ICT en sociale media in het speciaal onderwijs

5 juni 2016

De nieuwe (sociale) media roepen op tot het aftasten van grenzen, ook voor kinderen, en op een steeds jongere leeftijd. Hoe ga je met ze daarover in gesprek? Ook, of misschien wel juíst, in het speciaal onderwijs is het betrekken van de leerlingen bij het nemen van ICT-beslissingen cruciaal. Zij weten immers als geen ander waar behoefte aan is en bovendien kan het bijdragen aan hun ontwikkeling.

Juist in het speciaal onderwijs kan ICT bijdragen aan een leeromgeving die recht doet aan de specifieke kenmerken en behoeften van leerlingen, bijvoorbeeld het compenseren van een beperking. Een inventarisatie vanuit Stichting Vraagstelling bij vooraanstaande ICT-pioniers actief in het speciaal onderwijs toont aan dat er stappen ondernomen worden om ICT in het onderwijs te integreren. Meer aandacht kan geschonken worden aan het betrekken van leerlingen en medewerkers, aangezien zij door de dagelijkse praktijk ervaren waar behoefte is en wat er werkt. Hiernaast kunnen scholen onderling meer gezamenlijk optrekken om een versplinterd landschap aan ICT-toepassingen tegen te gaan.

De leerling centraal
De persoonlijke drijfveer van Astrid Bongers, onderzoeker bij Stichting Vraagstelling, is om de leerling altijd centraal te stellen en te laten participeren in alles wat bijdraagt aan hun optimale ontwikkeling in het heden en in de toekomst. Uit onderzoek blijkt dat ICT kan bijdragen aan deze optimale ontwikkeling; zo vergroot het de praktische redzaamheid van leerlingen, zorgt het voor een toename van hun zelfwaardering en wordt de onderwijstijd efficiënt gebruikt. Uit gesprekken met verschillende pioniers op gebied van ICT in het speciaal onderwijs blijkt echter dat leerlingen nauwelijks worden betrokken bij de invoering van ICT-middelen en niet worden bevraagd op waar zij behoefte aan hebben of hoe zij ICT in het onderwijs beleven. Hoewel duidelijk is dat veel inzet wordt getoond om het beste te bereiken voor de leerlingen, lijkt het erop dat het veelal óver de leerlingen gaat in plaats van in gesprek te zijn met henzelf. Mogelijk omdat het betrekken van leerlingen arbeidsintensief is, omdat men denkt dat leerlingen weinig ervaring met ICT hebben of omdat het lastig is te bedenken wat je aan leerlingen kunt vragen om inzicht te krijgen in hun behoefte op het gebied van ICT in de les.

Sociale media
Het boek Sociale media in het speciaal onderwijs geeft praktische handvatten over hoe je dat kan doen (in het speciaal onderwijs). Het boek opent met een aantal concrete vragen om het gesprek met leerlingen aan te kunnen gaan.

• Als jij morgen leraar zou zijn, wat zou je de klas leren over internet?


• Wat zijn de drie belangrijkste apps op je smartphone?


• Wat was je vervelendste ervaring online?


• Heb je weleens een vriend(in) ontmoet via internet? Werd je daarna ‘in het echt’ vrienden?


• Welke YouTube-ster zou je wel een dagje als gastdocent willen?

Meer weten?
Er is nog niet veel bekend over hoe ICT op dit moment vormgegeven wordt in het speciaal onderwijs. Stichting Vraagstelling schreef hierover een verdiepend artikel, ICT in het speciaal onderwijs, dat je hier kunt downloaden (pdf, 193 kb).

Sociale media in het speciaal onderwijs, voor leerlingen van 4 tot 20 jaar, redactie Remco Pijpers, Kennisnet 2015. Het boek verscheen in gedrukte vorm, en als gratis e-book: socialemediainhetso.kennisnet.nl

Een deel van dit artikel verscheen eerder in het nieuwste magazine van hetkind. De foto is gemaakt door Rodney Kersten van RodneyPhotography.

Grenzen zijn binnen onderwijs en opvoeding een klassiek thema. Maar waar enerzijds een roep is om meer en hardere grenzen, voelen we anderzijds ook een verlegenheid bij het stellen van die grenzen. Waar komt dat ongemak vandaan en hoe gaan we ermee om? Het vierde magazine van hetkind draagt het thema GRENZEN. Op 11 mei rolden er 6000 exemplaren van de drukpers, omdat de interesse en de waardering uit het onderwijsveld almaar toeneemt. Het magazine is nu te bestellen via deze link.