December in de klas

28 november 2018

December, het is een prachtige maand, veel gezelligheid en spanning voor de kinderen (en hun ouders). 'Echter, zo weet ik van het verleden, heeft de decembermaand ook zijn schaduwkant. We kennen ze allemaal, de kinderen waarvoor de drie ‘r-en’ (rust, reinheid en regelmaat) niet gemiddeld belangrijk zijn, maar van een zeker levensbelang', schrijft bestuurder Jeroen Goes. 

Kinderen waarvoor het geldt dat wijzigingen in hun omgeving, de oplopende spanning, de onrust in zich doet laten toenemen. Spanning die er onvermijdelijk verder op de dag weer uit gaat komen. Niet eens direct na het gebeuren, maar als een opgekropte onrust, woede door de omstandigheden in de loop van de dag.

Sinterklaas kent prachtige tradities, in de loop der jaren zijn daar vele tradities aan toegevoegd. Het is maar zelden dat er tradities worden ingeruild, er komt alleen maar meer bij. Zo heeft het Sinterklaasjournaal een spannende verhaallijn. Ik herinner mij van mijn eigen jeugd slechts de spanning op de aankomstdag (zou hij komen of niet, die lijn is ieder jaar weer hetzelfde) en de spanning op pakjesavond (in de ochtend stond de stapel cadeaus al onder een groot wit laken verstopt, het laken werd er pas in de avond afgehaald).

Tussen aankomst en pakjesavond gebeurde er eigenlijk niet zo veel. Nu wordt de verhaallijn op school voortgezet (Sint slaapt op school) en wordt de spanning ook op tv verder opgebouwd. Een van de (vele) climaxen in de feestvreugde is de dag dat rommelpiet op school is geweest. Ouders (en leerkrachten) genieten van de pret vooraf en kijken toe hoe kinderen in allerijl de spullen weer opruimen. Een vergeten groep bij dit alles zijn de kinderen die ik eerder beschreef: de kinderen die 'gek' van alle onrust en prikkels worden. De dag niet rustig kunnen beginnen en het spoor bijster raken wanneer het dagprogramma onvoorspelbaar is. Van leren is allang geen sprake meer. Het werkgeheugen raakt van slag, alle onrust in de dagelijkse patronen zoekt zich een weg in dit werkgeheugen. Er is geen ruimte voor nieuwe informatie.

Ik ben van mening dat iedere school zich terdege bewust dient te zijn van het bovenstaande. Hoe het feestelijke, de prachtige decembermaand, bewust te organiseren met het belang van alle kinderen voor ogen en daarbij onze kerntaak (het leren) niet te vergeten.

En dan, als Sinterklaas is verdwenen, komen daar de kerstbomen. Heerlijk na de spanning komt de ‘verstilling’, de verhalen, de gezelligheid en de warmte (of is dit feest inmiddels ook verder ver-evenementiseerd met borrels, markten en springkussens?).

Mijn gedachten gaan terug naar mijn eigen jeugd. Terwijl de juf vertelde over de prachtige warme familiebijeenkomsten voelde ik mezelf steeds kleiner worden. Met mijn eigen jeugd voor ogen en mijn rol in het onderwijs, in en buiten de klas, nam ik mij voor om nooit deze stille groep kinderen te vergeten. Er niet vanuit te gaan dat kerst voor ieder kind dat warme moment is. Maar dat juist die kinderen, in stil verdriet, die extra aandacht en knuffel nodig hebben (ik schreef er eens dit ‘dichtsel’ voor).

Heb een mooie, bewuste, decembermaand.

Jeroen Goes is voorzitter van het College van Bestuur Fluvium Spoenk en via zijn bedrijf Boei begeleidt en ondersteunt hij daarnaast scholen.