Lekker alleen spelen

18 oktober 2021

Duuk speelt vaak alleen. Eigenlijk bijna altijd. Hij verstopt zich dan in een hoekje van de ruimte met een spelletje. Hij gooit met dobbelstenen en maakt sommen in zijn hoofd. Hij zet pionnetjes op volgorde van klein naar groot of sorteert kleine spulletjes op kleur. Een van de doelen voor Duuk bij de zorginstelling waar hij komt, is om met hulp van de begeleiding met andere kinderen te leren spelen. Maar zijn begeleider, Tessa Otten, ziet een introverte jongen die gelukkig is als hij alleen speelt.

Als ik hem zo zie zitten, voel ik soms een klein speldenprikje in mijn hart. Hij zit daar maar alleen, terwijl er zoveel kindjes zijn om gezellig mee te spelen. Dat een kind graag alleen speelt, is helemaal niet uniek op een locatie vol kinderen met ASS en ADHD, maar toch maak ik me wel eens zorgen om hem. Hij is het type jongen dat je zomaar zou kunnen vergeten omdat hij zichzelf vermaakt, terwijl andere kinderen je aandacht opslurpen.

Ik ga naast hem zitten. ‘Hee Duuk, zit jij hier lekker te spelen?’ Hij kijkt me aan met een brede grijns op zijn gezicht, maar zegt niks. Hij ziet er intens gelukkig uit, alsof ik hem zojuist heb verteld dat hij de postcodeloterij heeft gewonnen en hij het prijzengeld belastingvrij krijgt uitgekeerd in knetterkauwgum. Ik blijf even zitten en kijk naar hem. Ik heb het niet vaak, maar ik weet gewoon niet wat ik tegen hem moet zeggen. Natuurlijk kan ik dingen vragen over het spelletje dat hij aan het doen is of een gesprekje aangaan. Maar ik heb het gevoel dat ik Duuk daar helemaal geen dienst mee ga bewijzen.

Doelen
In onze zorginstelling werken we met doelen. Kinderen worden bij ons aangemeld met bepaalde hulpvragen en wij begeleiden ze daarbij. De kinderen weten zelf niet dat ze aan deze doelen werken omdat druk vaak averechts werkt. Het is aan ons om bepaalde omstandigheden en uitdagingen te creëren zodat de kinderen hiermee kunnen oefenen in een veilige omgeving, zonder dat ze het zelf door hebben. Natuurlijk leren, noemen we dat. Één van de doelen van Duuk is “Speelt (met behulp van begeleiding) samen met andere kinderen”. In de middag starten we met de activiteit. Elke zaterdag kunnen de kinderen kiezen tussen twee dingen. Vaak doen we een spel of gaan we buiten sporten, knutselen, lego’en, iets bakken of doen we een lesje yoga. The sky is the limit. Duuk ruimt netjes zijn spullen op en loopt naar de afgesproken plek om buiten een balspel te gaan doen met de andere kinderen. Ik observeer hem. Hij vindt de regels nog wat moeilijk maar mijn collega’s begeleiden hem goed. Duuk speelt met de andere kinderen, maar de vrolijke jongen met de grote lach die ik vanmorgen zag is nu nergens meer te bekennen. Hij speelt met andere kinderen, dus in dat opzicht kunnen we zijn doel netjes afvinken. Maar of we Duuk er nu ook écht mee geholpen hebben, vraag ik me ten zeerste af.

Ik begin me af te vragen waarom het eigenlijk zo belangrijk is om met andere kinderen te spelen. Is introversie een probleem dat moet worden gecorrigeerd? Is het niet de kunst om Duuk te laten zijn wie hij is, zonder oordelen, terwijl we daarbij zijn welbevinden goed in de gaten houden? Natuurlijk is het een probleem als er sociale angsten ontstaan, of als je totaal niet overweg kunt met andere mensen. Dan loop je later in je leven keihard tegen de muur. Mensen die mij kennen zullen mij over het algemeen typeren als een sociaal persoon. In het verleden is dat een grote valkuil geweest. Ik heb me vaak zo druk gemaakt over wat andere mensen van me zouden vinden dat ik er paniekaanvallen van kreeg. Duuk niet. Duuk maakt zich niet druk. Hij gaat na de activiteit gewoon weer terug zitten op zijn plek in de hoek om vervolgens op zijn gemak zijn spelletje te doen. Een beetje friemelen en damstenen stapelen. Iemand moet het doen. In een wereld waar hij al van alles moet is dit voor Duuk de manier die werkt om zich fijn te voelen. Als er kinderen in de buurt komen, lacht hij vriendelijk. De andere kinderen vinden hem lief en zullen hem altijd helpen, maar respecteren dat hij liever zijn eigen ding doet.

Wanneer ik na een lange werkdag de kantine binnenloop zie ik drie collega’s op een rijtje zitten, allemaal starend op hun eigen telefoon.

Best wel lekker af en toe, even alleen spelen.

Tessa Otten was leerkracht in het basisonderwijs en werkt nu als ambulant begeleider