'Excuses zal hij aanbieden, maar René kan niet beloven dat het nooit meer zal gebeuren'
3 maart 2015
Soms kan het even niet anders. Een leerling die - om wat voor reden dan ook - even helemaal uit zijn dak gaat. Voor een leerkracht dreigt het dilemma: er zit een groep leerlingen te wachten, maar eigenlijk wil je nu tijd nemen om in alle rust met deze leerling in gesprek te gaan. Als leraar ben je niet altijd bij machte om het patroon of de boosheid, waar zo’n leerling inzit, te doorbreken. 'En soms mag ik het dan proberen,' schrijft Karin Donkers, schoolleider in Alkmaar. 'Want ik ben er vaak als schoolleider niet bij, weet dus niet wat er is gebeurd en dat maakt dat leerlingen vaak wat onbevangener naar mij toe hun verhaal vertellen.' Zo ook met René, die haar boos en dreigend aankijkt. Haar blog: 'Gehoord en gezien willen worden, maar niet weten hoe.'
In mijn kantoor hangt een ijzige stilte. René zit met zijn knieën opgetrokken in een soort foetushouding op een van de leren stoeltjes. Stoelen die zijn bedoeld voor ‘echte’ gasten, maar nu had deze stoel even een heel andere functie. Ik realiseer me dat nu praten met hem geen zin heeft, eerst maar even rustig worden. 'Als je wilt praten en er aan toe bent, wil je het me dan laten weten?’Ik draai me even om en kijk naar hem. Moeilijk deze momenten, maar bij sommige leerlingen weet je dat ze eerst even tot zichzelf moeten komen. Eenmaal wat rustiger kunnen we op zoek naar hoe we het in het vervolg anders kunnen doen of aanpakken. Ik vraag me af hoe lang het deze keer gaat duren. Maar ik heb de vraag nog nauwelijks gesteld of ik hoor een luid gegrom achter me. De foetushouding heeft plaats gemaakt voor een houding van aanval en imponeren.
René kijkt me boos en dreigend aan, terwijl hij geluid maakt dat lijkt op een tijger die het niet eens is met de gang van zaken. Ik besluit er geen aandacht aan te besteden en door te gaan met mijn werk.
Even is het stil, heel even. De stoel waar René nog geen minuut eerder op zat, schuift nu door mijn kantoor en botst tegen de tafel. Ik begrijp dat ik dit niet langer kan negeren. 'René dat wil ik niet. Je kunt grommen en schuiven met stoelen, maar dan kun je me nu ook vertellen wat er fout ging daar buiten.'
Hij schuift de stoel snel weer naar z’n plek en gaat erop zitten met zijn rug naar me toe.
'Ik vind dit niet erg aardig van je of heb ik ook iets verkeerd gedaan dat je nu zo doet?'
Ik draai me weer om en kijk naar mijn beeldscherm.
'Nou dat wordt een lange ochtend zo. Niets zeggen tegen me, dan weet ik ook niet hoe het nu verder moet.'
Ik hoor dat er achter me wat heen en weer op een de stoel wordt geschoven, een keel wordt geschraapt en op de leuning wordt getikt. Het moment van ‘ontdooien’ begint in zicht te komen De boosheid maakt plaats voor onmacht en verdriet. Ik besluit mijn stoel nu wat verder naar hem toe te schuiven en zie dat hij huilt. Dikke tranen rollen er over zijn wangen.
'Wat is dat nou? Zo’n verdriet, dat is toch niet wat we willen. Hoe kan dat nou? Wil je het me vertellen, zodat we samen kunnen kijken of we er iets aan kunnen doen?'
En dan is het dtijd om te vertellen. Nog even helemaal niet over wat er fout ging op het schoolplein, maar wel wat er allemaal mis was thuis. Over de ruzie’s en over de scheiding. Hoe moeilijk hij het soms vindt om zich te bedwingen en niet zo snel boos te worden. Over dat hij het echt niet allemaal expres doet en dat hij het soms ook gewoon even niet meer weet. Het gevoel dat hij altijd de schuld krijgt en niet gehoord wordt. Niet thuis en niet op school.Ik luister en stel wat vragen, maar laat hem zelf de antwoorden geven over hoe hij het een en ander aan zou kunnen pakken. Plotseling hoor ik heel veel ‘wijsheid’ uit de mond van de 12 -arige jongen komen. Heel even praten we ook nog over het voorval op het schoolplein en hij weet drommels goed dat hij niet had mogen schelden. Het gaat soms gewoon vanzelf, lijkt wel. Excuses zal hij aanbieden, maar hij kan niet beloven dat het nooit meer zal gebeuren. Hij gaat het wel proberen en eraan werken. Hij zal het ook bespreken met zijn ouders en met de gezinsvoogd. 'En wat kan ik nu voor je doen René? Kan ik je hier op school ergens mee helpen?'
Hij kijkt me aan en haalt zijn schouders op. Zijn boosheid en tranen zijn nu helemaal verdwenen en zijn grote vragende ogen kijken me aan. 'Beloof je me dat als je wil praten of als je het gevoel hebt dat je niet gehoord wordt, dat je naar me toe komt? Maar eerst met je eigen juf proberen er uit te komen hoor.”
René knikt en maakt aanstalten om op te staan en mijn kantoor uit te lopen.
'Wat ga je nu doen, René?'
'Ik ga het proberen goed te maken, het was niet goed wat ik heb gedaan. Ik zal dat ook tegen Paul zeggen en tegen juf. Mag dat Karin?'
Als ik ’s middags navraag doe bij de leerkracht hoe het verder is gegaan, hoor ik dat René inderdaad gedaan heeft wat hij had beloofd. En nu maar hopen dat hij het ook bespreekt met de andere volwassenen in zijn omgeving. En dat hij de weg naar mijn kantoor weet te vinden. Als het nodig is.
Karin Donkers is schoolleider op De Cocon in Alkmaar. een school voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs. Ze blogt op haar eigen site over haar onderwijspraktijk.
Reacties