijheid en verantwoordelijkheid als ze aankunnen,’ geeft Bas aan. Hij stelt me voor aan Michiel Houniet, een oud collega (economie-docent) van het IJburg College, en aan Anneke Volp (de teamleider met een flinke pedagogische ervaring, ook als onderwijspionier). Ze staan met elkaar wisselend op het Plein, zoals de workspace wordt genoemd. Er is ook nog een stagiaire en er wordt – waar nodig - een specialist ingevlogen, vertelt Anneke. ‘Iemand die kennis heeft van beoordelen of toetsen, of iemand die Nederlands en wiskunde geeft.’ Verder is Bas ook hoofd Facilitaire Dienst en conciërge tegelijk, is Anneke aanspreekbaar op alle ICT-zaken en verzorgt Michiel veel interne en externe communicatie.

‘We zitten hier boven op de kinderen en op elkaar,’ legt Bas uit. ‘Elke dag hebben we het over allerlei zaken. Over de kinderen, of over één kind in het bijzonder. Tussendoor, maar ook aan het einde van de dag of in het weekeinde.’ Michiel loopt met zijn laptop door de ruimte en controleert in hoeverre de leerlingen hun opdrachten hebben ingeleverd. Via Peppels ziet hij de antwoorden een voor een binnenkomen. Daar waar nog iets wordt gemist, informeert hij terloops. ‘Het contact met de leerlingen is hier zoveel directer. Ze worden gezien, in wat ze doen en in wie ze zijn. We houden ze bij de les en laten ze tegelijk hun weg vinden. Zo ontstaat een heel speciale en intense dynamiek.’

Op de wand in de docentenkamer, waar leerlingen ook gewoon welkom zijn, hangen de foto’s van alle leerlingen en staan de vier kernbegrippen (naast de kerndoelen) op de wand geprikt.

Startvraag  - Oriënteren -  Onderzoeken -  Presenteren

Na de ochtendpauze blijken we toe te zijn aan de presentaties van het project Geld en het bordspel dat elke team heeft gemaakt, waar ze in totaal 20 uur mee bezig zijn geweest. Lars vertelt: ‘We leren door dit spel alles tegelijk. We moeten goede vragen bedenken, het spel in elkaar knutselen, schrijven en ook rekenen. Maar het spel is nog steeds ons spel.’ Elk team heeft een vertegenwoordiger die het bordspel aan vier andere leerlingen uitlegt en vervolgens wordt er 20 minuten ‘voor het echie’ gespeeld. Ik schuif aan aan bij Barhim die met zijn groep een monopoly-variant heeft gemaakt. Maar al bij het uitdelen van het geld stuit hij op de eerste problemen. ‘De straten zijn te duur, de bank heeft wel veel geld, miljoenen, maar te weinig briefjes van 50 en 100 euro,’ ziet ook Rachel. Maar eerst mag Barhim zelf nadenken wat er nodig is. ‘Ik maak de straten goedkoper, gewoon twee nulletjes eraf.’ Het probleem is opgelost, het spel kan beginnen.

In de tweede ronde is Jurre de spelleider in ‘Van Zwerver tot Miljonair’. Het zit inhoudelijk heel creatief in elkaar, constateert klasgenoot Harm die het evaluatieformulier invult, ‘maar de uitvoering kan wat beter.’ Hier vragen over btw, de waarde van goud, de hoeveelheid geld die er dagelijks wordt gedrukt en zoveel meer… De leerlingen hebben zichtbaar plezier. Als het 12.15 uur is, wordt er geluncht en maken de leerlingen zich op voor een uitstapje naar Cinekid. Marjolein loopt de docentenkamer in, zoals leerlingen dat gewend zijn en informeert even waar ze dan moet zijn. ‘Bij de Westergasfabriek! Half twee,’ roept Bas, met een tosti in de hand. De vraag is beantwoord en ook Marjolein kan weer verder. Tot zo, dan!’

Op NIVOZ-platform hetkind vind je meer schoolportretten en video's. Klik hier

Rob van der Poel is redacteur van hetkind en verbonden aan het NIVOZ, initiatiefnemer van dit platform.

www.vox-klassen.nl
www.vova.nl

Vox
Buiksloterweg 85
Amsterdam