Dag knusse basisschool, hallo imposante middelbare!

18 januari 2023

Hilde Paulsen houdt van een warme overdracht. Zo warm dat zij altijd meegaat, als de achtstejaars de twee vo-scholen in hun stadje bezoeken voor een proefochtend. In de kring wordt alles nabesproken, met de gespitste oren van de zesde- en zevendejaars erbij. 'We waren weer de jongsten op dat plein. Maar dat hebben we in de stamgroep ook meegemaakt.' Met meer in hun bagage dan taal en tekenen, kan Hilde ze zorgeloos loslaten.

Met mijn achtstejaars loop ik gezellig babbelend over de stoep richting de middelbare school. Ze mogen er vandaag proeflessen volgen. Talloze keren zijn ze er al langs gefietst, maar binnen waren ze er nog nooit. Ik probeer te kijken met hun ogen, te luisteren met hun oren. Het gebouw is groot en imposant. Zo anders dan ons lagere schooltje met de knusse hoekjes en smalle gangen.

Ik zie mijn kinderen kijken, over een paar maanden zullen zij weer de jongsten zijn. Gelukkig hebben ze die rol al vaker mogen ervaren. Blikken monsteren het plein, waar grote pubers rondlopen. Ogen gaan langs de gevel, terwijl we naar de ingang lopen. De kinderen worden wat stiller en ik voel ineens de hand van een van mijn meiden in de mijne. Je wordt toch ook best een beetje nerveus van zo’n bezoek aan het vo. Zodra ze de drempel over stappen valt er een deel van die spanning weg. Van links en rechts komen oud-groepsgenoten op ons afgestormd. We worden enthousiast begroet en geknuffeld, het is een fijn weerzien. Ze zijn kilometers langer dan de laatste keer dat ik ze zag en zelfs hun stemmen klinken anders – groter, volwassener, rijper. Liefdevol ontfermen zij zich over mijn kuikens en met een gerust hart laat ik hen onder mijn veren vandaan.

Nadat ik braaf tweeënhalf uur in de aula heb gewacht, verzamelt het stel zich weer om mij heen. Rode wangen, glinsterogen en vol met verhalen en tassen met zelfgemaakte spullen, flyers en een drinkbeker met logo van de school. We lopen terug naar ons thuishonk en ik luister naar de verhalen die loskomen. Een nieuwe fase staat voor de deur en daar groeien ze dit laatste basisschooljaar langzaam naar toe. Voor sommige kinderen komt die fase eigenlijk net te vroeg, voor anderen net te laat en voor de rest precies op tijd.

Als we het gebouw naderen voel ik opeens de hand van een van mijn meiden in de mijne

Een paar dagen later bezoeken we ook nog de andere middelbare school in ons stadje en ook nu komen de kinderen opgetogen de lokalen uit. Samen blikken we de volgende ochtend in de kring terug. De zesde- en zevendejaars luisteren nieuwsgierig mee en stellen veel vragen: “Begin je daar ook altijd in de kring?” “Hoe vind je de weg in zo’n groot gebouw?” We maken een hele lijst met pluspunten van iedere school en het blijkt dat de kinderen daarover flink van mening verschillen: wat voor de een goed werkt, vindt de ander helemaal niks. Ook de docenten hebben ze allemaal anders ervaren (“Vond jij die écht leuk?” En: “We moeten daar mevrouw zeggen!”). De keuzestress barst in de weken daarna los. Twee scholen om uit te kiezen, een luxeprobleem eigenlijk, maar als je pas elf of twaalf jaar bent toch wel een lastige. Van een Jenaplanschool naar school waar ineens in jaar- en niveaugroepen wordt gewerkt, is ook wel een hele overgang. Hoe weet je nou wat bij je past?

Van de mentoren van de brugklassen die ik jaarlijks tijdens een evaluatie spreek, hoor ik veelal positieve verhalen terug van de kinderen die bij hen zijn gestart. Natuurlijk zijn er ook wel eens zorgen, maar veel vaker hoor ik dat de kinderen zo vrij en open zijn, creatieve denkers en goede vragenstellers. Daarnaast zorgzaam en sociaal voor hun groepsgenoten en het woord ‘mondig’ komt ook veelvuldig voorbij. Sommige docenten moeten daar wel eens aan wennen, maar weten het wel te waarderen als een kind weer eens het voortouw heeft genomen om iets ter discussie te stellen of te organiseren. Missie geslaagd, denk ik dan. Want naast goed kunnen rekenen, lezen en spellen wil ik mijn kinderen nog veel meer meegeven dan dat. In een maatschappij die soms zo individualistisch lijkt, zijn goed kunnen samenwerken en opkomen voor jezelf en een ander onmisbare eigenschappen. Samen kom je verder, samen weet je meer en samen ben je nooit alleen. Mijn kuikens zijn klaar om hun vleugels uit te slaan. Eerst dat vo maar eens het hoofd bieden, de rest van de wereld komt later wel.

Hilde was stamgroepleider in het jenaplanonderwijs en is opleider voor opleidersbureau HetKan. Je vindt haar via www.sterkvoordeklas.nl.

Dit artikel is overgenomen uit het decembernummer ‘Jenaplan na je twaalfde' van Mensenkinderen, met toestemming van de NJPV.