Geduld alleen is niet genoeg, ik moet in de huid kruipen van het kind om hem te begrijpen'

24 juni 2015

Het geduld van juf Tineke Spruytenburg is soms ver te zoeken. Vaak omdat ze het gedrag dat een kind vertoont gewoonweg niet begrijpt. Haar blog: 'Kruip in de huid van...'



Eén van mijn kinderen in de groep overschrijdt de grenzen dagelijks. Laten we hem voor het gemak Saïdja noemen. Wat je Saïdja ook opdraagt, hij voert het niet uit. De groepsinstructie gaat meestal volledig aan hem voorbij, omdat zijn geest voortdurend afzwenkt in een richting die wij niet kennen. Hij  toont eigenlijk alleen betrokkenheid wanneer onze onderwerpen, thema’s of vragen precies op het juiste moment samenvallen met wat hem interesseert. Let wel, we hebben het dan over de precisie van een dartpijltje dat het centrum van de roos raakt!

Als we hem aansporen om het opgegeven werk te doen, roept hij boos uit dat hij 'dat toch helemaal niet kan' en - na enig aandringen van onze kant - dat hij 'juffrouwen háát'.

'Stomme juffrouw' schreeuwt hij je na en er volgen nog een paar gekke geluiden en gezichten. Consequent als we zijn, brengen we hem met zijn werkje buiten de groep om daar in afzondering alsnog een - deel - van het werk te maken.  Na een paar minuten gaan we kijken wat er gebeurt. Saïdja zit op zijn gemak te tekenen of een onnavolgbare maar boeiende conversatie te voeren met zijn potlood en gum. Verbied je hem te tekenen, dan zie je tijdens de volgende ronde nog meer poppetjes op zijn tafeltje en in zijn werkboekje. Zodra hij in de time-out ook maar iets heeft gedaan van wat hem is opgedragen, halen we hem terug naar binnen om binnen de groep verder te werken. Hij beloont ons dan met een dikke knuffel en een lofzang op onze lieftalligheid. 'Je bent de liefste juf van de hele wereld!' roept hij uitbundig door de groep.

Zo gaat dat talloze keren per dag en met name de reken- en schrijflessen leveren veel stress op voor dit jongetje én zijn twee juffen. Niet zelden verzuchtte ik na school dat dit kind wel heel erg veel oefeningen in geduld vergde en dat ik echt een beetje gek van hem kon worden.

Ik besprak deze leerling met de intern begeleidster en de orthopedagoge. Ze hadden hem beide in de groep geobserveerd en waren niet verbaasd toen ik van wal stak. 'Ik weet niet hoe ik dit kind iets kan leren', wierp ik gefrustreerd en geërgerd in de groep. 'Hij is niet in staat om zelfstandig ook maar iets te doen, maar zodra je naast hem gaat zitten, kan hij de opdrachten opeens wel maken.'

'Het is gewoon een verwende dwingeland en dat zal wel te maken hebben met het feit dat hij enig kind is', ging ik verder. Toen ik, benieuwd naar de reactie van de dames, achterover leunde, vroeg de orthopedagoge mij hoe oud mijn jongste kleindochter is. Tweeënhalf jaar, zei ik een beetje verbaasd. 'Wat doet zij als jij iets van haar vraagt of haar iets verbiedt?' vroeg ze. Ik vertelde hoe ik die kleine desnoods op mijn buik schuivend onder de glazen tafel vandaan veeg als ze daar,  tegen de nadrukkelijke wens van oma in, onder kruipt.

'Vergelijk het gedrag van Saïdja nou eens met dat van je kleindochter', ging de ortho verder.

De schellen vielen me van de ogen. Inderdaad, hij gedraagt zich op dezelfde manier als dat boefje van mijn zoon in haar peuterpuberteit! Wat een verademing! Zeeën van geduld golfden door me heen; eindelijk begreep ik hem!

Ik heb zijn tafel verhuisd naar een plekje onder het bord, ter linker zijde van mijn vaste stek. Daar kan ik hem zonder al teveel woorden rustig bij de les houden als ik iets uitleg. Hij stoort andere kinderen minder, omdat ze niet kunnen zien en horen wat hij precies aan het doen is en wij komen hem vaker ‘tegen’ op onze ronde langs de leerlingen.

Op zijn tafeltje zit permanent een velletje tekenpapier geplakt. Het ergert hem nog wel dat hij alleen daarop mag tekenen en niet in schriften; dat hoort nou eenmaal bij hem.

Soms lukt dat niet zonder hulp van buitenaf, zoals in het geval van Saïdja. Als je het kind begrijpt, of moet ik zeggen, iets beter begrijpt, dan komt het geduld vanzelf.

Tineke Spruytenburg is  pedagoog, leerkracht SO en mindfulnesstrainer