Passend Onderwijs anno 1996: 'Sjoerd heeft het zwaar in cognitieve zin, maar goed in sociale zin'

19 februari 2016

Een zeiltochtje op de Friese wateren. Schoolleider Marleen van der Krogt maakt opnieuw kennis met Sjoerd, een leerling uit het verleden, tegenwoordig - ruim zeventien jaar later - zeilinstructeur. Haar gedachten gaan terug. Want deze Sjoerd had  het zwaar op school, in cognitieve zin. En deze Sjoerd had het ook heel goed op school, in sociale zin. In dit blog schrijft Marleen over Passend Onderwijs anno 1996. 

Een boomlange, stoere, oer-Hollandse jongen met blonde krullen en blauwe ogen staat ons op te wachten. Klaar om een dag te zeilen met onze dochters. Hij stelt mij voor aan zijn vriendin en zegt tegen haar: 'Dit is mijn juf van de basisschool, drie jaar lang.'

Het brengt mij weer terug in de tijd: 1996. Stamgroepleider bovenbouw op een jenaplanschool. Na de zomervakantie zitten we in de kring. Ik kijk rond en zie uitgeruste, gebruinde en opgewekte nieuwsgierige kinderen. En daar tussen zit hij. Sjoerd. Een guitig ventje. Blond krullend haar, blauwe ogen. Vrolijk en klaar om bovenbouwer te zijn. Met Sjoerd in mijn stamgroep, de komende drie jaar, krijgt insluiten, aansluiten en Passend Onderwijs een wezenlijk andere betekenis.

Sjoerd heeft het zwaar op school, in cognitieve zin. En Sjoerd heeft het heel goed op school, in sociale zin. Veel moeite met lezen, het verschil met leeftijdgenoten wordt steeds groter. De anderen lezen steeds sneller, maken verslagen, onderzoeken de wereld en hebben daar steeds vaker geschreven taal bij nodig.

Voor Sjoerd geldt de vraag: Wat is passend voor hem? Waar is hij het best op zijn plek? Wat gaan we organiseren voor hem? Hoe doen we dat? Onderzoeken, verschillende leesprogramma’s, diverse aanpakken, gesprekken met ouders. Het resulteert niet in de groei die nodig is om de bovenbouwstof eigen te maken.

De ouders willen graag dat hij op zijn vertrouwde plek blijft. Samen zoeken we naar aansluiten en insluiten, naar Passend Onderwijs. Vanuit de volle overtuiging dat Sjoerd hier hoort.

En Sjoerd? Die wil het liefste bij zijn vrienden blijven. Hij heeft dan misschien wel moeite met lezen, hij bezit echter de gave om:

• met heldere en scherpe bewoordingen sociale interacties in de groep te benoemen


• stevige vriendschappen aan te gaan


• onbevangen en nieuwsgierig in het leven te staan


• met veel plezier actief in de kring te zijn


• zijn humor te tonen


• op sportgebied uit te blinken

We moeten met elkaar zorgen dat het Onderwijs Past, anno 1996. Moeder, ook leerkracht, neemt de verantwoordelijkheid voor een deel van de instructies, onder schooltijd, thuis aan de keukentafel (hoe omschrijf je dat in een groepsoverzichten, groepsplannen en OPP's?) In de groep hebben we lees- en werkmaatjes voor Sjoerd, zodat hij goed mee kan doen met wereldoriëntatie. En zijn weektaak is helemaal op maat.

Stimulerende en belemmerende factoren, afstemming op onderwijsbehoeften, het vakjargon anno nu gebruiken we dan nog niet. Geen groepsplannen, groepsoverzichten, uitgebreide individuele hulpplannen. Gewoon met elkaar afspreken wat nodig is voor hem.

Na drie jaar bovenbouw is Sjoerd klaar om uit te vliegen. In de loop van de tijd raakt hij uit mijn zicht. Af en toe komt dat guitige, blonde ventje weer in mijn gedachten. Wat zou hij nu doen? Hoe zal het met hem gaan? Heeft ie zijn weg gevonden?

Heb ik dan nooit getwijfeld? Ja dat wel, zeker de laatste tijd, waarin aansluiten, insluiten en Passend Onderwijs een steeds groter thema is geworden. Hebben we de juiste keuzes gemaakt voor hem? Hadden we niet meer kunnen en moeten doen? Hebben we hem optimaal toegerust voor zijn toekomst?

Het is 2013, onze wegen kruisen weer. En wel in Friesland. Na het volgen van het Cios, wil hij niets anders meer dan watersporten. De liefde voor de watersport overbrengen op jongeren, lesgeven, klussen en vooral veel lol hebben. Met veel humor en enthousiasme de zeilen hijsen en je eigen koers varen. Doen wat je leuk vindt en waar je goed in bent.

'Daar heb je je toch nooit zorgen over gemaakt?', vraagt hij. Natuurlijk niet, diep in mijn hart wist ik dat het goed zou komen met hem.

Vol vertrouwen laten we onze dochters over aan zijn stuurmanskunsten op de Friese wateren. De boomlange, stoere, oer-Hollandse jongen met blonde krullen en blauwe ogen stapt aan het einde van de dag met twee stralende meisjes van zijn zeilboot. Ze hebben het heel goed gehad.

Hij is op zijn plek.