Column: 'Happy teachers will change the world'

17 augustus 2016

Hoe word je een gelukkige leraar? De 88-jarige Thich Nhat Hanh - een verbannen Vietnamese boeddhistische monnik, vredesactivist, dichter en schrijver - vertelt aan onderwijzers in Canada waar de aandacht op gericht zou moeten zijn. Het pad is er één van persoonlijke ontwikkeling, van oefening in  bewustzijn en doorzettingsvermogen. Zijn top vier: het samenbrengen van geest en lichaam; het genereren van gevoelens van vreugde en geluk; 'weten' hoe je met pijnlijke emoties en gedachten om kunt gaan en... luisteren met mededogen. Een blog van lerares Tineke Spruytenburg. 'Happy teachers will change the world'.

Mindfulness heeft haar wortels in het boeddhisme en wordt meer en meer - seculier, dus in non religieuze zin - toegepast in de geestelijke en lichamelijke gezondheidszorg. In de VS en het Britse Koninkrijk is een ruime ervaring met mindfulness op school. Maar in Nederland staat mindful onderwijs nog in de kinderschoenen. Er is een aantal universiteiten actief en er zijn diverse organisaties en bedrijfjes waar je een opleiding kunt volgen die voornamelijk gebaseerd is op de mindfulness based stress reduction trainingen die door Jon Kabat-Zinn zijn ontwikkeld.

Thich Nhat Hanh benadrukt in zijn onderricht aan westerlingen om je culturele en religieuze wortels in ere te houden, of te herstellen. 'Het is niet nodig om boeddhist te worden, integreer je beoefening in je dagelijkse leven en je zult zien dat je er talloze vruchten van plukt,' is zijn boodschap, samengevat in mijn taal.

Mindfulness in het onderwijs brengen, betekent dat de mensen die onderwijs geven zelf mindfullness ontwikkelen. Je kunt kinderen niet leren wat je zelf niet doorgrond, zeker als het om innerlijke processen gaat zoals die bij mindfulness aan de orde is.

Jonge kinderen zijn overigens uitstekende leraren als je mindfullness wilt ontwikkelen! Zij gaan helemaal op in alles wat ze doen, ze vallen er mee samen. Hun geest zwerft niet, zoals de onze, naar wat er gisteren en langer geleden gebeurde en de toekomst perken kinderen uit zichzelf in tot het eerstvolgende moment. Als wij ons er niet in mengen met de belofte van een snoepje 'later' of een uitje, zouden ze zich weinig of niet bekommeren om wat er volgt. NU zijn ze HIER bezig met mieren bestuderen of een hut bouwen of blokken stapelen tot ze omvallen, en nergens anders mee.

Ze vallen zo samen met wat hun aandacht opeist, dat ze je niet horen als je hen roept. Op het moment dat hun maag hard knort, krijgt dat hun aandacht en willen ze HIER en wel NU iets eten. En wanneer ze de boterham met pindakaas in hun handen nemen, kun je waarnemen hoe ze helemaal opgaan in het eten ervan. Een aandachtige observator kan het moment waarop de verzadiging optreedt precies vastleggen, dan verschuift de aandacht van het kind naar iets anders en wordt het zich bewust van het spel dat het heeft achter gelaten of het boek dat opengeslagen op de bank ligt.

 Lees verder

Tineke Spruytenbug

Thich Nhat Hanh over Mindfulness