Er is niets mis met jongens

17 september 2017

'Er bestaat een soort in onze wereld die raadselachtig is. Raadselachtig en onbegrijpelijk. Ik ken zelfs deze en genen die ze bestempelen als “levend in een andere wereld”. Of sterker nog "van een andere planeet”.' Waar Marlies Bras op duidt? Jongens. Ze praat met zes mannelijke 'experts' over of ze echt zo anders zijn dan meisjes en wat dat betekent voor het onderwijs. 

Dit artikel is eerder verschenen in Kinderwijz.

Je hebt ze in groot en in klein. Laat ik klein beginnen.

Misschien zijn het slechts mensen van mijn geslacht die ze zo omschrijven. Maar neem het me alsjeblieft niet kwalijk. Ik, moeder van twee dochters. Twee theeleutende dochters met als hobby’s kletsen en knutselen. Twee appels die niet ver van de boom gevallen zijn.

Het valt niet mee om vanuit deze wereld die andere te begrijpen.
De wereld van fysiek, testosteron en recht op je doel af.

Zijn ze echt zo raadselachtig? Vallen ze echt niet te begrijpen? Zijn ze daadwerkelijk zo moeilijk om mee om te gaan? Is er echt iets mis met onze jongens?

Met deze woorden in mijn hoofd wend ik me tot zes mannelijke experts. Hopend dat zij een antwoord kunnen geven mijn prangende vraag.

'Er is niets mis met jongens. Ze hebben alleen andere behoeften dan meisjes. Dat is de reden dat jongens en meisjes vaak gescheiden spelen. Jongens hebben de voorkeur voor actievere en ruigere spellen. Meisjes kiezen eerder rustigere activiteiten. Zij praten veel meer met elkaar. Als meisjes ruzie hebben, dan lossen zij dat vaak met woorden op. Hoewel dat niet vanzelfsprekend betekent dat dat op een vriendelijke manier gebeurt. Jongens zijn eerder geneigd om iets uit te vechten.'

'Jongens hebben over het algemeen meer behoefte aan bewegen. Op school betekent dit dat de meeste jongens de pauze echt nodig hebben om hun energie kwijt te raken. Als ze hun energie niet kwijt kunnen, blijft dat in ze zitten. Ze worden dan onrustig en kunnen zich niet meer goed concentreren op hun werk. Als je als leerkracht wilt dat iedereen volledig bij de les blijft, moet je de balans zien te vinden tussen leeractiviteiten en activiteiten waar je je energie kwijt kan. Dit betekent eigenlijk dat jongens meer ruimte en speeltijd nodig hebben dan nu gegeven wordt.'

'Het probleem voor jongens is dat er in het onderwijs heel veel juffen werken. Juffen waren vroeger meisjes. Veel juffen snappen dus beter waar meisjes behoefte aan hebben dan waar jongens behoefte aan hebben. Dat is een nadeel voor jongens.'

Aldus Maurits, André, Renze en Gijs, bovenbouwleerlingen van de DaVinci afdeling van de Montessorischool Westervoort en per persoon gemiddeld zo’n tien jaar ervaring als jongen.

'Er is niets mis met jongens. Maar wij vragen zo ontzettend veel ze. We vragen ze om een totaal andere levenshouding aan te nemen.
We vragen ze om volwassen te worden, om verantwoording te nemen, om naar zichzelf te kijken (en dan vooral naar datgene dat ze fout doen). Dat vraagt om verandering van bewustzijn. Dat is een heel proces. Het vraagt van je dat je je bewust wordt van jezelf. Je bewust worden van jezelf begint bij je bewust worden van je lichaam. Hoe sta je? Hoe beweeg je? Hoe vaak besteden we daar nu eigenlijk aandacht aan?

Wat je bij veel jongens ziet, is dat ze geen besef meer hebben van hun eigen kracht en identiteit. Ze zijn gedesoriënteerd geraakt. Door met ze te gaan bewegen maak je ze weer bewust van hun eigen lichaam. Maar wat hebben wij gedaan in bijvoorbeeld het onderwijs? Wij hebben alles wat met bewegen te maken heeft afgeschaft. We vragen van jongens dat ze stil op een stoel naar ons gaan zitten luisteren.

Wij moeten dus weer gaan bewegen met jongens. Op die manier ontdekken ze waar hun kracht zit. Zo ontdekken ze dat ze ook een zachte kant hebben. Die zachte kant is al aanwezig. Die zit al in hun lichaam. Die hoeven we ze niet aan te leren. Het enige dat nodig is, is dat ze zich daar bewust van worden, zodat ze weer in hun kracht kunnen gaan staan. Jongens moeten net als ieder ander mens leren inzien dat ze al volwaardige mensen zijn. Wij kunnen ze daarbij helpen.

Maar dat kan pas als wijzelf voor de volle honderd procent kunnen accepteren dat er niks mis is met ons. Dat kan pas als wij zelf kunnen accepteren dat ook wij volwaardige mensen zijn. En dat is voor de meeste van ons niet eenvoudig.'

Aldus Gerbrand Martini, trainer van “Jongens in hun kracht” en eigenaar van Trainingcentrum Martini Art Dojo

'Er is niets mis met onze jongens. We vinden het alleen lastig om te erkennen dat jongens en meisjes verschillen. Jarenlang hebben we geprobeerd om jongens en meisjes gelijk op te voeden en gelijk onderwijs te geven. Dat was een vergissing. De overtuiging dat we jongens en meisjes gelijk moeten behandelen zit diep in ons geworteld. We doen echter zowel de jongens als de meisjes tekort als we hen op dezelfde manier onderwijs aanbieden. Jongens hebben echt andere behoeften dan meisjes.

Het gaat er niet om dat we de verschillen of overeenkomsten benadrukken. Het gaat erom dat we aansluiten bij de onderwijsbehoefte van elk individueel kind. Daarbij is het handig om te weten wat jongens en meisjes van ons nodig hebben. Net zoals het van belang is kennis te hebben van bijvoorbeeld een leerlijn klokkijken of breuken. Die kennis is voor handen. Het vraagt wel om een update van de kennis van veel leerkrachten. Want wat velen van ons geleerd hebben op de kweekschool, PA of Pabo is inmiddels veranderd, aangevuld of soms enorm achterhaald.

Met de kennis en middelen van nu kunnen we ons onderwijs passend maken. Niet alleen voor jongens en meisjes, maar voor alle verschillende kinderen in de klas.

Want ja… het zijn niet alleen jongens en meisjes. Het zijn stoere jongens, teruggetrokken jongens en stoere meiden, grote meiden, kleine jongens, enthousiaste werkers, genietende luisteraars.'

Aldus Arno Westerhof, vader van drie zonen en twee dochters en locatiedirecteur van een school voor speciaal basisonderwijs in Almere.

Er is dus niets mis met onze jongens, tenminste volgens deze zes experts. Ik denk dat ze gelijk hebben. Sterker nog: Ik weet dat ze gelijk hebben. Ze zijn niet ‘compleet raadselachtig’. En als je je in ze verdiept kun je ze zelfs beter begrijpen. Beter… Want ik denk niet dat we elkaar ooit volledig zullen gaan begrijpen. Maar wie heeft ooit beweerd dat dat de bedoeling was?

Lees verder.

Marlies Bras is kindertherapeute en werkt vanuit een eigen praktijk. Zij publiceert vaker blogs op haar website.