Jaarthema in 2020-2021: De pedagogische opdracht van onderwijs

Vanuit het jaarthema De pedagogische opdracht van onderwijs zijn er vijf sprekers uitgenodigd voor de vijf NIVOZ-onderwijsavonden in het schooljaar 2020-2021. De eerste drie avonden vonden vanwege de corona-richtlijnen online en via Zoom plaats. Je leest hier een inleiding op het thema en je leest meer over de sprekers, de avonden en de ticketprijs.

Let op: Inzake corona-maatregelen volgt NIVOZ de RIVM-richtlijnen. De eerste vier avonden vinden online plaats. De pricing iss daarop afgestemd. Over de vorm van de laatste avond volgt later duidelijkheid.

De avonden op een rij:

• 17 september 2020: Gert Biesta: De pedagogische opdracht, bestaat er een en welke dan?
• 19 november 2020: Sabine Severiens: de pedagogische opdracht en superdiversiteit/ongelijkheid.
• 20 januari 2021: Jaap Versfelt: De veerkracht van onze onderwijscultuur
• 14 april 2021: Bas de Gaay Fortman: De liberale rechtstaat, een pedagogische opgave?
• 16 juni 2021: Daan Rovers: Oefenen voor later door in het nu te zijn

De pedagogische opgave met zijn eigen kompas lijkt in onze scholen uit zicht geraakt, alsmede leiderschap dat dat vertegenwoordigt. Met de introductie van het begrip ‘burgerschap’ en daarop geënte programma’s en activiteiten trachten overheden aan de groeiende behoefte aan pedagogische oriëntatie tegemoet te komen, maar het ontbreekt aan een omvattend gesprek over de verantwoordelijkheid van de volwassenen in onze scholen.

Inleiding

In de literatuur worden meer dan eens drie ingrijpende ontwikkelingen genoemd die met elkaar een hybride, onzekere samenleving maken:

• internationalisering (de open, globale wereld en de migraties),
• individualisering (eigen emotie eerst, zoals Hans Boutellier het uitdrukt)
• informatisering (alle informatie is permanent toegankelijk en het ene item strijdt om voorrang met het andere).

Tezamen met het verdwijnen van het sociaal contract, identiteitspolitiek, polarisering in de meningsvorming en de verzwakking van onze instituties zorgen deze ontwikkelingen voor een algemene ervaring van kwetsbaarheid in onze samenleving. Dit leidt weer tot de bedenkelijke roep om sterke leiders, die vooral complexiteiten simplificeren.

Voor het dagelijks werk in onderwijs en opleiding roept deze context nogal wat vragen op, pedagogische vragen, zoals:

• Hoe in onze scholen om te gaan met de politieke polarisering in onze samenleving, met de voeding van angst voor het vreemde, begeleid door de bekende straattaal?
• Hoe om te gaan met de snelgroeiende diversiteit van achtergronden van leerlingen?
• Hoe met onze jeugd orde aan te brengen in de beschikbare, vaak bedrieglijke digitale informatie of hoe hen kritisch, weerbaar en veerkrachtig te houden/te maken en verantwoordelijkheid te laten ervaren tegenover voortdurende verandering.

Deze en dergelijke vragen verwijzen alle naar de vraag, hoe vreedzaam, duurzaam en rechtvaardig samen te leven in het kleine en het grote milieu? Vragen die onontkoombaar lijken voor onze scholen en opleidingen, maar die gemakkelijk ontweken lijken te worden of niet worden opgevat als verantwoordelijkheid. Zeker, er zijn momenten van bezinning en er vinden pedagogisch betekenisvolle gesprekken plaats in scholen en opleidingen, maar het ontbreekt vaak aan een door leraren of docenten gedeeld pedagogisch kader voor de omgang met leerlingen en studenten of een schoolethos. Meestal gaan schoolleiders en leraren ‘pedagogisch’ aan het werk na incidenten of bij durende problemen en worden oplossingen nogal eens gezocht in gedragsregulering van leerlingen door regels, contracten en protocollen.

Ongemerkt worden hier onderwijs en opvoeding ontkoppeld. Dit proces is ongetwijfeld versterkt door het neo-liberale economische denken dat opbrengsten telt. Anders geformuleerd: door afwezigheid van pedagogische zingeving raakt de onderwijspraktijk ontheemd en van de weeromstuit meer en meer gericht op procedures en resultaten. De pedagogische opgave met zijn eigen kompas lijkt in onze scholen uit zicht geraakt, alsmede leiderschap dat dat vertegenwoordigt. Met de introductie van het begrip ‘burgerschap’ en daarop geënte programma’s en activiteiten trachten overheden aan de groeiende behoefte aan pedagogische oriëntatie tegemoet te komen, maar het ontbreekt aan een omvattend gesprek over de verantwoordelijkheid van de volwassenen in onze scholen.

Dit is dan ook het onderwerp van het programma van de NIVOZ onderwijsavonden 2020-2021 met de titel: De pedagogische opdracht van onderwijs.

Locatie en tijd

Alle NIVOZ-onderwijsavonden vinden normaliter plaats in het sfeervolle theater Maitland (landgoed De Horst, De Horst 1, 3971 KR Driebergen) De avonden beginnen om 19.30 uur en eindigen rond de klok van 21.30 uur. Vanaf 19.00 uur is er dan inloop mogelijk. Nu informeren we je per avond over de vorm, gelet op de RIVM-maatregelen.

Tickets

Voor de eerste avond - op 17 september met Gert Biesta - bedraagt deze 15 euro. De entreeprijs voor een andere losse onderwijsavond wordt nader bepaald (zie bericht boven, in groene letters), aangezien deze afhankelijk is van de vorm.

Voor schoolteams

Wil je met een compleet schoolteam komen, van acht of meer personen, dan vragen we je contact op te nemen met Jetty van der Grift; er is dan korting mogelijk. Via telefoonnummer 0343-556750 of [email protected]

Delen: