Directeur Marcel Wevers: 'Als we onze kinderen leren racisme en discriminatie af te wijzen, dan moeten we dat zelf ook doen'

1 juli 2020

Discriminatie is in Nederland niet toegestaan. Maar het ís er wel: op de huizenmarkt, in medische richtlijnen, sollicitatieprocedures, binnen politiekorpsen... en helaas ook in het onderwijs. Wat mogen we verwachten van het onderwijs in de bestrijding van dit diepgewortelde probleem? En hoe ga je om deze precaire zaken in de klas? Tess van Genderen van de PO-Raad interviewde directeur Marcel Wevers, wij mogen dat interview herplaatsen: 'Je moet als mens, en als professional in staat zijn verhalen tot je te willen nemen.'

Van gesprek naar beweging

Marcel Wevers is directeur op basisschool de Ark van Noach in IJsselstein. Begin dit jaar is het team bij elkaar gekomen om zich te heroriënteren op burgerschap en daar een visie op te vormen. Al jaren geeft de school Kanjertrainingen, maar het was tijd om de informatie en de verschillende thema’s breder in te zetten. Door programma’s met elkaar te combineren en informatie te herijken hoopt Wevers betere invulling te kunnen geven aan de burgerschapsopdracht. Het thema over racisme en discriminatie wordt daarin stevig neergezet.

Grote problemen rondom dat thema speelden er niet. 'Het was een vader van een van de leerlingen die mij heeft gevraagd meer structureel aandacht te besteden aan racisme en discriminatie.' Daar hebben ze lang over doorgepraat. Wevers vond het belangrijk goed te snappen waarom deze vraag gesteld werd. 'Met de inzichten uit die gesprekken ben ik naar het team gegaan en hebben we besloten ons te heroriënteren.'

De geschiedenis is meer dan ‘witte mensen’

Wevers, die van huis uit historicus is, heeft ook het geschiedenisonderwijs onder de loep genomen. “De standaard tijdvakken hebben een westerse insteek. Via de Black Archives vond ik een alternatieve tijdbalk, waar er tijdvakken over andere culturen en samenlevingen wereldwijd zijn toegevoegd. Daar gaan we komend schooljaar mee werken.” Wevers ziet dit als een kleine aanpassing met een groot effect. 'Met de inzichten van nu vind ik de ‘normale’ tijdbalk te beperkt. Niet-westerse culturen en beschavingen komen pas aan bod ná Westerse overheersing. Je kunt vraagtekens plaatsen bij welk signaal dat afgeeft. Deze alternatieve tijdbalk leidt tot een breder begrip van de wereldgeschiedenis. En dat is belangrijk om de tijd waarin we nu leven, en ook de actualiteit, goed te snappen.' Wevers wil samen met het team verder kijken naar het lesprogramma om structurele veranderingen in het geschiedenis onderwijs aan te brengen.

Vertrouwen, voorbeelden en verandering

Waar de Ark van Noach nu staat… dat ging niet over één nacht ijs. De wens om te heroriënteren werden niet meteen in het hele team gedeeld. Daarover is veel gepraat. 'Niet iedereen voelde dezelfde urgentie. Ook persoonlijke meningen spelen op deze thema’s een rol. Maar als je kernwaarden ‘vertrouwen’ en ‘verantwoordelijkheid’ zijn, is het je taak als mensen zich niet prettig voelen, een oplossing te vinden. Als directeur ben ik het uithangbord van die kernwaarden en zie ik erop toe dat die bewaakt worden. En soms betekent dat op dat punt stelling nemen: "ik wil dat dit verandert", zoals bijvoorbeeld het ontvangen van een traditionele Zwarte Piet.' Na wat gemor, kun je over de invulling van het alternatief volgens Wevers dan weer verder praten. Zo kom je verder.

Practice what you preach

Wevers hoopt dat het onderwijs kritisch op zichzelf is en blijft… en ziet ruimte voor verbetering in het reflectief vermogen van de organisatie en professionals. Zeker op de thema’s rondom discriminatie en racisme. 'Veel mensen schieten in de verdediging als ze worden aangesproken op gedrag of taalgebruik. En dat is wel uit te leggen; ze weten vaak niet beter, het is onbewust en ze bedoelen er niets mee, of zien oprecht niet wat het effect is. Maar dat is geen excuus niet te veranderen.' Wat in het gesprek daarbij helpt, zijn volgens Wevers expliciete voorbeelden van ervaringen van niet-witte mensen. 'In die zin heeft deze vader mij echt verder geholpen. Maar je moet als mens, en als professional, wel open staan om deze verhalen tot je te nemen.' Dat zijn de mensen in de sector ook verplicht, sluit Wevers af. 'Als we onze kinderen leren racisme en discriminatie af te wijzen en willen dat ze écht naar een ander luisteren, dan moeten we dat zelf ook doen.'

Dit interview is met toestemming herplaatst van de website van de PO-Raad.