'Is er ooit wel weer een plek voor mij in het regulier onderwijs?'

21 augustus 2019

Sam voelde zich anders en minder geaccepteerd vanwege zijn autisme. Hij stroomde in op het Vathorst College in Amersfoort vanuit het speciaal onderwijs. Tijdens een avond van school waarop leerlingen hun kunstvisie mogen presenteren, vertelt hij over zijn liefde voor rapmuziek, en hoe het hem heeft geholpen om tegenslagen te overwinnen. Schoolleider Jasmijn Hamakers – Kester was ook op die avond en ontroerd door het verhaal: ‘Anders kunnen en mogen zijn is belangrijk en zelfs een vereiste, en het mag je nooit diskwalificeren voor mee doen in ons onderwijssysteem en de maatschappij en samenleving.’

Deze column verscheen eerder in de nieuwsbrief van De Nieuwe Meso, vakblad over onderwijs en leiderschap, en is met toestemming overgenomen.

24 juli 2019, de dag dat ik deze column schrijf, kijk ik terug op een bewogen schooljaar. Mooie momenten, moeilijke momenten en zelfs nachten dat ik gewoeld en wakker gelegen heb, piekerend over nog te nemen besluiten en reeds genomen besluiten. We hebben het schooljaar geweldig afgesloten: voldaan aan de laatste herstelafspraak met de Inspectie van het Onderwijs betreffende onze vwo-afdeling. We hebben fantastische resultaten behaald en ik ervoer dat ik ook door cijfers geraakt kan worden. Het meest trots ben ik op de kwaliteitsverbetering die we samen met het MT, docenten & ondersteunende medewerkers, leerlingen en ouders gemaakt hebben. Op onze vwo-afdeling is dat resultaat het meest voelbaar en zichtbaar vergeleken met waar we daar vandaan kwamen: 94% geslaagden waarvan 54 % met een basisschool eindadvies Havo. Ik geloof dat dit laatste mij nog het meeste raakt. Het blijven bieden van kansen, geloven in dat ontwikkeling grillig is en dat leerlingen tot meer in staat zijn dan wij als professionals dikwijls denken. Sterk vanuit een gezamenlijke bedoeling en principes werken, binnen een onderwijssetting van leerhuizen en leerhuisteams, waarin we continu met elkaar in verbinding staan en waarin het leren van eenieder zichtbaar, merkbaar en voelbaar is. Dat werkt. Daarmee bedoel ik niet te zeggen dat het allemaal ‘maakbaar’ is: het is waar je samen in gelooft,  vertaald naar handelen, naar reflectie. En dat alles gaat met vallen en opstaan voor eenieder die werkt, leeft en leert bij ons op school.

Maar er is één treffend moment dat ik in deze column speciaal wil uitlichten. Sam, een leerling uit 4 vwo, net één jaar bij ons op school en ingestroomd vanuit het speciaal onderwijs, worstelde enorm met zijn zelfbeeld. Sam (niet zijn echte naam overigens) voelde zich anders en minder geaccepteerd vanwege zijn autisme. Op de avond dat leerlingen hun kunstvisie moesten presenteren op de vraag ‘Waarom is dit kunst voor je, wat is jouw visie op kunst en waarom en wat betekent dit voor je?’ begon hij zijn presentatie met: ‘Ik luister graag naar rapmuziek en ik noem ze woordkunstenaars’. Want hij was erachter gekomen dat rapmuziek gaat over tegenslagen in je leven overwinnen en dat had hem geïnspireerd. Hij had zelf met de nodige tegenslagen gekampt. En vanwege zijn stoornis in het autistisch spectrum had hij nooit gedacht dat er ooit op het regulier onderwijs een plek voor hem zou zijn, laat staan dat hij daar zijn visie op kunst, gekoppeld aan zijn persoonlijke levensverhaal aan ons zou presenteren.

Sams boodschap aan de aanwezigen was dat je iedere dag de keuze hebt om jezelf op te pakken en iets van je leven te maken, ongeacht hoe dat er voor je uitziet. Zijn verhaal ontroerde mij en ik zag dat ook andere aanwezige dusdanig geraakt waren door zijn levensverhaal. En ik vroeg me af: heeft Sam nou geluk gehad dat er een plek was op onze school en dat wij geloven in zijn ontwikkeling als mens, talenten en kwaliteiten? Maar zoiets zou je je eigenlijk niet moeten hoeven afvragen. Met de juiste ondersteuning en begeleiding eerder in zijn schoolloopbaan had hij zichzelf nooit hoeven afvragen ‘is er ooit wel weer een plek voor mij in het regulier onderwijs en mag ik meedoen met ‘normale’ leerlingen?’ Anders kunnen en mogen zijn is belangrijk en zelfs een vereiste, en het mag je nooit diskwalificeren voor mee doen in ons onderwijssysteem en de maatschappij en samenleving. Iedereen heeft kwaliteiten en talenten en het is aan ons professionals om binnen samenwerking met verschillende experts en expertisecentra zulke kinderen als deze jongen te ondersteunen en toegang te bieden tot het kunnen meedoen aan (onderwijs)activiteiten met leeftijdgenoten.

Jasmijn Hamakers – Kester is schoolleider van het Vathorst College in Amersfoort.