Luc Stevens: 'Lange termijn onderzoek laat zien dat school hét verschil kan maken'

13 februari 2020

‘Is het te verklaren dat jongeren met ogenschijnlijk dezelfde kansen en mogelijkheden, toch heel verschillend terecht kunnen komen?’ Daarover gaat het longitudinale onderzoek van Rosa Rodrigues, Danielle Van de Koot-Dees en Jan Terwel. ‘Zijn lange termijn onderzoek laat zien dat de school hét verschil kan maken, de voorspelling (van het schooladvies of eindtoetsniveau) teniet kan doen’, licht Luc Stevens toe. Hierover zal emeritus hoogleraar onderwijspedagogiek Jan Terwel onder meer spreken op zijn aanstaande Onderwijsavond op woensdagavond 4 maart.

Veel jongeren zijn opgevoed met het idee dat ze ‘alles kunnen worden’. Maar hoe staat het met hun loopbaanidealen als ze tegen de dertig lopen? En is het te verklaren dat jongeren met ogenschijnlijk dezelfde kansen en mogelijkheden, toch heel verschillend terecht kunnen komen?

Luc Stevens: ‘Professor Jan Terwel stelt vast dat schoolkeuze voor bijna twee derde van de twaalfjarigen geen keuze is. Zij zijn met hun schooladvies en hun citoscores verstrikt geraakt in een self fulfilling prophecy, een voorspelling van hun schoolloopbaan die zichzelf waarmaakt. Geen keuze dus, de weg is al uitgestippeld. Zij zitten gevangen in de voorspelling voor de rest van hun schoolleven en vaak ook voor de rest van hun leven.’

In een longitudinaal onderzoek van de Vrije Universiteit zijn de schoolloopbanen en levensverhalen opgetekend van leerlingen in de leeftijd van 10 tot 29 jaar. Een reeks toetsgegevens van 239 leerlingen uit het promotie-onderoek van Ivanka van Dijk (2002 vormde het vertrekpunt van dit onderzoek. Vervolgens zijn diepte-interviews gehouden met tien leerlingen op 16-, 21- en 29-jarige leeftijd. Zij staan elk voor een categorie leerlingen. Tegen de achtergrond van de economische crisis, zien we een complex van factoren voor succes en falen in de levensloop, maar het lijkt vooral de school te zijn die het verschil maakt.

Luc Stevens: ‘Maar Terwel stelt ook vast dat de school hier verschil maakt. Zijn lange termijn onderzoek komt heel dicht bij de leerlingen, hun ouders en hun leraren, en laat zien dat de school het verschil kan maken, de voorspelling teniet kan doen.

Hoe? Door de leerling te zien en gezien te laten worden: van beslissende betekenis voor zijn/haar toekomst.

Hoe kunnen wij als schoolleiders en leraren het verschil voor onze leerlingen maken tegen de achtergrond van citos statistische voorspellingsmodellen?’

Lees meer.

Woensdagavond 4 maart houdt Jan Terwel een Onderwijsavond getiteld 'Zien en gezien worden: over het belang van de pedagogische ontmoeting'. Lees hier meer of bestel kaarten. 

Dit artikel is gebaseerd op: Terwel, J., Koot-Dees, D. Van de & Rodrigues, R. (2018). Die droom heb ik nog steeds. Schoolloopbanen en levensverhalen van jongeren in een diverse samenleving. Antwerpen/Apeldoorn: Garant. ISBN 9789044136173; 244 pagina’s.