‘Wat een enthousiasme!’ in plaats van ‘Doe nou eens een beetje rustig’

20 mei 2016

Deugden in plaats van een oordeel: Inge van Boxtel is bezig om zich dat binnen haar gezin eigen te maken. Het doel is communicatie met minder oordelen en het teweeg brengen van meer zelfbewustzijn en optimisme. Zo’n andere manier van communiceren vergt flink wat oefening, en soms “mislukt” het ook gewoon. Tegelijkertijd brengt het ook veel positieve dingen haar huis binnen. Inge vertelt over haar weg in het gebruik van deugden.

“Oordelen”. In ons gezin hebben we dit woord omgedoopt tot “onderscheidingsvermogen”. We proberen thuis zoveel mogelijk deugden in onze taal te gebruiken. Dit zorgt bij ons voor communicatie met minder oordeel en minder schuld- en schaamtegevoel en het brengt meer optimisme en zelfbewustzijn in huis.

Een deugd is een neutraal (positief geladen) woord waar je twee kanten mee op kan. Je kan een teveel of te weinig er van laten zien, de deugd ligt in het midden. Een voorbeeldje. Eén van de kinderen heeft iets op de ander aan te merken. Het klinkt heel anders als ik dan zeg: ‘Hee, ik zie onderscheidingsvermogen!’ In plaats van: ‘Let nou eens op jezelf, in plaats van je broer!’ Of als een van de jongens heel druk is: ‘Wat een enthousiasme!’ in plaats van ‘Doe nou eens een beetje rustig.’

Natuurlijk is de deugd op dat moment doorgeschoten naar teveel of te weinig. Maar dat doet er niet toe. Het gaat erom dat je het gedrag benoemt met een deugd. Dát je gedrag benoemt is niets nieuws in opvoedland. Maar juist door de deugden zorg je ervoor dat kinderen zich gezien voelen, of dit nu negatief of positief is voor degene die er mee om moet gaan. Op die manier leren ze ook nog eens precies de woorden te geven aan hun eigen unieke eigenschappen.

Nu hoor ik je denken: ‘Die woorden ga ik echt nooit tegen mijn kinderen zeggen.’ Dat herken ik. Ik heb die drempel ook gehad. Opvallend genoeg vinden kinderen het heel gewoon; het zijn voor hun gewoon woorden. Het wordt pas vreemd als iemand er een oordeel over heeft. En zoals met alle nieuwe dingen die je leert, hoort er zeker in het begin een ongemakkelijk gevoel bij. Tegelijkertijd gebeuren er zoveel mooie dingen als je hiermee aan de slag gaat, dat je er dan niet meer mee kan stoppen. De blik in de ogen van de kinderen als je ze echt erkent in wat ze op dat moment laten zien, is magisch.

Het is niet zo dat jouw kinderen zich dan als engeltjes gaan gedragen. Ik heb drie temperamentvolle zonen en dus voldoende oefenmateriaal voor de komende jaren. Het blijven gewoon kinderen en opvoeden gaat nu eenmaal met conflicten. Wij proberen in ieder geval ons best te doen om ons onderscheidingsvermogen om te zetten in voorhoofdsrimpels. Verwondering is bijvoorbeeld een goede manier om er mee om te gaan; beter dan scherpzinnigheid. En ja, dat is een deugd. En daar krijg je weer wenkbrauwrimpels van. Gelukkig is humor ook een deugd. Dat bewees ook mijn zoon vandaag: ik kwam er achter dat ik op de fiets naar mijn werk moest in plaats van met de auto. Even een tegenvaller dus, vond ik. Zegt mijn jongste: 'Geen boze rimpels, blije rimpels mam!!'

Inge van Boxtel is moeder van drie kinderen. Ze heeft haar praktijk, De Kennisboom. Daarin begeleidt en traint ze kinderen in zelfkennis, zelfbewustzijn en reflectie.