Podcast met Inge Spaander: ‘Hoe bewegen wij naar jongeren, naar hun (online) wereld en hun kunsten?'

1 oktober 2020

Weten volwassen wel dat er een hele online wereld is waarin jongeren kunst uitwisselen? Inge Spaander vertelt in deze NIVOZ-podcast onder meer over deze (digitale) omgeving waarin leerlingen van alles maken, elkaar opzoeken en inspireren. Wat betekent dat voor onderwijs, voor jou als leraar?

Je kunt je abonneren op de NIVOZ-podcast via Spotify en Apple Podcasts. We hopen ongeveer tweewekelijks te blijven publiceren. Je krijgt dan bij elke publicatie automatisch een melding.
 

In deze NIVOZ-podcast – over de plek van de kunsten in onderwijs en pedagogiek – houdt Inge Spaander een pleidooi voor meer speelruimte, voor ontmoeting, voor gesprek en voor maakprocessen. En ze begint in haar praktijk als docent Media op het Thorbecke VO in Nieuwerkerk aan den IJssel. Een wereld waarin ze ziet dat leerlingen – anders dan veel mensen denken – toch ook heel erg met kunstvormen en experimenten bezig zijn. ‘Via Instagram, Whatsapp en Snapchat zie ik zoveel memes en gave dingen voorbijkomen. Maar ook op een website als Deviant Art: waar onder meer digitale kunst en animaties worden gedeeld en op Wattpad, waarvoor jongeren in grote getalen fantasie- en avonturenverhalen schrijven. Je ziet dat er echt een enorm, creatieve community bestaat.’  

Jongeren hebben hun eigen weg gevonden om zichzelf te tonen aan de buitenwereld, wil ze maar zeggen. Inge Spaander is er enthousiast over. Al ziet ze natuurlijk ook dat in dit proces volwassenen of docenten buitenspel staan. Om verschillende redenen, zegt ze. ‘Je bent misschien geneigd om te zeggen: is dat nou echt kunst, of is dat nou zo moeilijk? Dat verklaart wellicht waarom ze met gelijkgestemden optrekken. De stap naar ons toe, naar de volwassen wereld, is te groot. Daarom zoeken ze elkáár op. Wij als volwassenen kennen hun wereld niet. Maar interessant is nu: hoe bewegen wij naar deze mensen, deze jongeren? In plaats van andersom, wat gebruikelijk is in onderwijs.’

Je bent misschien geneigd om te zeggen: is dat nou echt kunst, of is dat nou zo moeilijk? Dat verklaart wellicht waarom jongeren elkáár opzoeken.''

Inge Spaander beweegt zich al meer dan twintig jaar door het onderwijslandschap, eigenlijk altijd op scholen of contexten waar in contact zijn en verbinding maken centraal staan. Onderzoek, vertrouwen, in het proces en in de leerling, en nieuwsgierigheid zijn de pijlers waarop haar leven rust. En waarop haar professionaliteit elke dag weer vorm krijgt. En dat is niet zomaar. ‘Mijn eigen middelbare schooltijd ben ik nogal struikelend doorgekomen. Er is destijds eigenlijk niet iets uit mij opgehaald, zoals ik dat noem. Ik hield toen bijvoorbeeld al heel erg van schrijven, maar geen docent heeft dat gezien. Daarin worden uitgedaagd, dat heb ik wel gemist ja.’

Vanaf het begin – als docent/mentor op het Via Nova College – heeft Inge altijd op scholen gewerkt waarin de nieuwsgierigheid voor de leerling heel centraal stond. En bij veel beginnende leraren zal dat andersom zijn gegaan, beseft ze. Eerst je vak geven, daarna pas de pedagogiek. Terwijl onderwijs ontbrandt bij een wederkerige relatie, bij veiligheid en interesse. ‘Ik wil daarmee dus niet zeggen dat je niet iets moet doen om leerlingen naar jou toe te halen, maar voorwaarde is dat je ook een stap naar hen maakt, of wilt maken. Dat je oprecht geïnteresseerd bent in wat er is en wat ze graag doen of kunnen.’ 

Haar reis ging van het Kastanje College met het concept Big Picture – waar Inge met 4havo leerlingen nog een onderwijs-kritische documentaire maakte Valt er hier nog wat te leren? – langs kunst- en cultuurorganisaties zoals het KCR en Theater Babel, tot het vruchtbare werk bij Acato, een onderwijs-zorg-plek waar ze zich nog steeds één dag per week inzet voor thuiszitters en jongeren met autisme. Tussendoor gaf ze Onderwijs Meetups (010) en de Nationale Onderwijsweek 2018 in Rotterdam mede vorm en schreef ze veel op in blogs en artikelen, die onder meer gepubliceerd zijn op NIVOZ-platform hetkind. ‘De ontmoeting met de ander heeft mij veel gebracht,’ weet ze. Dus: ‘Dat je als docent nieuwsgierig blijft, niet per se alleen binnen je school of vak, dat mag je denk ik ook wel als je opgave zien. Als een onderdeel van je professionaliteit.’

PS. In deze podcast zit ook Matyas - eerstejaars leerling op Thorbecke VO  - nog verstopt. Hij klopte op de deur van het klaslokaal en liet zijn werk spontaan zien (zie onder).

Redactie, opname en montage: Rob van der Poel.