Maria had een zoon van 14 jaar, Joey. Hij was flink aan het puberen. Al vanaf 6-jarige leeftijd had hij last van enorme driftbuien. Hoe ouder hij werd, hoe moeilijker hij tot bedaren gebracht kon worden.

Maria zat er van het begin af aan bovenop. Ze  had van alles geprobeerd. Straffen, belonen, negeren, heel veel praten op school, speltherapie, schoolmaatschappelijk werk. Soms met een beetje resultaat, maar na een paar weken was dat weer weggeëbd. Maria was de wanhoop nabij. Voor haar gevoel was dit gesprek 'erop of eronder'.

“Beschrijf eens een dag met je zoon”, was mijn eerste vraag. “Ach, 's morgens bij het ontbijt is het al feest" begint ze. "Hij heeft altijd iets te zeuren over zijn eten. Het maakt niet uit wat ik voor hem neerzet. En hij vertikt het om zelf iets klaar te maken. Hij eet nooit door en als ik daar iets van zeg, is het huis te klein. Op school is hij brutaal. Hij wordt er elke dag wel een keer uitgestuurd. Als hij thuis komt is hij niet te genieten. Als ik hem vraag mee te helpen in huis wordt hij woest en verdwijnt hij naar zijn kamer. Na het eten gaat hij naar boven met zijn smartphone. Ik zie hem eigenlijk de hele avond niet. En de volgende ochtend begint het riedeltje weer van voren af aan.”

Ze was er behoorlijk klaar mee. Ze had nog twee andere kinderen die ook aandacht nodig hadden. En daarbij had ze geen energie meer om elke dag het gevecht aan te gaan. Een bijkomend probleem was dat haar zoon absoluut niet van plan was om met iemand over zijn problemen te praten. “Ik heb geen probleem”, zei hij. “Nou ja, één misschien, dat ik opgezadeld zit met al die volwassenen die denken het beter te weten en die overal problemen zien. Ik heb een prima leven. Dus stop toch eens met dat gezeur.”

Vrij direct gezegd door Joey. Maar deze woorden bevatten wel de kern van het probleem. Met deze woorden beschrijft Joey zijn probleem én de oplossing.

Joey's uitspraak deed me denken aan een artikel over Wubbo Ockels dat een jaar of vier geleden in Trouw verscheen. Ockels beschrijft in dat artikel hoe hij op een trainingsdag de opdracht krijgt om op een motor door een bos te crossen. Een onmogelijke opdracht op het eerste gezicht. De bomen staan kriskras door elkaar. Maar de instructeur verzekert de groep dat ze aan het eind van de dag hier allemaal toe in staat zijn.

En hij had gelijk. Aan het eind van de dag konden ze allemaal op een motor door het bos crossen, zonder ook maar één boom te raken. De sleutel tot dit succes lag hem in één opmerking van de instructeur: Je moet niet op de bomen letten, maar op de ruimte ertussen. Focus niet op de problemen, maar op de ruimte er tussen.

Hoe zal onze dag eruit zien als wij ons niet op de bomen zouden richten, maar op dat wat ertussen ligt? Hoe zou onze dag eruit zien als wij de ruimte tussen de bomen zouden beschrijven in plaats van de bomen zelf? De gebeurtenissen van gisteren blijven misschien hetzelfde, maar onze beschrijving en beleving zou compleet anders zijn. En wat voor gevolgen zou dat hebben voor de dag van morgen?

Maria ging de uitdaging aan. Ze veranderde haar beschrijving van de dag. Ze begon zich te richten op de ruimten tussen de uitbarstingen en brutaliteiten van Joey. Langzaam kwam er een glimlach op haar gezicht, gevolgd door tranen. Want hoe had ze die kop thee kunnen vergeten die hij ’s middags voor haar gemaakt had? Hoe had ze die mop kunnen vergeten die hij schaterlachend aan haar verteld had? Hoe had ze dat kleine moment kunnen vergeten dat ze het verdriet in zijn ogen zag, toen hij vertelde dat hij er weer uitgestuurd was die dag; dat hij zeker wist dat de leerkrachten een pesthekel aan hem hadden? Hoe had ze het voor elkaar gekregen om Joey zelf zo over het hoofd zien?

Al die kleine momentjes had ze voorbij laten gaan. Omdat ze er (onbewust) voor gekozen had zich alleen maar op de obstakels te richten.

Een half jaar later nam Maria contact met me op. Joey werd er op school nog steeds een paar keer per week uitgestuurd. En thuis barstte hij nog regelmatig uit in een woedeaanval. Maar dit stond hun relatie niet meer in de weg. Sterker nog. Ze greep deze momenten aan als kansen om hun relatie te versterken.

' Liefdevol je mond houden en een kopje thee met een koekje voor als hij uitgeraasd is'  was haar nieuwe strategie.

De band tussen die twee was aanzienlijk verbeterd, zonder dat ze ook maar iets had proberen te veranderen aan Joey's gedrag.

Marlies Bras was tot 2007 leraar in het basisonderwijs in Rotterdam. Nu heeft ze een praktijk voor Integratieve Kindertherapie. Dit is haar website.