Humor als ontwapening

15 mei 2024

Humor als ontwapening: Bart Heeling is er fan van en gebruikt het om verbinding te zoeken met die kinderen die door anderen vaak als “aandachtstrekker” bestempeld worden. Een ervaring uit zijn eigen schooltijd hielp hem bij dit inzicht.

Ik ben niet altijd zo rustig geweest als dat ik nu ben. Van binnen wel hoor, maar van buiten dus niet. Onzeker, onbekend zelfs, in m'n gevoel, maar schreeuwerig en uitdagend in m'n uiting.
Compenseren heet dat, wanneer het niet congruent is. Niemand die het zag, waardoor het alleen maar bekrachtigd werd. Het was een copingmechanisme.

Mijn middelbare schooltijd was op het christelijk lyceum in Emmen, tevens de jaren waarin ik m'n ware identiteit zocht. Maar niet vond. Drinken, roken, uitgaan, meisjes, muziek en brommer vormden grotendeels wie ik dacht te zijn.

Het is nu hemelvaartsweekend en dat brengt mij in herinnering terug naar de lessen bij m'n docent Godsdienst, bij wie ik enigszins op gespannen voet in het lokaal zat. Ik daagde uit, hij pareerde. Serve and return. Diep van binnen had ik echter waardering voor hem en wilde ik dat hij mij waardeerde. Ik wist niet hoe.

Aan het eind van de woensdag voor het lange hemelvaartsweekend liep ik langs hem en wenste hem een prettige Hemelvaart. Hij kon m'n 'grap' niet waarderen, noemde me een aandachtstrekker en ik moest nablijven. Best lang, voor zover ik me kan herinneren. Alle leerlingen en veel docenten waren allang naar huis toen ik naar buiten liep, genietend van het lekkere weer waarschijnlijk en het zo lang mogelijk maken van het vrije weekend. Vervolgens startte ik m'n brommer, waarvan de drukuitlaat aardig wat lawaai kon produceren. Ik gaf flink wat gas, recalcitrant als ik me voelde en de docent kwam alweer naar buiten, op hoge poten. Snel vertrok ik. De wind in m'n haren, waarvan ik er toen nog wat meer had.

Als hij nou gereageerd had met iets van: "Dank je wel beste Bart! Ik heb een retourtje, dus tot volgende week" dan was ik de week daarna vermoed ik met veel meer motivatie de les ingekomen.

Mijn humor heb ik gelukkig behouden en gebruik ik nu ik zélf leerkracht ben juist als óntwapening, in plaats van als bewapening. En ik reageer graag met humor op een leerling die, net als ik vroeger deed, uitdagend gedrag vertoont. Oftewel, een leerling die verbinding zoekt maar niet geleerd heeft om dat op een passende wijze te doen.

Elke keer wanneer je het idee hebt dat een kind een aandachtstrekker is, bedenk je dan dat het kind eigenlijk een verbindingzoeker is. Het verandert je perspectief.

Dit blog is met toestemming overgenomen van de LinkedIn-pagina van Bart Heeling

Bart Heeling heeft in 2011 een master special educational needs als gedragsspecialist afgerond en werkt sinds enkele jaren als leerkracht in het speciaal onderwijs cluster 4.