Een zinvol uitstapje

4 juli 2022

Inge Spaander reist met haar leerlingen van het Thorbecke Voortgezet Onderwijs in Nieuwerkerk naar de wijk Delfshaven. Waar de één zich meteen thuisvoelt, vindt de ander het eng, een volgende wil foto's maken omdat het op Amsterdam zou lijken. 'In één klap realiseer ik me weer hoe verschillend kinderen zijn, zelfs als ze bij elkaar in de klas zitten, of bij elkaar in de buurt wonen. En die verschillen bepalen ook met welke bril ze nu langs het water in Delfshaven wandelen.'

Afgelopen maand ging ik met leerlingen op bezoek bij Het Lab. Het Lab is een makerspace: een plek waar gemaakt wordt. Grote 3-d printers, hamers, vinylsnijders, aquaria, alles is er te vinden.
Wij gingen erheen om logo’s voor t-shirts te ontwerpen, die t-shirts te bedrukken én om robotjes aan het werk zetten door te leren programmeren. Activiteiten die supergoed passen bij het keuzevak dat ze bij mij volgen: media. Een zinvol uitstapje dus.

De leerlingen die meegaan wonen in Nesselande, Capelle, Zevenkamp en net over de stadsgrenzen in Nieuwerkerk aan de IJssel. Om bij Het Lab te raken pakken we de metro van Nesselande naar Delfshaven. Delfshaven? Dat is toch geen Rotterdam? Is dat het centrum? Oh, dan is er ook geen MacDonalds zeker? De reis van een half uur is voor de één gesneden koek, voor de ander een avontuur. Kun je zo ver reizen met een metro? Echt? Kun je ook met de metro naar het strand? Ik vraag de leerlingen te gaan zitten, oortjes in te doen (in plaats van de muziek door de metro te laten galmen), afval op te ruimen en een ietsjepietsje minder hard te gillen.

Voor de meeste leerlingen is de reis niet echt spannend, vooral lollig. Als we arriveren bij Delfshaven tuimelen ze gierend van de lach de metro uit. Ik raap twee achtergebleven tassen op van de grond, en duik achter ze aan. De stoerste jongens lopen voorop, en wachten - ondanks mijn vraag - niet net na de poortjes op de groep maar rennen snel door. Tot dat ze daglicht zien. Ineens staan ze stil. De roltrap op en echt naar buiten, dat doen ze toch liever met mij erbij. Ga maar...! Echt? Ja, echt! We glijden Delfshaven in.

Wat een oude huizen! Zeker veel arme mensen?!

Wow, allemaal van die winkeltjes die ze ook in Kanaleneiland hebben, hier voel ik me echt thuis.

Wat een schattige huisjes, het lijkt wel Amsterdam!

Mevrouw, mag ik hier even foto’s maken, zooooo cuteeeee. Kijk dat busje, en die raampjes.

Waarom verkopen ze hier allemaal oude spullen?

Mevrouw, kunnen we doorlopen, al die jongens kijken naar ons.

Echt, hè, is er hier gewoon een Macdonalds?

Wonen op een boot? Niet waar!

Mijn vader vertelde dat mijn oma hier ergens geboren is. Er moet hier ook ergens een beroemde kerk zijn, toch?

Hoe wist je vader dat we hierheen gingen?
Nou, dat stond toch in de brief!
Die lezen mijn ouders echt niet, dat kan ik toch wel zelf regelen?

Kunnen we hier weg? Ik vind het hier een beetje eng. Allemaal rare mensen en gekke winkeltjes.

Ik vind het hier juist leuk, ik voel me thuis! Ik doe hier in het weekend boodschappen met mijn oma, dan gaan we naar de Turkse bakker enzo.

Mag ik een ijsje kopen?

De uitspraken van de leerlingen vullen mijn hoofd. Delfshaven is mijn terrein, wat zeggen ze nu eigenlijk over mijn wijk? In één klap realiseer ik me weer hoe verschillend kinderen zijn, zelfs als ze bij elkaar in de klas zitten, of bij elkaar in de buurt wonen. En die verschillen bepalen ook met welke bril ze nu langs het water in Delfshaven wandelen. Ze blijven doorpraten en roepen terwijl we de pas erin zetten. Commentaar op de plek, de mensen, en natuurlijk elkaar. Klooien, duwen, trekken, plagen.

Ik houd even halt bij de Pelgrimsvaderskerk. Ik vertel de leerlingen waarom deze kerk beroemd is. Ik vertel ook dat Piet Hein hier geboren is en een standbeeld heeft. Een aantal leerlingen haakt af. Maar een groepje leerlingen raakt juist getriggerd.

Piet Hein? Dat is toch...? Was hij niet ook van de slaven?

We raken even in gesprek, maar het ongeduld van de anderen jaagt ons op. Ik beloof dat we het er nog een keer over hebben.

Kunnen we eindelijk verder? Wat een gezeur!

Wauw! Wat is dit dan??

We staan ineens voor de Tovertunnel (twintig jaar geleden maakte kunstenares Willij van der Linden de tunnel voor haar eigen kinderen. Haar kinderen huilden als zij door de doorgang heen moesten. Het was er erg donker en er lagen regelmatig zwervers in de tunnel. Zij besloot er een kleurrijke tovertunnel van te maken met neonlichten, red.) Ik had er helemaal niet aan gedacht, maar ja, daar komen we langs!

Mogen we hierin?

Zo… echt cool… Mooi!

Waarom zit dit hier?

Mag ik foto’s maken?

Terwijl ik het verhaal van de Tovertunnel vertel wordt het helemaal stil. Alle telefoontjes in de lucht. Er wordt geposeerd, er worden filmpjes gemaakt en ondertussen wordt er aandachtig geluisterd. Alsof ik de gids ben en zij de toeristen. Als ik uitverteld ben, beginnen ze zachtjes weer te praten.

Echt een goed idee van die mevrouw! Zo mooi!

Dit moet mijn moeder zien!

En mijn broer, die spuit graffiti - alleen legaal hoor, mevrouw!

Zulke gave kleuren!

En? Werkte het?

We vervolgen onze weg. De tovertunnel heeft ons betoverd. Er wordt niet meer in het wilde weg geroepen, er wordt gepraat met elkaar. Leerlingen wijzen dingen aan en stellen elkaar vragen. Als individuen gingen we de tunnel in, als groep komen we er weer uit.

Op naar Het Lab, om (nog meer) te leren.

Bij uitstapjes is het vaak zo dat de leeropbrengst groter is dan de leerdoelen die je van tevoren bedacht had. Je neemt de leerlingen mee naar buiten, je kijkt door hun ogen naar de wereld en neemt ze mee jouw wereld in.

En soms…soms lukt het om ze even te betoveren.

Inge Spaander is docent Media op het Thorbecke Voortgezet Onderwijs in Nieuwerkerk. Ook houdt ze zich bezig met de ontwikkeling van een burgerschapsvisie en programma voor Thorbecke. Zeven jaar geleden maakte ze samen met haar toenmalige leerlingen in havo 5 een documentaire over “goed onderwijs”. Sindsdien schrijft en vertelt ze verhalen over (cultuur)educatie voor verschillende platformen. Inge is een van de oprichters van meetup010.

Dit artikel is met toestemming herplaatst uit BOORmagazine.
Inge schrijft een reeks over Burgerschap voor BOOR in het kader van de nieuwe koers: Sta Open!