Francisco Varela en het begrip Autopoieses: 'Iedere leerling en iedere leraar heeft zijn eigen, én aan elkaar gebonden ontwikkelingsgang'

4 januari 2018

In de 'Pedagogische Canon’ vindt u een serie portretten van onderwijswetenschappers en -denkers, uit heden en verleden. Hun werk is van betekenis voor een beter verstaan van goede onderwijspraktijk. Via kernbegrippen, definities en eerder gepubliceerd werk trachten we de essentie te vatten.  In deze aflevering Francisco Varela (1946 - 2001), een Chileense bioloog, filosoof en neuro-wetenschapper. 'Op aarde, in deze wereld, hangt alles met elkaar samen: lucht, water, zonlicht, grond, flora en fauna. Het is een zichzelf creërend systeem, waarvan de mens deel uitmaakt en dus ook zichzelf ontwikkelt.'

Francisco Varela (1946 - 2001) is een Chileense bioloog, filosoof en neuro- wetenschapper. Hij introduceert met zijn leermeester Humberto Maturana het begrip Autopoiesis voor de biologie. Hij is mede-oprichter van het Mind and Life Institute in Parijs om de dialoog te bevorderen tussen empirische-analytische wetenschap, fenomenologie en de Boedistische levensopvatting.

Er is een documentaire van hem gemaakt , Monte Grande Francisco Varela, die op DVD is verschenen. Op de achterkant vstaat:

“Fransisco Varela was a master of synthesis.  Admired, controversial, and endowed with the intoxicating passion of an exceptionally gifted researcher. He was highly instrumental in shaping modern systems theory as well as cognitive science. He was a friend of the Dalai Lama and an unorthodox inspirer on the international scientific scene. In ‘Monte Grande’ the account of his life in the face of imminent death is told affectionately and gently, touchingly and astutely. Varely spent his life building bridges: between Western science and Eastern wisdom, neurobiology and philosophy, abstract theory and practical life ”.   

Hier volgt binnenkort een meer uitgebreide tekst van Fransisco Varela.

Literatuur

• Stevens, L.,& Bors, G. (red.)(2013). Pedagogische tact. Op het goede moment het juiste doen, óók in de ogen van de leerling. Garant: Antwerpen-Apeldoorn (pag.34, 35, 44-46).
• Varela, F.J.(1999). Ethitical know-how.  Action, wisdom, and cognition. Standford, CA: Standford University Press.
• Varela, F.J., Thompson,E.,& Rosch, E. (1993). The embodied mind: Cognitive science and Human Experience. Cambridge MA: The MIT Press.
• DVD (2005), Monte Grande Francisco Varela. A film by Franz Reichle with H.H. Dalai Lam 

 

NB. NIVOZ heeft niet de illusie met deze canonbijdrage volledig en compleet te zijn. Het is geschreven om de aandacht en interesse te prikkelen bij leraren, schoolleiders en andere geïnteresseerden. Voor sommige zal het gaan om een eerste kennismaking; voor anderen aanleiding zijn om zich verder te verdiepen. We verwijzen daarvoor naar andere bronnen, zoals onder meer naar het boek Grote pedagogen in klein bestek (SWP), de website van Expoo en het erfgoed van de Nederlandse Gedragswetenschappen (ADNG).